Үмітімізді үкілеп отырмыз

Токио Олимпиадасында кім­дерге сенім артамыз дегенде біраз бас қатыруға тура ке­леді. Себебі сегіз салмақта жолдама алған Сәкен Бибосынов (52 кг), Серік Теміржанов (57 кг), Зәкір Сафиулин (63 кг) Абылайхан Жүсіпов (69 кг), Әбілхан Аманқұл (75 кг) Бекзат Нұр­дәулетов (81 кг), Василий Левит (91 кг) және Қамшыбек Қоң­қабаевтың (+91 кг) қай-қай­сысын алсақ та жүлдеге лайық спортшылар. Алайда жа­рыс болған соң, жеңіс пен же­ңіліс қатар жүретіні заңды. Бокс­шы­ларымыздың деңгейі мен қазіргі шама-шарқын саралай келе, олардың қандай жүлде алуға мүмкіндігі бар екенін болжап көрдік.

Қола жүлде

Олимпиадада 52 кило сал­мақта ел намысын Азия, әлем чемпионаттарының қола жүл­дегері Сәкен Бибосынов қор­ғайды. Сәкен Олимпиада жолдамасына Иордания астанасы Амманда өткен Азия іріктеу тур­нирінде қол жеткізді. Ширек финалдан сүрінген жерлесіміз қосымша жолдама үшін филип­пин Карло Пааламды жеңуі керек болды. Жеңді де. Сәкенге Токиода биік тұғырдан көріну үшін біраз тер төгу керек. Се­бебі 52 кило салмақта әлем және Олимпиада чемпионы, өзбек- с­тандық Шахобиддин Зоиров, Азия және Азия ойындарының жеңімпазы, үндістандық Амит Пангал бар. Болжауымызша, Бибосынов жартылай финалға дейін жету керек. Ал жартылай финалда жоғарыда аталған бокс­шылардан басым түссе, сөзсіз Олимпиада чемпионы атанады. Ал жеңіліс тапса, үшінші орынды қанағат тұтады.

57 килода сынға түсетін Се­рік Теміржановтың салма­ғын­да мықтылар жетіп артылады. Әсіресе, бұл салмақтың қожайыны – Азия ойындары мен Азия чемпионатының бар алтынын жинап алған өзбекстандық Миразизбек Мирзахалилов. Сондай-ақ Куба, Британия, Моң­ғолия секілді елдердің бокс­шылары әлемдік, құрлықтық жарыстардың бас жүлдесін кезекпен алып жүр. Олимпиада чемпионы деген атаққа талас жүргізетін де солар. Серікке бас жүлде алу қиынға соғады. Бі­рақ кемінде қола медаль үшін жұдырықтасуға қауқары жет­кілікті.

Он жылдан бері Қазақстан чемпионатына тұрақты қатысып жүрген Зәкір Сафиулинге Олим­пиада жолдамасы енді бұйырды. Басқа салмақ дәрежелерімен салыстырғанда 63 килода Олим­­пиадаға қатысатын бокс­шы­лар­дың бесеуі – Еуропа не­месе әлем чемпионатында атой сал­ғандар. Екі дүркін әлем чемпио­ны, кубалық Энди Крус, әлем біріншілігінің күміс жүл­дегері, америкалық Кейшон Дэвис, әлем чемпионатының қола жүлдегері, үндістандық Маниш Каушик, Еуропа ойындарының жеңімпазы, армениялық Оганес Бачков және Еуропа біріншілігінің кү­міс жүлдегері ресейлік Га­бил Мамедов бар. Десек те, біз Закир­ден жүлде күтеміз. 34 жастағы сақа боксшының оған мүмкіндігі жетеді. Екі бірдей (2015, 2019 ж.ж.) Азия чемпионатында жұ­ды­рықтасып, екеуінде де күміс жүл­де алған Закир биік мінберден көріну үшін Токио Олимпиадасы соңғы мүмкіндік екенін жақсы біледі.

«Қазақтың салмағы» деп ата­­лып кеткен 69 килода жұды­­рық­тасатын Абылайхан Жүсіпов – жасөсіпірімдер мен жастар арасындағы барлық беделді додаларда оза шапқан бокс­шы. Алайда ересектер дуына түс­кеннен кейін Абылай бас жүлде дегенді ұмытты. Ол 2017, 2019 жылдары өткен әлем бірін­шілігінде жартылай финалда сү­рінді. 2017 жылы Ташкентте өткен Азия чемпионатында күміс медаль алды. Токиода барын салатынын айтқан Абылайдың жүлде алу үшін бұл – екінші мүм­кіндігі. Риода ол жас болса, қазір тәжірибесі толысқан 24 жас­тағы боксшы. Оған ештеңе үйре­тудің қажеті жоқ. Дұрыс так­тика қолданса, үздіктер қата­рынан көрінуі ғажап емес. Бар болғаны ресейлік Андрей Зам­ковой, өзбекстандық Бобо-Усмон Батуров, кубалық Рониэл Игле­сиас Сотолонго се­кілді әлемде, Олимпиадада атой салған бокс­шылармен бірдей иық тірестіре ұрысқа шықса болғаны.

Күміс жүлде

Атқа мінген, көкпар тартатын спортшылардың бойында үрей болмайды, дейді білетіндер. Сол рас секілді. Себебі 75 кило салмақта сынға түсіп жүрген әлем чемпионатының күміс жүлдегері Әбілхан Аманқұл – қолы қалт етсе, көкпарға қатысып, салым салып жүрген боксшы. Алайда сол көкпар шапқаны кейде өзі­не зиянын тигізіп те жатады. Себебі осыдан бір апта бұрын Әбіл­ханның жеке бапкері Нұрлан Ақүрпековпен сөйлескенімізде, Әбілхан әлі де бабында емес еке­нін айтқан еді. Оған себеп – жара­қаты. Жарақат алғаннан кейін, жаттығуды өткізіп алады. Ал дұрыс жаттығу болмаған соң нәтиже де көңіл көншітпейтіні анық. Алайда біз Әбілханнан көп нәрсе күтеміз.

Әбілханның қарсыластары жетерлік. Біріншісі – 2017 жы­лы Гамбургте өткен әлем чемпио­натының финалында есе жіберген украиналық Александр Хижняк. Сондай-ақ Мэнни Пакьяоның отан­дасы Эумир Марсьяль. Соң­ғы жылдары кәсіпқой боксқа да көп көңіл бөле бастаған филиппин боксшысы отандасымыздан Азия іріктеу жарысында басым түскен. Сонымен қатар 2019 жыл­ғы әлем чемпионы ресейлік Глеб Бак­ши де осы салмақтағы басты қарсыластың бірі.

Дәл қазір 91 кило салмақта Рио Олимпиадасының финалисі, Азия чемпионатының үш дүркін жеңімпазы, әлемдік жарыстың екі дүркін қола медаль иегері Василий Левитке жұрт назары түсіп отырғаны анық. Себебі Рио-2016-да ресейлік Евгений Тищенкомен өткен финалдық айқаста төрешілердің көмегімен Васяның қалай «жеңілгені» көз алдымызда. Бірақ қазір жағ­дай басқаша. Бүгінде Вася бес жыл­дағыдай бабында емес. Сон­дық­тан қоржынында барлық ірі до­даның медалі бар Левит кемінде Риодағы жетістігін қайталап жатса, соның өзі ерлік болар еді. Өйткені 91 килоға дейінгі сал­мақта Олимпия ойындарының бас жүлдесінен үміттеніп отыр­ған мықтылар баршылық. Әсі­ресе, 81 килодан 91 килоға ауыс­қан кубалық Хулио Сесар Ла Круздың құлшынысы ерекше. Шетелдің көптеген бұқаралық ақпарат құ­ралдары 91 килоның алтынын дәл осы Ла Круз алады деп болжам жасап отыр. Сарапшылардың мұн­дай болжамдары бекер емес. Өйткені 2019 жылы әлем чемпионатында 81 кило салмақта біздің Бекзат Нұрдәулетовтен нокдаун алған Куба қабыланы соңғы кезде салмақ қосып, соққыларын нықтай түскен. Сонымен қа­тар Ле­витке басты қарсылас ретінде әлем чемпионы Муслим Гад­жи­магомедов (Ресей), әлем чем­пио­натының күміс жүлдегері Хулио Кастильо (Эквадор), әлем чем­пио­натының қола жүлдегері Ра­дослав Панталеев (Болгария) бар.

Алтын жүлде

Жақында ғана өткен Азия чемпионатында 81 кило салмақ­та сынға түскен Бекзат Нұр­дәулетовтің жүлдесіз қалғаны дұрыс болды. Себебі 2019 жылы Екатеринбург қаласында өткен әлем чемпионатында жеңіске жеткеннен кейін Бекзат мықты деген бірде-бір жарыстан жүлдесіз оралған емес. Енді сол жіберген қателігінен сабақ алып, Токиода бас жүлде үшін барын салады деп үміттенеміз. 23 жастағы бокс­­­шының басты қарсыластары қатарында Шаббос Негматулоев (Тәжікстан), Арлен Лопес (Куба), Лорен Альфонсо Домингез (Әзер­­байжан) және Бенджамин Уит­такер (Ұлыбритания) сынды был­ғары қолғап шеберлері бар.

Еліміздің жанкүйерлері аса ауыр (+91) салмақ дәре­же­сінде әлемнің екі дүркін күміс жүлдегері Қамшыбек Қоң­қабаевқа ерекше сенім артатыны жасырын емес. Өйткені бокс­тан ұлттық құрама команданың капитаны Қамшыбек – нағыз көшбасшы боксшы. Оның үстіне, Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың өзі оған сенім артып, Көк туымызды ұс­тат­қаны бар. Осындай ауыр жүкті арқалаған отандасымыз Токиода бас жүлде алса дейміз. Әйткенмен, Қамшыбектің ежелгі қарсыласы бар екені белгілі. Ол – өзбекстандық Баходир Жалолов. Екеуі осыған дейін жеті рет кездескен. Соның төртеуінде өзбек боксшысы басым түсті. Әсіресе әлем, Азия чемпионаттарының финалында өзбек боксшысының жолы болып жүр. Егер Қамшыбек чемпион болуды көздесе, бірінші кезекте осы Жалоловқа қарсы тыңғылықты дайындалуы тиіс.

«Соңғы турнирлерде финалда өзбек боксшысымен кездесіп жүргеннен кейін көбісі мені финалға дейін жетеді деп ойлайды. Бірақ Олимпиадада екеу­мізден бөлек тағы 14 боксшы бар емес пе?! Сондықтан барлығына тыңғылықты дайындалып жатырмыз. Финалға жетіп жатсам, мүм­кіндігімді пайдалануға ұмты­ла­тын боламын», дейді Қоң­қа­баев.

Қазақстан бокстан көшбасшы елдер қатарында. Жігіттердің дайындығын «Ақбұлақ» олим­­пиадалық орталығында байқа­дық. Көрдік. Бәрекелді дестік. Енді барлығы өздеріне байланыс­ты. Бағы мен бабы қатар шапса, боксшыларымыз жүлдесіз қалмайды деген үміт бар.