Президент мәлімдемесінде: «Мәжілістің және мәслихаттардың кезектен тыс сайлауы – конституциялық реформаның жалғасы» деп түсіндірді. Расында, орны бөлек осы орган қызметі жаңармай, азаматтық қоғамның дамуы тиісті деңгейде іске аспайтыны белгілі.
Ал азаматтық қоғамның өзі қалыптастырмаған Мәжіліс пен мәслихаттар құрамының билікке ықпалы да, халыққа қызметі де толық өте бермейтінін тәжірибе көрсетті. Сондықтан Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Күшті Президент – ықпалды Парламент – есеп беретін Үкімет» қағидаты бойынша жаңару жолына бет бұрдық.
Халық арасында кейінгі жылдары түрлі сайлау науқандарының жиі өтіп жатқанын сынаушылар да, оны түсінбей жүргендер де бар. Керісінше, сайлау сайын саяси сауаты мен мәдениеті қалыптасып, азаматтық белсенділігі артып келе жатқандар да аз емес.
Бірақ кім-кімнің де аптықпалыққа салып: «Өзгеріс осылай болады...» дегендей шалт қимылдар мен оқыс шешімдерден гөрі парасатты қадамдар күтіп отырғаны анық. Соған қарағанда, демократиялық ұстанымдар байыпты байлам және батыл қадаммен сатылай жоғарылағанда ғана нәтижелі боларына баршаның көзі жетіп отыр.
Жақында ғана өткен Сенат сайлауында бірқатар жаңа саяси тұлға мандатқа ие болды. Енді кезек – Мәжіліс пен мәслихаттардың жаңаруы. Егер осы қадам оңтайлы іске асса, «есеп беретін Үкіметтің» қызметі де, оның құрамы да алдыңғы аталған екі құрылымның ықпалында болмақ. Сондықтан бұл жолғы науқанның маңызына бәріміз бірдей мүдделіміз.
Ел ішінде осы уақытқа дейін даулы мәселеге айналып келе жатқан «Халық саяси реформаларға дайын емес» және «Билік саяси реформадан қорқады» деген сыңаржақ пікірлер бар. Екі тараптың да уәжіне көңіл қойсаңыз, көкейге қонымды себептерін санамалап береді. Бірақ ондаған жыл бойы осы даудың аражігін айырып, алтын арқауын табатын амал болмады немесе шын ниеттенген тұлғалар тарапынан тиісті талпыныс тумады. Әйтпесе, бұл қисын қайшылығы осынша уақытқа дейін шиеленіспес еді.
Әрине, оған екі тарап та бірдей жауапты. Биліктен саяси реформа жасауды талап ету бір бөлек, оған қоғамның өзі де араласып ықпал етуі тағы керек. Елдің талабымен бұл жолы билік алға қадам басты. Ендігі кезек – жұртымыздың жауапты жүрісінде. Тарихтан тағылым мен тәжірибені мол жиған дана халқымыз осы жолғы мүмкіндіктерін мүлт жібермейтініне сенемін.
Қоғам өз ішінен лайық кандидаттарын іріктеп ұсынып, сайлаудың ашық әрі әділ өтуі үшін байқаушы болып, азаматтық құқығын пайдаланып дауыс беруге қатысуы – «әлі саяси реформаға дайын емес» деген теріс пікірді түбегейлі жоққа шығарады. Белсенділігіміз қаншалықты жоғары болады, соншалықты оң өзгерістерге жол ашылатынын ұмытпайық.
Президент айтқандай: «Біз бір ел, бір халық болып, әділетті Қазақстанды құрып жатырмыз. Осы жолда түрлі сын-қатерді еңсеріп, көптеген маңызды міндетті бірге атқаруымыз керек». Ендеше, билік пен қоғам бірігіп, мәңгілік мемлекеттік мүдде тұрғысынан ортақ мәмілеге келуге әрқашан әзір болуымыз керек.
Берік АХМЕТОВ,
Ш.Есенов атындағы Каспий технологиялар және
инжиниринг университетінің президенті
