«Мың бала» ұлттық олимпиадасына тіркеу басталды
Бүгінде қала мен ауыл мектептеріндегі білім сапасындағы алшақтықты азайту мәселелері өзекті. Білім және ғылым министрлігінің мәліметінше, елімізде 7 471 орта білім беретін мектептердің 5 262-і – ауыл мектептері. Бұл – барлық мектептің 74,6 пайызы. Оның 2 786-сы шағын жинақты мектептер екенін ескерсек, орта білімнің деңгейі мектептің ахуалына, мұғалімдердің біліктілігіне тәуелді.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Мәжілістің жалпы отырысында: «Біз мектептерді қалай материалдық жағынан қамтамасыз етсек те, білім сапасын жақсы мұғалімдерсіз көтеру мүмкін емес. Ұлы Ахмет Байтұрсынұлы айтқандай, мұғалім – мектептің жүрегі. Сондықтан мұғалімдер тапшылығы бар өңірлерге үздік педагогтерді тартудың арнайы қолдау пакеттері бар бағдарлама әзірлеуді тапсырамын», деді.
Осы қордаланған мәселені шешіп, ауыл мен қала бөлінісіндегі білім сапасын теңестіру үшін «Мың бала» олимпиадасы үшінші жыл қатарынан ұйымдастырылып жатыр. Екі жыл ішінде олимпиадаға ауыл мектептерінде оқитын 400 мыңнан аса 5-6-сынып оқушысы қатысты. 2021 жылы еліміз бойынша 150 мыңға жуық оқушы тіркеліп, 4 320 ауыл мектебінің 92 мың оқушысы тестілеуден өтті.
Олимпиадаға қатысу үшін 19 ақпаннан 20 наурызға дейін тіркелуге болады. Ауыл мектептерінде кейінгі екі оқу жылында білім алып жатқан 5-6-сынып оқушылары қатыса алады. «Мың бала» олимпиадасына интернет желісіне қосылған кез келген компьютер немесе ұялы телефон арқылы тіркелуге болады. Тартысты доданың бірінші кезеңі 4 және 8 сәуір аралығында онлайн форматта, ал екінші кезеңі 27-29 сәуір аралығында өңірлік тестілеу орталықтарының базасында офлайн өтеді деп жоспарланып отыр. Оқушылардың академиялық білімін ғана емес, дағдыларын бағалау үшін когнитивті ойлаудың деңгейіндегі сұрақтар да беріледі. Олимпиадада ауыл оқушыларының қабілеті жоғары екені анықталып, академиялық білімінің бәсеңдігі байқалған. Осыны негізге ала отырып, жеңімпаздарға еліміздің жетекші мектептерінде оқуға мүмкіндік беру арқылы білімін арттырып келеді.
Екі жыл ішінде республикадан жиналған кіл үздіктердің ішінен суырылып шыққан 600-ге тарта жеңімпаз «Дарын» мамандандырылған мектептеріне, «Білім-Инновация» лицейлеріне, республикалық физика-математика мектебі сияқты еліміздің жетекші мектептеріне оқуға түссе, 2 мыңға жуық финалистер Елбасы академиясының Birge oqý онлайн мектебінде пәндік дайындықтан өтуге мүмкіндік алды.
Ауыл оқушыларымен қатар «Ел үміті» бастамасының жобаларында жоғары нәтиже көрсеткен ауыл мектептеріне де қолдау көрсетіліп келеді. Жақында Нұрсұлтан Назарбаев қоры 2 млн теңгенің қаржылай сертификатын Қызылорда облысының Қазалы ауданында орналасқан Ержігіт Бозғұлов атындағы №249 мектеп-лицейіне табыстады. Жобаға қатысқан 4 мыңнан аса мектептің ішінде бұл оқу орны үздіктер қатарында болды. Олимпиаданың қорытындысы бойынша, мектепте 66 финалист және 21 жеңімпаз анықталды. Бұл – еліміз бойынша ауыл мектептері арасындағы үздік көрсеткіш.
Birge oqý онлайн мектебі – жаңа формат
Елімізде осыған дейін Birge oqý онлайн мектебі секілді білім берудің тың тәсілін енгізген жүйе болған емес. Білім бәсекесінде бәсі биік болғандар шалғай ауылда отырып-ақ еліміздің білікті ұстаздарынан білім алуға мүмкіндігі бар. Қазіргі білім технологиялары нарығында онлайн қосымша білім беретін платформалардың саны көп болғанымен, барлығы дерлік ақылы. Әйгілі онлайн мектептерде оқушылардың саны бар болғаны 3 мыңнан аспайды. Ал Birge oqý онлайн мектебінде 5 мыңнан аса «Мың бала» олимпиадасының финалистері мен жеңімпаздары, әр өңірдің белсенді оқушылары тегін білім алып жатыр. Олар жаһандық желінің мүмкіндіктерін қолдана отырып, математика, ағылшын, жаратылыстану, орыс тілі немесе қазақ тілі пәнін оқиды.
Жаңа оқу жылында цифрлы технологияларды тиімді пайдаланудың әдісін білетін білікті ұстаздың саны 42-ден 150-ге артты. Өңірлердегі Назарбаев зияткерлік мектептері, Республикалық физика-математика мектебі және Нұр-Сұлтан қаласы лицейлерінің жоғары санатты мұғалімдері ақпараттық-коммуникациялық технологияларды және цифрлы білім беру құралдарын қолдана отырып сабақ өтеді. Пәнге деген қызығушылықты арттыратын көптеген дидактикалық және үлестірмелі материалдар, әртүрлі деңгейдегі тест тапсырмалары мен тәлімдік, тағылымдық ресурстар қолданылады. Оқыту әдісінде сабақтар ойын түрінде геймификация тәсілімен түсіндіріледі. Күнделікті оқу бағдарламасының сапасына және әдістемелік нұсқаулыққа сәйкес өтуін 15 пән әдіскері жіті қадағалап отырады. Олар сабақ аяқталған соң бейнежазбаны қарап шығып, сабақтың қалай өткенін бағалайды.
Birge oqý онлайн мектебінде білім беріп қана қоймай, оқушылардың жеке қасиеттерін дамыту үшін психологиялық тұрғыда да дайындау қарастырылған. Бір айда екі рет тәрбие сағаты әртүрлі тақырыпта өтеді. Мысалы, тайм-менеджмент, цифрлы этикет, эмоциялық интеллект. Ал оқушылардың күнделікті сабаққа қатысуын 45 тьютор назарда ұстап, әрдайым байланысқа шығады. Оқушылардың тұрғылықты жеріне және интернет жылдамдығының төмен болуына қарамастан, Birge оqý онлайн мектебіндегі қатысу белсенділігі 99 пайызға, күнделікті сабақтарға қатысуы орта есеппен 82 пайызға жетіп отыр. Олардың басым бөлігі синхронды, яғни онлайн режімде оқиды.
Жол ашар жоба
«Елбасы медалі» жобасына бір жыл ішінде 14-29 жас аралығындағы 20 мыңнан аса жас қазақстандық қатысып, креативті азаматтардың тұтас шоғыры қалыптасты. Олар жалындаған жастық шақта бойындағы күш-қуатын жинап, игілікті іске жұмыла кіріскен. Қатысушылар жобаның үш деңгейінің бірін таңдап, 7 негізгі бағыт бойынша дамиды: спорт, таланттар мен дағдылар, кітап оқу, ұлттық мұра, еріктілік, экспедициялар мен жорықтар, еңбек тәжірибесі.
«Елбасы медалі» – жастарға қиындықтарды еңсерудің жолын көрсетіп, олардың икемді дағдыларын дамытуды көздейтін бағдарлама. Жобада 359 тәлімгер, 17 аймақтық үйлестіруші мен 17 сарапшы бар. Осы күнге дейін 2 216 қола, 40 күміс және 3 алтын қатысушы бар. Сондай-ақ 344 қатысушы бағдарламаны аяқтап, сертификат алды. 2019 жылдан бастап 6 187 қазақстандық медаль алды.
Биыл «Елбасы медалі» иегерлерінің 605-і грант алып, еліміздегі алдыңғы қатарлы жоғары оқу орындарына түсті. Олардың 35 пайызы – ауылдық жерлердің, 63 пайызы қаланың тұрғындары, сондай-ақ 25 пайызы – ұлдар, 75 пайызы – қыздар.
«Елбасы медалі» қатысушыларының жетістіктерін бақылап отырамыз. Жоба арқылы платформалар ашып, білім саласына өз үлесін қосып жүргендер де бар. Мысалы, Алматы облысы Көксу ауданы Мәмбет ауылының тұрғыны Ықылас Тұрсынбай есімді қатысушы «Елбасы медалі» жобасы арқылы мобилографияны меңгеріп, мектепте студия ашып, қосымша табыс тауып жүр. Бұл жобаға дейін ол бейне түсірудің қыр-сырын білмеген. Жуырда Нұрсұлтан Назарбаев қоры ұйымдастырған «І Халықаралық жас ғалымдар форумында» гүлдерді автоматты түрде суаратын құрылғыны ойлап тапқаны үшін 3-орынды иеленді. Оның айтуынша, «Елбасы медалі» арқылы бойындағы дарыны мен білімін одан әрі дамытып, оған жаңа мүмкіндіктер ашылған.
Қазіргі уақытта «Елбасы медалі» бағдарламасына 10 мыңнан аса адам қатысып жатыр. Оның ішінде 83%-ы – мектеп оқушылары, 11%-ы – студенттер, 6%-ы – жұмыс істейтін жастар, 0,4%-ы – NЕET санатындағы жастар, 24%-ы – ауылдық жерлерден.
«Qabilet қызметі» жобасы іске қосылды
Былтыр қазан айынан бастап еліміздің барлық өңірінде балалардың қабілетін ерте анықтауға бағытталған «Qabilet қызметі» жобасы басталды. Бұл жоба баланың даму траекториясын құруға көмектеседі. Жобаның бірінші кезеңінде 10-11 жастағы балалардың қабілеттерін XXI ғасырдың төрт негізгі құзыреттілігі – сыни ойлау, креативтілік, коммуникативтілік, коллаборация бойынша диагностикалау жүргізіледі. Келесі кезеңдерде жасөспірім балалар қатыса алады.Үш жыл ішінде 17 жасқа дейінгі балаларды қамту көзделіп отыр. Тестілерді Абай атындағы ҚазҰПУ психологиялық диагностика саласындағы сарапшылары әзірлеп, бейімдеді.
10-11 жас – өзінің бойындағы қабілетін байқап, мамандық таңдауға ойланатын кезеңі. Жас жеткіншектің бойындағы табиғат берген ерекше қабілетін, дарынын анықтап, одан әрі дамуына бағыт-бағдар беру үшін «Qabilet қызметі» еліміздің барлық өңірінде іске қосылып жатыр. Тесттің нәтижесін көргеннен кейін мамандар баланың қай салаға икемі бар екенін тереңінен түсіндіріп, оған бағыт-бағдар береді. Мамандардың білімін жетілдіру мақсатында Елбасы академиясы Алматы қаласындағы Нұрсұлтан Назарбаев қоры базасында әдіскерлер мен психологтерді даярлау бойынша оқыту семинарларын өткізді. «Дарын» өңірлік орталықтарының 100 қызметкері оқыту семинарынан өтіп, сертификаттар алды.
Бүгінде Qabilet онлайн-платформасында 101 958 оқушы диагностикадан өтіп, қабілеттерін одан әрі дамыту бойынша мамандардан кеңес алды. Оқушылардың диагностика мен қабілеттерді анықтайтын тестілеу Елбасы академиясының Qabilet онлайн платформасында жүзеге асады немесе «Дарын» өңірлік орталықтарына барып тест тапсыруға болады.
Бүгінде жастар қоғамның қозғаушы күші ретінде озық идеяларымен бөлісіп, еліміздің өркендеуіне қомақты үлес қосып келеді. Дарынды жастарды анықтап, оларға қолдау білдіруге бағытталған «Ел үміті» бастамасы аясында Елбасы академиясының жобалары екі жыл ішінде 1,5 млн адамды қамтыды. Олар заманауи түрлі дағдыларды меңгеріп, бос уақытын тиімді үйлестіріп үйренді, республика бойынша өздерін дамытуға ниетті білімді, интеллектуал жастардың тұтас шоғыры қалыптасып келеді. Алдағы уақытта да Елбасы академиясының қолдауымен жастар үлкен жетістіктерге жетіп, қабілетті де қарымды жастардың саны артады деп сенім артамыз.
Салтанат СҮГІР,
«Елбасы академиясы» корпоративтік қорының жоба үйлестірушісі
