Аязы қатты, боран-шашыны жиі өңірде қысқа дайындық мәселесі өте өзекті. Өткен көктемде облыс орталығы мен Степногор қаласының тұрғындары біршама абыржулы күйде болды. Көпқабатты пәтерлерде тұратын тұрғындар жылудың азайғандығын сезінді. Себеп, жылу беретін қазандықтардың әбден ескіріп, тозығы жетуінде болып отыр. Биыл жылу көздері мен желілерін жөндеуге және жаңғыртуға, сондай-ақ энергия ресурстарын сатып алуға 8,8 млрд теңге қаражат бөлінді. Оның 8,1 млрд теңгесі облыстық бюджеттен, 0,7 млрд теңгесі республикалық бюджеттен қарастырылып отыр. Құрылыс және жаңғырту бағытында 8 инвестициялық жобаны іске асыруға 7,4 млрд теңге бағытталды.
Күні бұрын барлық мәселе електен өткізіліп, таразы басына тартылғанымен, Аршалы, Атбасар, Астрахан, Бурабай тәрізді бірқатар аудандағы қысқа дайындық жұмыстарын тиянақтау үшін қосымша қаражат қажет болады. Дайындық жұмыстарын сәл таратып айтсақ, облыс бойынша барлық қазандықдың жылу беру маусымына әзірлігі 76 пайыз төңірегінде. Оның ішінде білім беру нысандарының 82, денсаулық сақтау нысандарының 85, әлеуметтік маңыздағы нысандардың 79, көпқабатты тұрғын үйлердің 67 пайызы жылу қабылдауға әзір. Жылу желілерінің 76 пайызы жөндеуден өткізілді. Сондай-ақ сумен жабдықтау желілерінің 68 пайызы қытымыр қыстың қатал сынына тап-тұйнақтай дайын.
Солтүстік өңір үшін соңғы жылдары уақтылы көмір жеткізудің өзі айтарлықтай мәселеге айналып келе жатқан жайы бар. Қазір өңірге 58,1 мың тонна көмір жеткізілді. Бұл – екі айлық қажеттіліктің 42 пайызы. Білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік қорғау мекемелеріне отын жеткізу үшін барлық жерде конкурс өткізілді. Қазір ішінара тасымалдануда. Өңір тұрғындары уақтылы көмір дайындап алу мәселесі де назарда. Егер барлық жылу беру маусымына 831 мың тонна көмір қажет болса, әзірге 140 мың тонна көмір жеткізілді. Алдағы уақытта белгіленген кесте бойынша бұл жұмыс тұрақты жүргізіледі. Облыстың коммуналдық кәсіпорындарына 36 мың тонна мазут қажет. Биыл бұл мөлшер 53 мың тоннаға дейін көбейтілмек. Бүгінгі таңда өңірдің коммуналдық кәсіпорындары үшін көмір сатып алуға Үкімет резервінен қаражат бөлуге бюджеттік өтінім жолданды.
Қысқа дайындық кезінде қолбайлау болатын жайт, жылдар бойы қордаланып қалған дебиторлық берешек. Биыл тамыз айының 19-ына дейінгі жағдай бойынша қалыптасқан көрсеткішті қарайтын болсақ, дебиторлық берешек 1 млрд 487 млн теңгеге жеткен. Оның ішінде жылумен жабдықтау үшін 328,5 млн теңге, сумен жабдықтау және кәріз үшін 278,3 млн теңге, электр қуатымен жабдықтау үшін 880,8 млн теңге берешек бар. Ең үлкен дебиторлық берешектің үлесі облыс орталығына тиесілі. Қарыз көлемі 495,7 млн теңгеге жетіп жығылады. Сондай-ақ Бурабай, Целиноград аудандары мен Степногор қаласында да берешектің осы түрі тым жоғары. Кредиторлық берешек те аз емес. Облыс бойынша 3,3 млн теңгені құрайды. Бұл орайда берешектің көп мөлшері облыс орталығында жинақталған. Мәселен, Көкшетау қаласы – 1,7 млрд теңге, Бурабай ауданы – 744 млн, Атбасар ауданы 309 млн теңге қарызға батқан. Осы арада ірі борышкерлердің де аты-жөнін айғақтап айта кеткен жөн. «Көкшетау жылу» кәсіпорны – 1,4 млрд теңге, «Бурабай жылу» кәсіпорны 422 млн теңге берешек. Осы қатардан «Атбасар су», «Есіл горкомхаз», «Термотранзит» кәсіпорындарын атай кетуге болады.
Биыл облыс орталығы мен Степногор қаласының тұрғындары жылу беру маусымына алаңдап отырғанын жоғарыда айтып өттік. Енді жөндеу жұмыстарының қаншалықты деңгейде атқарылғанын сараптасақ, бүгінгі жағдай біршама дұрысталған тәрізді. Ең алдымен, жөндеу жұмыстарын жүргізуге «Көкшетау жылу» кәсіпорны өткен жылу беру маусымы аяқталысымен кірісіп кетті. Жалпы, жоспардың 90 пайызға орындалғанын айтар болсақ, алаңдаудың жөні жоқ тәрізді. Жөндеу жұмыстарын уақтылы жүргізуге аталған кәсіпорынға облыстық бюджеттен 2,5 млрд теңге қаражат бөлінген болатын. Күні бұрын белгіленген жоспар бойынша 1,8 шақырым жылу желілерінің жөндеу жұмыстары уақтылы жүргізілді. Қазандықтардың негізгі және қосалқы жөндеу жұмыстары да дер кезінде қолға алынды. Сорғы стансаларының ғимараттар мен құрылыстардың, жылу камераларының және басқа да технологиялық, электрмен жабдықтау бағытындағы құрылғылардың 93 пайызы жөндеуден өткізілді.
Степногор қаласында да жылу беру мекемесін жөндеу жұмысы күні бұрын түзілген кестеге сәйкес жүргізілуде. Жылу электр орталығының барлық жөндеу жұмыстарының 72 пайызы атқарылған. Ағымдағы жылдың соңына дейін барлық энергетикалық жабдықты: 6 энергетикалық қазандық пен 5 турбогенераторды жөндеу жоспарлануда. Қазір №4 қазандық агрегатына күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Жыл соңына дейін жоспарға сәйкес №6 қазандық агрегатына күрделі жөндеу жүргізіліп, №1 және №2 турбогенераторларға ағымдағы жөндеу жүргізілмек.
Күзгі және қысқы кезеңге жұмысқа әзірлік құжатын беру мемлекеттік қызмет стандарттарына сәйкес электронды үкімет порталы арқылы жүзеге асырылады. Электрмен жөндеу бағытында да оң сипаттың бар екенін айта кеткен ләзім. Күзгі, қысқы кезеңге мұқият дайындалуды мақсат тұтқан энергиямен жабдықтаушы ұйымдар 460 шақырымдық әуе желілерін жөндеп шықты. Бүгінде электр энергиясын жеткізушілерден сатып алатын электр энергиясының құны 26 пайызға дейін ұлғайып отыр. Сондай-ақ сатып алынатын судың, көмірдің, шикізат пен басқа материалдардың, өзге де қатысы бар ұйымдардың қызмет құны ұлғайды. Қазіргі күні тарифтерді өзгертуге 28 кәсіпорынның алтауы өтінім берген. Көкшетау, Степногор, Бурабай су арнасы мекемелері мен Шаңтөбе энергия кешендерінің тарифтік сметалары бекітілді. «Бурабай жылу» және «Макинск жылу» кәсіпорындарының өтінімдері қарастырылуда.
Жалпы, жағдайды таразы басына тартқан кезде алдағы жылу беру маусымына дайындық тәуір. Қаншалықты сапалы атқарылғанын қытымыр қыстың сынағы көрсетеді.
Ақмола облысы
