Алматының мәселесі азаюдың орнына көбейіп келеді

Бұл туралы мегаполис әкі­мі Бақытжан Сағынтаев Алма­тының биылғы жылдың 5 айын­дағы әлеуметтік-эко­номикалық дамуы туралы есеп беру барысында баяндады. Әрине, Ал­матыдай қаланы басқарып отырған әкім­нің баяндамасы құлаш-құ­лаш, толған цифр, атқарылған шаруа­лар мен алдағы жоспарлардан тұратыны белгілі. Қазіргідей жағ­дайда ең басты мәселе – халық­тың әлеуметтік жағдайы мен денсаулығы болып қала бермек.
Қысқа мерзімді эконо­мика­лық индикатор 5 айда 107,8%-ды құра­ды. Негізгі капиталға салын­ған инвестициялар 32,7% өсіммен 355,4 млрд теңгеге жет­се, 1,1 трлн тең­ге көлемінде салық (+27,8%) жиналды. Рес­публи­калық бюджетке барлығы 791 млрд теңге (+ 26,8%), жергі­лікті бюджетке 349,3 млрд теңге (+ 30%) салық түсті. Алматыда жыл басынан бері ин­фляция 3,4%-ды құрады, бұл республика деңгейінен төмен (ҚР – 3,5%).

Инвестициялық портфельде
200-ден аса жоба бар

Биыл қолға алынған инвес­ти­ция­лық жобалардың арқасында Алматыда 10 мың жұмыс орны құ­рылған. 2021-2024 жылдарға арналған 201 инвестициялық жо­бадан 4,5 трлн теңгенің пулы құрылып, 35,4 мың жұмыс орны ашылмақ.
Жақын арада халықаралық әуежай­дың жаңа терминалының құрылысы бас­талады. Терминал іске қосылғанда жолау­шылар ағы­ны жылына 6 млн адамға артады әрі өткізу қабілеті 2,5 есе ұл­ғая­ды.
Алатау ауданында «Самұрық-Қазы­наның» есебінен жұқпалы ауру­лардың Ұлттық ғылыми орта­лығын (350 орын) салу, қыр­күйек айында Монфорт-Қа­зақ­­стан университетінің фи­лиа­лын ашу жоспарланып отыр, бұл бри­тандық білім алуға мүм­кіндік береді, сонымен бірге алдағы 5 жыл­­дағы инвестиция көлемі 50 млн долларды құрайды.
Сонымен қатар «Алатау» ин­но­вация­лық технологиялар паркі» арнайы эконо­микалық айма­ғында 2 мың студентті оқыту үшін Nazarbayev University-дің «Жа­санды интеллект мектебі» мен «Ақпараттық-коммуни­кация­лық технологиялар (АКТ) сала­сында зерттеулер жүргізуге арналған зертхана» жобаларын іске асыру қолға алынады.
Бұған қоса кореялық серік­тестерді тартып, 300 төсектік орын­­­ды халықаралық клиника са­лу жоба­сы пысықталып жа­­тыр. 250 тұрақты жұмыс ор­ны құрылады, инвестиция көле­мі – 38,7 млрд теңге. Және аус­тра­лия­лық VAMED компа­ния­сы­мен бірге 200 төсектік орынды көп­бейін­ді ауру­хана салынады, ин­вес­тиция көлемі – 90 млн доллар.

Баспана – қай кезде де басты мәселе

Жыл соңына дейін Алматыда 2 млн 604 мың шаршы метрден аса тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарланған, оның ішінде мемлекеттік бюджет есебінен – 248,5 мың шаршы метр немесе 3 266 пәтер берілмек. Қазіргі кезде «Шаңырақ» пилоттық бағдар­ламасына қатысу үшін құжаттар қабылданып жатыр, жыл басынан бері жеке пәтер, үй сатып алуға 800-ден аса несие берілді.
«Бақытты отбасы» бағдар­ламасы бойынша Алматыда жеңіл­­детілген несиелер саны 272-ден 1 010-ға дейін өсті. Жер­гі­лік­ті бюджеттен 3,3 млрд теңге бөлін­ді, осы бағдарлама бойынша көп­ба­лалы отбасыларға 220 несие берілді.
Алматыда екінші жыл қата­­рынан «Алматы жастары» қала­лық бағдарлама­сы жү­зеге асырылуда. Мұнда 35 жасқа дейін­гі мың алматылық жеңіл­дікпен несие алып, баспаналы бола алады. 2021 жылы осы бағдар­лама бойынша 116 отбасы баспана сатып алған.
Бұдан өзге екі мың азаматқа алғашқы төлемнің бір бөлігін жабу үшін тұрғын үй сертификаттарын беруге жергілікті бюджеттен 2 млрд теңге бөлінді. Биыл 31 мамырда қалалық мәслихат тұрғын үй кезегінде тұрғандарға тегін және қайтарымсыз негізде 1 млн теңге көлемінде берілетін тұрғын үй сертификаттарының мөлшері анықтады.
Алматыда ескі үйлердің мәсе­лесін шешу үшін тұрғын үй қо­рын реновациялау бағдар­ламасы қабылданды. Ол тозығы жет­кен 708 үйді немесе 6 637 пәтер­ді бұзуды және 683 үй салуды қарас­тырады, бірақ қазірдің өзінде жалпы ауданы 2,3 млн шаршы метрді құрайтын 34 605 пәтер салынады. Бағдарлама рено­ва­ция­ланатын пәтерлер иеле­­рінің толық келісімімен, меншік құқы­ғының кепілдігімен жүзеге асырылады.
Жыл басынан бері бағдарлама аясында инвесторлардың өздері ӘКК-мен бірлесе отырып, 126 пәтерлі 14 тозығы жеткен үй­ді сүрді, Жетісу, Түрксіб, Бос­­тан­­дық аудан­дарында ескі үйлер бұ­­зы­луда, ал Түрксіб ауданында 16 пәтерлі бір апатты үй сүрілуде.

Азық-түлік бағалары тұрақтала ма?

Азық-түліктің бағасын тұрақ­тандыру үшін Алматы билігі бірқатар кешенді және жедел шаралар қабылдауға мәжбүр болып отыр. «Магнум» мен «Тоймарт» ірі сауда желілеріне ӘМАТ-тың 15 атауымен тіркел­ген, төмен бағамен сатып алып, сату үшін жеңілдетілген қарыз­дар берілді.
Сонымен қатар «айналым» несиелерін беру арқылы ірі та­уар өндірушілердің сату бағалары белгіленді. Мәселен, нан жеткізу үшін «Ақсай» «НТК» ЖШС, сиыр етін жеткізу үшін Union Products ЖШС қарыз берді. Бұл да тауық етін дүкендерге В, С сыныптан белгіленген баға­мен сатуға мүмкіндік береді. «Айналым» сызбасына басқа да ірі тауар өндірушілерді тарту қосым­ша пысықталып жатыр. Осылайша, қазіргі уақытта 3 жыл мерзімге белгіленген шекті баға бойынша 49,6 млн жұмыртқа жеткізуді ұйымдастыру үшін «Алсад» ЖШС-не «айналым» зае­мын беру мәселесі пысықталды. Сондай-ақ «Асыл Meat» ЖШС сиыр етін В, С дүкендеріне бел­гілен­ген баға бойынша жет­кізуді ұйым­дастыру үшін 2022 жылдың маусымына дейін қарыз берілді.
Қаланың 7 негізгі азық-түлік базарларында «Әлеумет­тік дүкен­дер» жұмыс істей­ді. Рес­публика бойынша «форвард­тық» шарттар шеңберінде бар­лығы 38 мың тонна көкөніс сатып алынды, оның 60%-ы Алматы қаласына тиесілі.

Екі метро стансасы іске қосылады

Бақытжан Сағынтаевтың айтуынша, метро құрылысының кі­діруіне пандемия ықпал етіп, жұмысшылар мен мамандардың жұмысқа шығуы шектелді және шекара жабық болды.
«Метроның бірінші желісінің екінші кезеңінің екінші іске қосу кешенінің құрамына енетін «Сарыарқа» және «Достық» бе­кет­тері ұзындығы 3,1 шақы­рым­дық метро желісін қамтитын құ­­рылыс жалғасуда. Қазір мұн­дағы дайындық 80%-ды құрай­ды. Жыл соңына дейін тра­фик­ті тестілік режімде іске қосу жос­парланған», деді Б.Сағын­таев.
Қазіргі кезде бекеттерді ішкі әрлеу, аумақты абаттанды­ру, сырт­қы және ішкі инженерлік желі­лер мен автоматика жүйе­лерін жаб­дықтау, сигнал беру және байланыс, технологиялық жаб­дықты орна­ту жұмыстары жүруде.
Аталған бекеттерден өз­ге 2020 жылы ұзындығы 2,5 шақы­рым­ға созылған «Қалқаман» бе­ке­ті және жұмыс істейтін тон­­нель­дерді қамтитын Алма­тыда­ғы метрополитеннің екінші ке­зеңінің үшінші іске қосу кеше­нінің құрылысы басталды, оның құра­мына Алматы метро­поли­тенінің екінші кезеңі­нің «Қал­қаман» бекеті және ұзын­дығы 2,5 ша­қырымдық қума тоннель­дер енеді.
Сонымен қатар қаланың келе­шектегі дамуын ескере отырып, батыс бағытта халықаралық әуе­жайға, солтүстік және оңтүстік бағыт­та метрополитен салу жобалары қарастырылуда.
Бұдан өзге 8 жаңа электр по­йыз құрамалары сатып алынған. Екі бекет іске қосылса, онда жолаушылар ағыны тәулігіне 86 мың адамға артады деп болжанып отыр.
АЛМАТЫ