Өнер • 31 Тамыз, 2022

Еркіндік емлесі

479 рет
көрсетілді
2 мин
оқу үшін

Біз еркіндіктің не екенін қыранға қарап түсіндік. Қанатын кеңге жайған ғажайып құс алып ас­панның алақанында қал­қып жүргендей. Шыр­қау биікте қалық­таған бостандық бейнесі қазақтың арманын ар­қалап бара жатқандай. Отанды сүю оңай емес, қыранның мұзарт шыңға асыққанындай алапат күй. Біз картинаға қарап ұлттың еркіндікке құштарлығын көреміз.

Еркіндік емлесі

Бақсаңыз, картинаны реа­листік тұрғыда жазуға тал­пынған автор еркіндік пен ас­қақтықтың символын сызып отыр. Шығарма иесі – белгілі суретші Бауыржан Бәй­ділда. Қылқалам шебері елдің кең-байтақ жерін көл­денең өлшемде сызықтық перспектива арқылы шебер көрсеткен. Картинаның артқы қапталындағы биік таулар алдыңғы пландағы бүркітке параллель көрініс беріп тұр. Ортаңғы планда қалып қойған жігіт бейнесі де туған жеріне деген құрметін сездіріп тұр.

Тұмса табиғаттың тылсым күші авторға жаңа идея ту­ғыз­ғандай. Ат үстіне орнық­қан ер жігіт, көк жүзін­де қа­лық­таған бүркіт, ұлты­мыз­дың жеті қазынасы екені мәлім. Туын­­дыға ер жігіттің ажырамас серіктері – жүйрік ат, қы­ран бүркіт сынды образдар ен­­гізілген. Ердің қанаты – ат, құ­лағы – ит, асыраушысы – бүр­кіт, қорғаншысы – мыл­тық, бұл идеялық детальдар.

Суретші кейіпкерін еш алаң­сыз күйде сенімді серік­терімен ен далада жүрген кезін бейнелеген. Бүркіт әдетінше туындыда да қалықтап бара жатыр. Бұл көрініс көрсе­тілген картинаның біреуінің фор­маты пейзаждық фор­мат­та, біреуі портреттік тұр­ғыға негізделген. Бейнені тігі­­нен түсіру арқылы автор оқыр­­ман­ға биіктікті сезіндіреді. Жалпы, пейзаждық формат не­гі­зінде созылыңқы етіп жа­зыл­­ған бүркіт кең жазықтықты сурет­тейді.

Шынында суреткер ұлт­тың рухани бояуын шығар­­масына культ ретінде қалап, бостан­дыққа ұмсынған баһа­дүр баба­мыздың мақсат-мұ­ратын жетелеп келеді. Жо­лау­шы – сіз бен біз. Талай зоба­лаң жолдарды, ауыр нәу­бетті басы­нан өткерген, сонда да мә­­де­ниетінен, ұлттық болмы­сы­нан, ата-тегінен ажыра­ма­­ған ха­лықтың жиынтығы. Әне, та­лайды тамсандырған Тәуел­сіз­дік таңы! Бұл – ер­кіндік емлесі!