Ресейдің қалауынсыз соғысты тоқтату мүмкін емес

Украина қарулы күштерінің бас штабы Ресейдің кейбір аймақ­тар­­дағы шабуылы бәсеңдей бас­та­ғанын хабарлады. Басқын­шы­лар­дың Киевті басып алудағы әрекеттеріне тойтарыс берілгені хабарланды. Украинаның шығы­сын­да қорғаныс күштері Донецк, Слобожанский және Таврия опе­ра­циялық округінің кейбір аудан­дарында Ресей шабуылына тос­қауыл қоюды жалғастырып жатыр. Хабарламада Харьков және Ахтырка қалаларын қорғап жат­қа­ны айтылды. Украин әскер­ле­рі сонымен қатар Кривой Рог, Нико­ла­ев, Вознесенск қалалары мен Нововоронцовка кенті (Херсон облысы) бағытында Ресей шабуы­лы­на тойтарыс берген.

Оңтүстіктегі Мариуполь портында жағдай күрделі. Жергілікті қала басшысының кеңесшісі Петр Андрющенко немістің DW басылымына берген сұхбатында Мариуполь гуманитарлық апат алдында деді. Оның айтуынша, Ресей әскерінің қоршауында қалған Мариуполь қаласында жарық, су, жылу, байланыс және азық-түлік жоқ, ал коммуналдық қызметтер Ресей әскерінің үз­дік­сіз атқылауына байланыс­ты су және электр желілерін жөн­дей алмай отыр, сондай-ақ бейбіт тұрғындарды эвакуациялау­ды бастау да мүмкін емес. Андрю­щен­ко сұхбатында берген дерек­тер­ді Deutsche Welle тәуелсіз дереккөздерден растай алмайтынын келтіреді. Әлеуметтік желіде перзентхананың жарылыстан астан-кестең болған суреті тарады. Артынша Украина Ресейді Мариупольдегі балалар ауруханасын бомбалады деп айыптады. Мариупольдегі медициналық кешенде балалар ауруханасы мен перзентхана орналасқан екен.

БҰҰ Бас хатшысы Антониу Гутерриш те Мариупольдегі балалар ауруханасы мен перзент­ха­наның жарылысын айыптап, соғысқа қатысы жоқ бейбіт тұрғындар ең қымбат құн төлеп жатқанын айтты. Ол Twitter-дегі жазбасында жауыздық пен қан­тө­гіс­ті тоқтатуға үндеді.

Украина президенті В.Зеленс­кий Ресейдің перзентхана мен балалар ауруханасын атқы­лауын асқан қатыгездікке теңеп, әлем бұл террорлық әрекетті қашанғы елеусіз қалдыратынын айтып, Ук­раи­на әуесін жабуды талап етті. Осыған дейін Украинаның әуе ке­ңіс­тігін қорғау туралы тіле­гін АҚШ орындай алмайтынын айт­қан.

Сонымен қатар АҚШ Поль­ша­ның МиГ-29 жойғыш ұша­ғын Германиядағы АҚШ әуе базасы арқылы Украинаға жіберу туралы ұсынысын да қабылдамады. Батыс қазір қалыптасқан жағдайда соғысты ушықтыру емес, аяқтау маңызды деген ұстанымда. Оның орнына АҚШ өкілдер пала­та­сын­дағы заң шығарушылар Украи­на­ға шұғыл көмек ретінде 13,6 миллиард доллар беру туралы келісті. Ал­да­ғы күндері Сенат қабылдауы тиіс бұл қаражат мөлшерінің жар­тысы Украинаның қорғаныс сала­сына, ал қалған жартысы бос­қындарды қолдауға арналған.

БҰҰ-ның соңғы мәліметі бо­йын­ша 24 ақпанда шабуыл бастал­ған­нан бері Украинада кем дегенде 1424 бейбіт тұрғын қаза тапты немесе жараланды. Ал Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы Ресей басқыншылығы басталған екі аптада медициналық мекемелерге, медицина қызметкерлеріне және жедел жәрдем көліктеріне жасалған 18 шабуылды, оның ішінде 10 адамның қаза болғанын және 16 тұрғын жарақат алғанын растады.

Ресей Қорғаныс министрлігі аурухананы бомбалау туралы хабарламаларға түсініктеме берген жоқ. Ведомствоның ресми хабарлауынша, Ресей әскери күштері тұрғын үйлер мен азаматтық ны­сандарды атпайды. Алайда күнде­лік­ті тарап жатқан хабарлардан Украина аумағында үйлердің, мек­­теп­тердің және басқа да әскери емес ны­сандардың қирап жатқанын кө­ріп отырмыз.

Ресей тарапы керісінше гума­нитарлық дәліздер арқылы қауіп­ті аймақта орналасқан Украина қалаларының бейбіт тұрғындарын эвакуациялау операциясы Киев билігінің кесірінен орындал­май отырғанын мәлімдеді. Сарап­шы­лар Ресей билігінің ресми мәлім­де­ме­леріне сенімнің аздығын ашық айтуда.

Ресей мен Украинаның сыртқы іс­тер министрлері Түркияның Ан­талия қаласында бейбіт келіс­сөз­дер жүргізуге келіскені белгілі бол­ған. Кулеба мен Лавровтың Түр­кияға барғаны хабарланды. Түр­кия президенті Режеп Ердоған «ми­­нистрлер кездесуі атысты тоқ­та­туға жол ашады» деген үмітін біл­­дір­ген еді. Алайда Ресей мен Ук­раина сыртқы істер министрлері арасындағы келіссөздердің бірін­ші раунды айтарлықтай нәтиже бермеді. Бұл келіссөздерге қызы­ғу­шылық білдіргендер қатары қа­лың. Анталиядағы баспасөз залы халықаралық журналистер мен түсірілім топтарына толды. Ке­ліс­сөз жабық есік жағдайында өтті. Қос тарап кездесу аяқталған соң баспасөз мәслихатын өткі­зу­ге уәде берді.

Түркиядағы кездесуден кейін сөйлеген сөзінде Дмитрий Кулеба ресейлік әріптесі Сергей Лавров қойған талаптар қарсылықсыз берілуге тең екенін айтты. Ал Лав­ров Ресейдің әскери операциясы жос­пар бойынша жүріп жатқанын, Батыс елдерінің Украинаға қару-жа­рақ жеткізуі қауіпті әрекет еке­нін мәлімдеді. Сарапшылар мен ха­лық­аралық бұқаралық ақпарат құралдарының бұл кездесуден көп үміт күтуге болмас деген болжамы дәл келді. Украина сыртқы істер министрі Кулебаның айтуынша, тараптар Украинадағы гуманитарлық мәселелерді шешуге күш салуды жалғастыруға келісті. Ол «мәселені талқылап, шешімін табуға мүмкіндік болса», осы форматта тағы кездесуге келісетінін мәлімдеді. Куле­ба сыртқы істер министрлері бей­бітшілік пен қауіпсіздік мәселе­ле­рін талқылауға мандаты бар деп санайтынын жеткізді. «Мен Украи­надағы соғыс пен бейбіт тұрғын­дардың қайғы-қасіретін тоқ­тату үшін және Украина аума­ғын Ресейдің басқыншы күш­те­рінен босату мақсатында осы келіссөзді жалғастыруға дайын­мын», деді Украина сыртқы іс­тер министрі. Ол сондай-ақ қа­зір басымдық берілуі керек екі мәсе­лені атады: Мариупольден гума­нитарлық дәліз ашу және атыс­ты бір тәулікке тоқтатуға қол жет­кі­зу. Ол Ресейдің сыртқы істер ми­нистрі Лавров Кремльдегі ше­шім қабылдаушылармен байланысады деп үміттенетінін жеткізді. «Ресейдің қалауынсыз соғысты тоқтату мүмкін емес», деді Кулеба.

Ал Лавров баспасөз жиыны ке­зінде кездесуге «негізінен тү­рік достарының гуманитарлық мә­се­­лелер жөніндегі бастамасын» талқылағанын мәлімдеді. Ол «Ре­сей­дің қауіпсіздік жайлы алаң­даушылығына ешкімнің құлақ аспа­ғанын» айтты. Лавровтың айтуын­ша, Пентагон Украина аума­ғын био­логиялық қару жасау үшін қол­данылатын қоз­дыр­ғыш­тар­­ды да­мытуға пайда­ланған. Ал АҚШ бұл айыптауларды жоққа ша­ғарды. Лавров Ақүйдің жауабына таңғалуға бол­майтынын, ЕО мен БҰҰ бұл мәлім­демені растай алмауын арнайы операцияның «аса құпия» жүргізілуімен байланыс­тыр­ды.

Екі бөлмеде қатар өткен бас­па­сөз жиынында Украина мен Ресей сыртқы істер министрлері өз ұстанымдарын ашық жеткізді. Reuters украиналық Дмитрий Кулеба Ресей әскері елдің газ және ядролық нысандарынан кетуі керек деген талап қойғанын мәлімдеді. Ол Сергей Лавровқа Ресейдің ша­буы­лына дейін Украинада яд­ро­лық қауіпсіздікте қатысты мә­се­ле болмағанын айтқан. Ал ке­ле­сі бөлмеде журналистердің сұ­ра­ғына жауап берген Лавров перзент­ханадағы жарылыс туралы хабар­лар­дың шындыққа жанаспайтынын келтірді. Оның айтуынша, Ресей делегациясы үш күн бұрын БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіне аурухананы украин радикалдары басып алғанын және аналар мен медбикелер ол жерден шығарылғаны жайлы хабар берген. Лавров Батыс басылымдарындағы репортаждарды «аса эмоцияналды» деп сипаттап, мәселенің екінші жағы қарастырылмайды деп айыптады.

Осылайша, Ресей мен Украина сыртқы істер министрлері әскери қақтығыстарды тоқтату бойын­ша нақты шешімге келмеді. Осы­ған дейін Беларусьте өткен үш келіс­сөз­де айтылған гуманитарлық дә­ліз арқылы бейбіт тұрғындарды қала­лардан шығару туралы келі­сім де толық орындалмады. Түр­кия­дағы кездесу де осы мәсе­ле­нің төңірегінде қалып, соғысты тоқтату бойынша батыл қадамдар жасалмағанға ұқсайды.