Түркі әлемінің жаңа кезеңі

Түркия Президенті атап өткен бір әліпби, Қазақстан Прези­денті атап өткен бір тарих және Өзбекстан Президенті атап өткен бір банк, яғни түркі мемлекеттері арасындағы ынты­мақтастықтың мызғымас негізін құрауға септі­гін тигізеді. Ортақ әліпби – идео­логиялық тұрғы­да өте маңызды қадам. Біздің елде латын әліпбиіне көшу тура­лы бастамалар болған. Ол кейінге шегерілгенімен, жаңа серпіліс алуы мүмкін. Ал ор­тақ тарихқа келсек, архив материал­­дарын қайта қарау – бауырлас халықтардың болашақ қадам­дары үшін елеулі серпі­ліс. Түркі мемлекеттерін қайта қарау­ды ұсынудың өзі ұйымға мүше мемлекеттер арасындағы мәдени-гуманитарлық, тарихи-әлеуметтік, яғни барлық салада бірігуді күшейтетін фактор. Одан кейінгі экономикалық фактор. Бұл тұрғыда былтыр өткен саммитте Түркі инвес­ти­циялық қоры құрылып, 500 млн доллардай алғашқы жарна анықталған болатын. Енді Түркі инвестициялық банкі құрылатын болса, бұл – осы мемлекеттегі инфра­құрылымдық жобаларды қаржыландыру үшін жаңа тетік пайда болады деген сөз. Бұл – елдер арасындағы инвес­тиция­лық ағымды күшейтуге маңыз­ды қадам. Әрине, Түркияның Орталық Азия мем­лекеттері­мен, оның ішінде Қазақстан­мен сауда-экономикалық қа­рым-қатынастағы үлесі әлі де болса төмен. Бұл жерде Ресей, Қытай бастамалары, Еуразия экономикалық қауымдас­тығы немесе «Бір бел­деу, бір жол» жобасының қар­жылары­мен салыстыруға кел­мейді. Дей тұрғанмен Ме­млекет бас­шысының осы тұрғы­дағы заң­намаларды және эконо­ми­калық терминдерді, эконо­ми­ка­­лық тетіктерді үйлес­тіру бас­та­ма­сы алдағы уақыт­та Түркі мем­лекеттері ұйымы­ның мүше­лері арасындағы экономикалық қарқынды күшейтуге өз септігін тигізуі мүмкін.

Әскери салада да серпінді серіктестік байқалады. Былтыр­дан бері Қырғыз Республикасы түрік «Bayraktar»-ына көп­теп тапсырыс беріп жатыр. Одан бөлек, Әзербайжан түрік әскери қаруларын кеңінен қол­дана бастады. Қазақстан мен Өзбекстан да осы бағыттағы қарым-қатынасты жүзеге асырып келеді. Орталық Азия мем­лекеттерінің қатысуымен арнайы жаттығулар өтіп жатыр. Алдағы уақытта экономи­калық ынтымақтастық интеграциясы күшейеді.

Қазбек МАЙГЕЛДИНОВ,

Ұлттық құрылтай мүшесі, саясаттанушы