Шикізатқа тәуелді аймақтың экономикасын әртараптандыруға мүмкіндік беретін жобаның иелері алғашқы жылы мия тамырын егіп, бірқатар шаруашылықпен келісім де жасап қойған еді. Бірақ зауыт көп ұзамай іркіліске тап болды. Көп себептің бастысы – бағасы түскен ұнтаққа сұраныстың азайып, керісінше шығынның ұлғайып кетуі болатын. Осылайша әу бастағы жоба бойынша 156 адамды тұрақты және 500 адамды маусымдық жұмыспен қамтуы тиіс өндіріс орнының қақпасына қара құлып ілінді. Осыдан 6 жыл бұрын «Бис Групп» ЖШС мен қытайлық «Борихунда» компаниясы арасындағы келісім негізінде зауыт жұмысы қайта қолға алынып, алғашқы 20 тонна өнім Қытай еліне жол тартқанда жұрт тағы бір елеңдесіп қалған. Бірақ көп ұзамай зауыт жұмысы тағы да төбеге ұрғандай тоқтап қалды.
Жалағаштағы осы зауыт жақында қайта іске қосылып отыр. Әуелгіде тәжірибе ретінде тәулігіне 350-700 кило мия тамырынан тәтті ұнтақ өндірген зауыт қазір өнім көлемін 1 тоннаға дейін ұлғайтты. Жұмысшылардың денін жергілікті азаматтар арасынан алған өндіріс орнындағы орташа жалақы көлемі де ойдан шығып тұр. Осыған дейін мазут отынын пайдаланып келген кәсіпорын өткен жылы толық газға көшірілді.
– Қымбат мазуттан арзан газға көшкеннен кейін шығынымыз едәуір азайды. Өнімнің нарықтағы құнының көтерілгені де көңілге демеу болып тұр. Қазір Жапония, Қытай, Оңтүстік Кореядан сұраныс көптеп түсіп жатыр. Осыған дейін дайындалған өнімімізді Қытайға экспорттаймыз. Одан бөлек алдағы уақытта сыртқа 600 тонна өнім шығару жоспарда бар, – дейді зауыт директоры Серік Көкенай.
Осы күні аудандағы ірі кәсіпорындардың бірі саналатын зауыт қоймасында 900 тонна шикізат қоры тұр. Бұл мия тамырлары негізінен Жаңақорған, Шиелі аудандарынан жеткізілген.
Мұнда мия тамырын кептіріп, қайнатады. Одан алынған ұнтақ та әбден өңделеді. Қазір осындай жолмен 3,5 тонна мия тамыры 1 тонна дайын өнімге айналып отыр. Түрлі тағам өнімдері, тәтті сусындар, дәрі-дәрмек, темекі өндірісінде қолданылатын ұнтағыңыз осылайша алынады. Айтпақшы, осындай өндіріс ошағы Шиелі ауданында да болған еді. Бірақ ол да 8 жылдан бері жұмысын тоқтатып тұр.
Жалпы, Жалағашта соңғы жылдары айта қоярлықтай жаңалық көбейіпті. Әсіресе, кәсіпкерлік саласында тың серпін байқалады. Бүгінде тіркелген 3 189 кәсіпорынның 96 пайызы жұмыс істеп тұр. Аудан әкімі Асқарбек Есжанов алдағы уақытта жұмысын тоқтатқан кәсіпорындарды қайта жаңғыртып, жаңа өндіріс орындарын ашу бағытында бірқатар жоба қолға алынып жатқанын айтады. Осындай бастама негізінде биыл құны 1 млрд 579 млн теңге болатын 21 жоба жұмысын бастамақ. Оның нәтижесінде 106 жаңа жұмыс орны ашылады деп күтілуде.
– Өңір экономикасына серпін беретін негізгі сала болғандықтан біз кәсіпкерліктің дамуына басымдық береміз. Іс бастауға ниет қылған азаматқа қолдау танытамыз. Жергілікті тұрғындардың кәсіпке бет бұрған талабына қуанамыз. Биыл ауданда бірқатар жобаны жүзеге асырып, 100-ден астам жаңа жұмыс орнын құруға қол жеткіземіз. Осы мия тамырын өңдейтін зауытта 31 жергілікті тұрғын жұмыспен қамтылып отыр. Алдағы уақытта олардың қатары арта түсетіні анық. Осыған дейін өндіріс ошағынан жылына 6,5 млн теңге салық түссе, толық іске қосылған кәсіпорыннан түсім көлемі алдағы уақытта ұлғаяры сөзсіз, – дейді Асқарбек Темірбекұлы.
Кәсіпорын басшысы Серік Көкенайдың айтуынша қазір зауытпен шикізат жеткізу жөнінде келісім жасауға ниеттілер аз емес. Өнімге сұраныс берушілер де көбейіп отыр. Алда қор көлемін ұлғайтып, сырт мемлекеттерге өнім экспорттауға әбден болады.
Қызылорда