Қай заманда да ұстаздық ұлық мамандық саналған. Өмірге жаңадан қадам басқан, өмірді енді таныған жас өскіннің сауатын ашып, оқуға деген құштарлығын оятқан асыл ұстаздың қадірі де әрқашан биік. Жер бетінде мұғалімнен асқан білімді, мұғалімнен асқан ақылды адам жоқ сияқты көреміз. Жер бетінде ешкім кітап оқымай кетсе де мұғалімдер оқитын сияқты көреміз. Бұл – заңдылық. Ал қазір, байқасақ, кітап оқымайтын, газет-журналға жазылмайтын мұғалім көп. Ең сорақысы, қазақ әдебиеті пәнінен беретін мұғалімдердің өзі кітап оқымайды. Бірақ оқымаған шығармасы туралы саспай сабақ өтеді. Жаттанды. Жоспардан ауытқымайды. Бұл сөзімнің шын мысалы – әрбіріңіздің әулетіңізде бір мұғалім бар екені сөзсіз. Және оның қазақ тілі мен әдебиетінен беретіні сөзсіз. Ол кейіпкер ауылдағы өз үйімде де бар. Мұндайда «сананы тұрмыс билейді» деген ақталу да артық болар. Парадокс. Ұстаз туралы қалыптасқан кіршіксіз таза ой, биік баға және шын өмірдегі білімсіз мұғалім.
Күні кеше ғана ел астанасында аламан айтыс өтті. Шешен халықтың бағзыдан келе жатқан ұлттық өнері қазір де кеңінен насихатталып-ақ жатыр. Ауыл-ауданның тойы болса да, ақын-жазушы, батырдың мерейтойы болса да басқасы болмаса да айтыс өтеді. Қазақ өзі тойшыл халық қой. Әлі де солай. Ешқандай думан айтыссыз, ат жарысы мен көкпарсыз, күрессіз өтпейді. Бағы озғанға көлік береді, қаржысы да аз емес. Біреу мұны мемлекеттің ұлт мәдениетіне жасаған қамқорлығы деп түсінер. Бәлки. Бірақ науқаншылдықтан туған бұл жиын-тойлардың тағылымы қайсы? Қоғамға не үйретеді? Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев та: «Қазір «Тойың тойға ұлассын» деп әндетіп, той тойлап жүретін уақыт емес. Бүгінгідей технологияның заманында той-томалақтың әңгімесін айтып, бір-бірін асыра мақтап, ас ішіп, аяқ босатқанға риза кейіпте жүру әдетінен арылу керек», деген еді.
Шын мәнінде, науқаншыл мәдени мерекесі көп ұлттың руханияты қалай дамиды? Қазақша сапалы кітап шығаруға, оны оқытуға, сатуға талпынбайтын ұлттың руханияты қай деңгейде? Қазіргі әдебиеттен, газет-журнал оқудан, жалпы жазу-сызудан халықтың хабары жоқтығынан, жазып жүрген бәріміздің өз әлеміміз, ал рухани өмірден тым алыс қарапайым жұрттың өз әлемі қалыптасты. Және уақыт өткен сайын қарапайым халық руханияттан алыстап барады. Бұл – қасірет. Ақынның өлеңін әдеби ортадағы қауымнан басқа жұрт оқымайды. Әрине, салыстырмалы түрде алғанда. Жазушының жан азабынан туған шығармасының да халі осындай. Түптеп келгенде, газет оқитын адам сиреді. Ал журналистер кім үшін жазады?
Өз еркімен кітап сатып алып оқымайтын, өз еркімен газетке жазылмайтын бүгінгі қоғамда ұлттық рухани қажеттілік неге төмен? Бұған бұйрық керек пе, жоспар қажет пе? Өз елімізде өзіміз биміз. Халыққа неге тәуір кітап шығара алмай жүрміз? Ұлтқа неге қазақша кітап, газет оқыта алмай отырмыз?
