Биыл 26 қыркүйек пен 5 қазан аралығында Қазақстанда #4women_RG әйелдер апталығы өткен болатын. «Әйел денсаулығы KZ» ағартушылық жобасы BISAM Central Asia компаниясымен бірге жүргізіліп, #AYELDER DAUSY_RG сауалдама-зерттеуіне 18 жастан 60 жасқа дейінгі іріктелген 1 202 респондент тартылған. Сондай-ақ «Яндекс-көзқарас» ресурсының көмегімен 2 083 әйелге анонимді сауалдама жүргізілді. Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, әйелдердің тек 37%-ы 6 айда бір рет профилактикалық тексеруден өтіп, дәрігерлерге қаралып тұрады. Бес әйелдің төртеуі жылына бір рет дәрігерге барады. Профилактикалық тексеруден толық бас тартқан әйелдердің үлесі 13%-ды құрайды, ал басқалары дәрігерлердің алдына сирек барады.
Жасырын сауалдаманың нәтижесі көңіл құлазытатын жағдайларды да анықтап отыр: респонденттердің үштен бір бөлігі дәрігерлерге 3 жылда бір рет қана көрінеді. Нәтижедегі айырмашылық сауалдама әдістеріндегі айырмашылыққа байланысты. Нәзік тақырыптарға келгенде респонденттер анонимді сауалдамаларға ашық жауап береді. Өйткені олардың аты-жөні маңызды емес.
Ал енді профилактикалық тексеруден бас тарту себебі денсаулығына шағым жоқ, болмаса қаралуға уақыт жетпейді. Өкінішке қарай, денсаулығын мазалайтын белгілер пайда болса да, мінез-құлықтың жиі кездесетін сценарийі – күту. Егер симптомдар біраз уақыттан кейін жойылмаса, онда әйелдердің 51%-ы дәрігерге барады, ал 16%-ы маманның көмегіне жағдай айтарлықтай нашарласа ғана жүгіне алады. Қысқасы, осы зерттеулерге қатысқан мамандар төмендегідей дәйектерін алға тартып отыр.
«Сауалдама нәтижесі еліміздегі әйелдердің денсаулығына қарау мәдениеті қалыптаспағанын растайды. Егер әйел кем дегенде жылына бір рет маманға бармаса, онда талай дертіне асқынып кетпейінше уақтылы диагноз қойылмайды. Бұл болашақта қайғылы салдарға әкелуі әбден мүмкін: әйелдің репродуктивті функциясына немесе онкологиялық аурулардың өршуіне әсер етеді. Сондықтан медициналық профилактикалық тексерулерге уақыт бөлу қажет. Оларды жылына екі рет өткізген жөн – бұл маманға барудың оңтайлы кезеңі. Емделгеннен гөрі ауруды алдын алу оңайырақ», дейді Қазақстан репродуктивті медицина қауымдастығының президенті, репродуктолог-дәрігер, профессор Вячеслав Локшин.
Сондай-ақ сарапшы репродуктивті денсаулықты сақтау және қалпына келтіру маңызды медициналық және мемлекеттік міндет екенін атап өтті. Сауалдама нәтижесі бойынша респонденттердің тек 26%-ы қазіргі заманғы контрацепцияға оң қарайды. Бұл ретте респонденттердің үштен бірінен көбі (36,10%-ы) бала туу мәселесінде Жаратушының еркіне сүйенгенді құп көрсе, қалған 12,9%-ы гормондық препараттарды қабылдаудан қорқады.
Бұл мәселеде Жыныстық және репро-
дуктивті денсаулық жөніндегі қазақстандық қауымдастықтың директоры, контрацепция жөніндегі Еуропалық қоғамның басқарма мүшесі, акушер-гинеколог Г.Гребенникова «Жүктілікті жоспарлау – туа біткен аурулары бар баланың туылу қаупін азайтуға, сондай-ақ болашақ ананың жүктілік пен босану кезіндегі асқынулар санын азайтуға бағытталған алдын алу шараларының кешені» деген тұжырым жасайды.
Сондай-ақ сарапшы екі жүктілік арасы кемі 2-3 жыл болуы керек екенін еске салады. Сонда ерлі-зайыптылар арасында жылы қарым-қатынас орнап қана қоймай, балалар да жайлы отбасында туылады. Бұл мерзімнің қысқаруы мерзімінен бұрын босануға, жаңа туған нәрестелердің физиологиялық тұрғыда кенже қалуына, сондай-ақ ананың немесе баланың өліміне әкелуі мүмкін.
Ал енді сауалдамаға қатысқан әйелдердің 25%-ы менопауза басталған кезде гинекологпен кеңесуден бас тартады, жағдайын өз бетінше бақылауды жөн көреді. Әрбір бесінші респондент менопауза кезінде ешқандай медициналық көмек қажет емес деп ойлайды.
«Статистикаға сәйкес, менопауза әйелдердің тек 20-30%-ында асқынбай өтеді. Ерте кезеңдерде қалған 70%-да әртүрлі белгі пайда болып, ысынып-суынып, тершеңдік пайда болып, ұйқы мен есте сақтау қабілеті бұзылып, мазасыздық, остеопороз, артрит, тіпті Альцгеймер кеселі байқалады. Бүгінгі таңда салыстырмалы қауіпсіздік пен ыңғайлылықты біріктіретін жаңа тиімді трансдермальды гормоналды препараттар бар, оларды тек дәрігер тағайындай алады», дейді акушер-гинеколог Г.Гребенникова.
Осы «Әйел денсаулығы KZ» әлеуметтік-ағартушылық жобасына мұрындық болған Gedeon Richter KZ ЖШС бас директоры Ремигиюс Нараускас: «Әйел денсаулығы – біздің компания жұмысының басым бағыттарының бірі. 120 жылдан бері біз бүкіл әлемдегі әйелдердің дені сау болып, баланың туылуын жоспарлауға көмектесіп келеміз. Сонымен қатар Қазақстандағы 25 жыл ішінде дәрігерлермен де, халықпен де білім беру іс-шараларын өткізіп жүрміз. Осы мақсатта әйелдердің өз денсаулықтарын күтіп, түрлі кеселдердің алдын алу мәселелерін талқылап отыру қажеттілігіне назар аударғымыз келеді дейді.
«Әйел денсаулығы KZ» жобасы жыл сайын зерттеу жүргізуді жоспарлап отыр. Алынған нәтижелер әйелдердің өз денсаулығына қалай қарайтынын бақылауға мүмкіндік береді. Жобаның ағартушылық қызметі әйелдерге әсер етіп, өзін өзі қорғауға итермелеуі керек. Сондай-ақ #4women_RG әйел денсаулығы апталығының соңында алматылық Тереңқұр қабырғаларының бірінде мурал жобасы жасалады. Суретте жарқын болашаққа ұмтылған қыз бала бейнеленген, оның қолында жобаның символы – әйелдің нәзік денсаулығын бейнелейтін гүл шоғы бар.
АЛМАТЫ
