Үмітіміз – Ливерпульде

Спорттың бұл түрінен әлем чемпио­натының тұсауы сонау 1903 жылы Бель­гияның Антверпен қаласында кесілген. Сол аралықта 50 жарыстың жалауы желбіреді. Ең үздік көрсеткіш әзірге Ресейге тиесілі. Бұрынғы КСРО-ның табысын қоса есептегенде, олар 357 (144 алтын+121 күміс+92 қола) жүлдеге қол жеткізді. Екінші орынды Қытай олжалауда. Қытай елі өкілдерінің қор­жыны 156 (73+48+35) медальмен толықты. Үшінші сатыға Румыния жай­ғасты. Олар 133 (47+45+41) жүлдені еншілеп отыр. Сондай-ақ ТОП-15 команданың қатарында АҚШ (43+38+31), Жапония (41+47+60), Чехословакия (39+38+30), Франция (25+29+23), Германия (24+27+43), Швейцария (19+16+14), Югославия (17+11+9), Ита­лия (17+8+26), Беларусь (14+7+11), Ма­жарстан (11+15+8), Украина (7+8+14) және Солтүстік Корея (6+2+3) гимнасшылары бар.

Дүниежүзілік додада барлығы 32 мемле­кеттің өрендеріне бас жүлде алу бақы­ты бұйырған екен. Қуанышымызға орай солардың қатарында Қазақстан құрама командасының да мүшесі бар. Ол – Сергей Федорченко. 1997 жылы Швей­царияның Лозанна қаласында ұйымдас­тырылған бәсекеде алматылық спортшы қолды тіреп секіру жаттығуында алдына жан салмай, әлем чемпионы атанды.

Жалпы, отандық спорттық гимнас­тика жайында әңгіме қозғалғанда, ең бірінші кезекте, Нелли Ким мен Вале­рий Люкиннің есімдері еске оралады. Шымкенттік спортшы қызымыз әлем чем­пионаттарында 5 алтын, 5 күміс және 2 қола медаль олжалады. Едіге Жа­ровтай майталман маманнан тәлім-тәрбие алған Ақтөбенің арланы 2 алтын мен 1 қоланы иемденді. Одан бөлек, Ким мен Люкиннің Олимпия ойындары мен Еуропа чемпионаты, Әлем кубогі секілді жарыстарда жеңіп алған жүлделері де жетерлік. Кезінде Юрий Цапенко мен Наталья Ильенко да төрткүл дүниенің теңдессіздері бас қосқан жарыстарда жа­сындай жарқылдап, жеңіс тұғырына көтерілгенін көзіқарақты жанкүйерлер жақсы біледі. Десек те бұл кеңес одағы тұсында қол жеткізген табыстарымыз екенін де естен шығармаған жөн. Ал тәуелсіздік алған кезеңдегі әлем чемпио­наттарында олжа салған тұңғыш және әзірге жалғыз гимнасшымыз дәп осы Сергей Федорченко.

Федорченкодан бөлек, басқа да бір­қатар қазақстандық гимнасшылардың осындай аса жоғары деңгейдегі додаларда даралануға жақсы мүмкіндіктері болды. Солардың арасынан Алексей Дмитриенко мен Ернар Ерімбетовті бөле-жара атауға болады. Көптеген аса ірі жарыста жасындай жарқылдаған жерлестеріміз Олимпия ойындары мен әлем чемпионаттарында жеңіс тұғырына сынық сүйем қалғанда сүрінді.

Дәл қазіргі кезде қай команда жалпы есепте көш бастауы мүмкін деген сауалға тұщымды жауап алу үшін соңғы үш әлем чемпионатының нәтижелеріне зер салғанымыз жөн. 2018 жылы Дохада ұйым­дастырылған додада АҚШ пен Қы­тай көмбеге бірдей жетті. Олардың әрқай­сысы 4 алтыннан олжалағанымен, күміс пен қоласы көп америкалықтар (4+2+3) алдыңғы лектен көрінді. Қытай (4+1+1) екінші орында қалып қойды. Үшінші сатыға Ресей (2+3+2) жайғасты. Бель­гия, Грекия, Нидерланд және Сол­түс­тік Корея жалғыз алтынды қанағат тұтты. Сол жарыста Жапония құрамасы да та­бысты өнер көрсетіп, 3 күміс пен 3 қола­­ны еншіледі. Бірақ алтын медальдың жоқ­­ты­ғынан сегізінші орынды қанағат тұтты.

2019 жылы Германияның Штутгарт қаласында АҚШ құрмасы алдына жан салмады. Мұхиттың арғы жағалауынан келген дүлдүлдер 5 алтын, 2 күміс және 1 қоланы қанжығаларына байлады. Екінші орындағы Ресей түрлі-түсті медальдардың әрқайсысынан үш-үштен олжалады. Үздік үштікті Ұлыбритания (2+1+1) түйіндеді. Озықтар қатарында Түркия (1+1+0), Бразилия (1+0+0), Бель­гия (1+0+0) және Филиппин (1+0+0) се­кілді мемлекеттердің спортшылары бар.

Былтыр Жапонияның Китакюсю қаласында жалауы желбірген мерейлі 50-ші әлем чемпионатында Қытай қарсылас шыдатпады. Қытай елінің өрендері 5 алтын, 1 күміс және 2 қоланы қоржынға салды. Екінші орында – Жапония. Жарыс қожайындары 2 алтын, 5 күміс және 1 қоланы иеленді. Италия (1+2+1), АҚШ (1+1+3), Ресей (1+1+2), Бразилия (1+1+0) және Филиппиннің (1+1+0) де қарқыны жаман болған жоқ. Сондай-ақ Германия (0+1+0), Израиль (0+0+1), Украина (0+0+1) және Финляндияның (0+0+1) туы Ки­такюсю көгінде желбіреді.

Жоғарыда аталған үш жарыста Қазақ­стан қалай өнер көрсетті? Енді осы са­уалға қысқаша тоқтала кетейік. 2018 жылы Дохада жалғыз Нариман Құр­банов финалдық сайыста күш сынасу құрметіне ие болды. Ол «атта» бесінші орын иеленді. Жерлесіміз қанша жанталасқанымен, Сяо Жотэн (Қытай), Макс Уитлок (Ұлыбритания), Ли Чжи­гай (Тайпей) және Сэм Микулактың (АҚШ) алдын орай алмады. 2019 жылы Штутгардтағы нәтижеміз тым төмен болды. Көп сайыстың қорытындысы бойынша мақтаулы Милад Карими 21-орында қалып қойды. Есесіне 2021 жылы Китакюсюде қос бірдей отанда­сымыздың олжаға кенелуіне тамаша мүмкіндігі болды. «Атта» Стивен Недоросик (АҚШ), Вэн Хао (Қытай) және Кадзума Кайя­ны (Жапония) алға оздырған Құрбанов төртінші орынды қанағат тұтты. Кари­ми екі жаттығуда финалға шықты. Бір­ақ екі ретінде де жолы болмады. Ол «маң­дайшада» бесінші және еркін жат­тығуда  жетінші сатыларға жайғасты.

Байыптап қарсаңыздар, қазақ гимнасшылары бірте-бірте жеңіс тұғырына жақындап келеді. Күні кеше ғана өткен екі бірдей аса ірі халықаралық додада Нариман Құрбанов тамаша өнер көрсетіп, өз жанкүйерлерін қуаныш пен шаттыққа бөледі. Париждегі Әлем кубогінің кезең­дік сайысында ол күміс медаль иеленсе, Сомбатхейде өткен Әлемдік ша­қыру кубогінде бас жүлдені олжалады. Осы жайттар Нариманның нағыз бабында екенін анық аңғартып тұр. Ал чем­пионның өзі БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Мажарстанда мен аз-кем қателікке бой алдырғанымды мойындаймын. Соның салдарынан күміс медальды қанағат тұттым. Ал Францияда бәрі керісінше болды. Парижде мен осы жылғы ең күрделі комбинацияны мінсіз орындадым. Нәтижесінде, алтын алдым. Әрине, мұндай жағдайлар адамның көңіліне сенім ұялатып, одан да ірі жеңістерге жетелейді. Осы арқылы мен санаулы күндерден кейін өтетін әлем чемпионатына даяр екенімді байқаттым», деп ағынан жарылды.

2021 жылғы әлем чемпионатының жеңімпздары мен жүлдегерлері

Ерлер

Жеке көпсайыс: 1. Чжан Бохэн (Қы­тай); 2. Дайки Хасимото (Жапо­ния); 3. Илья Ковтун (Украина).

Еркін жаттығу: 1. Никола Барто­лини (Италия); 2. Кадзуки Минами (Жа­пония); 3. Эмиль Саравуо (Фин­ляндия).

Ат: 1. Стивен Недоросик (АҚШ);

2. Вэн Хао (Қытай) мен Кадзума Кайя (Жа­пония).

Шығыршық: 1. Лань Сюнъюй (Қы­тай); 2. Марко Лодадио (Италия);

3. Саль­ваторе Мареска (Италия) мен Гри­горий Клементьев (Ресей).

Қолды тіреп секіру: 1. Карлос Юло (Филиппин); 2. Хидэнобу Енэкура (Жа­по­ния); 3. Андрей Медведев (Израиль).

Бөрене: 1. Ху Сюйвэй (Қытай); 2. Кар­лос Юло (Филиппин); 3.Ши Цун (Қы­тай).

Маңдайша: 1. Ху Сюйвэй (Қытай);

2. Дай­ки Хасимото (Жапония);
3. Броуди Мэлоун (АҚШ).

Әйелдер

Жеке көпсайыс: 1.Ангелина Мельникова (Ресей); 2. Линн Вонг (АҚШ); 3. Кайла ди Челло (АҚШ).

Қолды тіреп секіру: 1. Ребека Андраде (Бразилия); 2. Азия Д’Амато (Италия); 3. Ангелина Мельникова (Ресей).

Бөрене: 1. Вэй Сяоюань (Қытай);

2. Ре­бека Андраде (Бразилия); 3. Ло Жуй (Қытай).

Томар: 1. Урара Асикава (Жапония); 2. Паулина Шефер (Германия); 3. Маи Мураками (Жапония).

Еркін жаттығу: 1. Маи Мураками (Жапония); 2. Ангелина Мельникова (Ресей); 3. Линн Вонг (АҚШ).