Таңдау жасау – тамаша мүмкіндік

«Біз бәріміз бір ел болып Жаңа Қазақстанды, Әділетті Қазақстанды құрамыз. Әрбір аза­­маттың құқығы қорғалатын мем­­лекет боламыз. Бәріне бір­дей мүмкіндік береміз. Біз мем­­­лекеттік жүйені жетіл­діріп, қоғам мен биліктің тиім­ді диалогын орнатамыз. Осылай­ша, Екінші Респуб­ликаны қалып­тастыра­мыз. Конституциялық реформа мұ­ның бәрін табысты жүзеге асыру үшін қажет» деген Президент Ата Заң баптарының үштен бірі өзгеретінін жеткізді. Бұл деге­німіз ел тарихындағы аса маңыз­ды қадам болмақ.

Мемлекет басшысы айтқан реформаның ерекшелігі – Пре­зи­денттің өкілеттігін күшейту емес, ықпалды Парламент құру ар­қы­лы қара халыққа есеп бере­тін Үкімет қалыптастыру. Осыдан 27 жыл бұрын елімізде «Рес­пуб­ли­калық референдум туралы» конституциялық заң қа­был­­­данғаны баршаға мәлім. Со­дан бері Ата Заңымызға 4 рет өзгеріс енгізілді. Оның бар­лы­ғы Парламент тарапынан қа­бы­л­дан­ды. Ал бүкілхалықтық ре­ферен­дум алғаш рет өткізілгелі отыр.

Осыдан бес жыл бұрын «Дәстүр: кеше, бүгін, ертең» деген атпен республикалық ауқым­ды жоба ұйымдастырған едім. Жобамен аттас этнографиялық сұх­баттарға құрылған төрт том­дық кітап жарық көрді. Екі ғасырдың куәсі болған біраз ақ­сақалымызбен сұхбат кітапқа арқау болды. Солардың бірі – Ата Заңымызды жазуға өз үлесін қосқан, заң ғылымдарының док­торы, академик Сұлтан Сар­таев еді. «Конституция – бұл мем­лекетіміздің негізгі заңы. Қазақ атасын сыйлаған. Сондық­тан да негізгі заңымызды «Ата Заң» деп атадық», дей келе атақты академик: «Қазан төңкерісінен бүгінгі күнге дейін бес Конституция қабылданды. Оның ішінде үш Конституция – 1924 жылғы Қазақ Автономиялы Кеңестік Рес­публикасының, 1937 және 1978 жылдарда Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының конституциялары тоталитарлық одақ жүйесі кезінде қабылданған еді. Оларда тәуелсіздік ұғы­мы ауызға алынбағандығы белгі­лі. Тәуелсіздік жылдарында өз еркімізбен, өз қалауымызбен бірнеше талқылаудан, пікір алмасудан соң 1993 және 1995 жылдардан халықаралық аренада өз жолымен өркендеуге бағыт ұстанған мемлекетіміздің Конституциясын қабылдадық», деді сұхбатында. Иә, бұл біздің тарихымыз.

Президент биыл 5 маусымда өткізуді белгілеген халықтық референдум дер кезінде өткізілгелі жатыр. Алда болатын өзгерістер тарихымыздағы ең маңызды және жауапты кезең болары анық. Сөз жүзінде айтылып қана қоймай, керісінше халық игілі­гін көретін, ширек ғасырдан ас­там уақытта қол жеткізген құн­ды­лықтарымызды қастерлеу мақ­­сатында жаңа белеске қадам ба­са­мыз. Ел тағдырын шешу­ге ті­келей қатысы бар алда­ғы ре­фе­рендумға елін, жерін, тарихын, береке-бірлігін қастер­лейтін, елдегі бейбіт өмір, қ­о­ғам­­дағы тұрақтылық пен ты­­ныш­­тық­ты қалайтын ізгі ниет­ті әрбір аза­мат­тың, бүкіл халық­тың қаты­суы аса қажетті және маңызды.

Жаңа Қазақстанның бола­шағы үшін әрқайсысымыз рефе­рендумға қатысып, өз таңдауы­мыз­ды білдіруіміз керек. Себебі бұл – біздің азаматтық борышымыз!

Қасымхан БЕГМАНОВ,

Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері