Өнер • 20 Сәуір, 2022

Көшпендінің бір күні

399 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін

Бабалар жайлы бірауыз сөз айту үшін аңызға сүйенетініміз анық. Сондай бір әдемі әпсананың бірі «кентаврлар» жайында сыр тартады. Үдере көш түзеген көшпелі жауынгерлерді алғаш көрген жат халықтар «кентавр» деп атапты. Бертінде оның аңыз да, әпсана да емес, таза ақиқат екенін әлем халқы мойын­дап, көштен туған мобильділікті ғасырлар бойы пайдаланды.

Көшпендінің бір күні

Ол ол ма, бұдан кейін қа­зіргі сіз бен біз киіп жүрген шалбарды ойлап тапты. Ат үс­тінде ыңғайлы отырайын деп биік өкшелі аяқ киім жасап шығарды. Енді ойлансаңыз, адамзат өркениетіне үлкен жаңалық енгізуде көш­пенділер тұрмысының тамшыдай емес, теңіздей үлесі бар. Мұ­ны су­ретші Нелли Бубэнің «Көш­пен­дінің бір күні» картинасынан байқаймыз.

Қазақы бояуды қанына сіңір­ген қылқалам шебері өз туындыларында көшпенділердің өмірі, күн мен жарық аясындағы жұмбақ дала тарихы, әдемі киінген адамдар, түйе өркеште­ріндегі құнды жүк бейнелерінде беріледі. Оның барлық картинасы коллаж, бедерлі паста және туындыға ерекше салтанат беретін алтынмен жылтырату сынды күрделі аралас техникамен орындалған.

«Көшпендінің бір күні» кар­ти­насында көшпенділер тұр­мысының поэзиясы берілген, өз халқына, оның мәдениетіне деген сүйіспеншілікке негіз­делген дала дәстүрі өзіндік ерек­шелігімен жа­зыл­ған. Шығар­ма шартты түрде екі бөлімге бө­лінеді: Шығыстың көне қала­ла­рының сәулетіне тән жүк арт­қан түйелер, оң жағында ер адам­дардың бейнесі көрсе­тіл­ген.

Суретші қарама-қарсы қа­нық түстерді пайдаланған, тұл­ғалардың анық нобайы кенеп­тің көмескі алтын фонында ерекшеленіп, көрерменнің назарын өзіне тартады. Нелли Бубэ өз туындысында қазақтың ұлт­тық киімін киген әртүрлі жас­тағы ер адамдарды бейнелеу ар­қылы ұрпақ сабақтастығын көрсетеді.

Бақсаңыз, туындының жо­­ғар­ғы жағына петроглиф­тер­дің суретін және сақ жауын­герле­рінің қаруы саналатын екі ақи­нақтың суретін орналас­тыру арқылы көшпенділердің байыр­ғы мәдениетін жырлайды. Мұнда суреткер костюмдерге, баскиімге, тұр­мыстық дәстүрлі заттарға ілти­патпен қарайды. Сол ар­қылы қазақ мәдениетінің тарихын ғана емес, сонымен қатар скиф, сақ тайпаларының дәуірін де жырлайды.