Суретті түсірген – автор
Археологиялық аумақтарға бай Анадолының керамикасы тарихи және көркемдік дәстүрлерді қамтиды. Көрмедегі қыш бұйымдардан осы өңірге тән, ежелгі өркениет тарихынан сыр шертетін сәндік элементтер мен мотивтерді байқадық. Жергілікті шеберлер қыш бұйымдарды жасау кезінде ұрпақтан-ұрпаққа жалғасқан дәстүрлі техникаға сүйенеді. Көрме қонақтары танымал қос шебердің 200-ге жуық заманауи нақыштағы бірегей жұмыстарымен таныса алады.
Кесілген қалыптардан кескіндерді басып шығару техникасы (High Printing) III ғасырда Қытай жерінде пайда болса керек. Біздің дәуірімізге дейінгі 105 жылы Қытайда қолдан жасалған қағаз өндірісі баспа өнерінің пайда болуына жол ашқан. Қиыр Шығыс елдерінен бастау алған баспа өнері кейін Батысқа қарай ығысып, XIV ғасырдан XVIII ғасырға дейін жалғасып, кітап иллюстрациясы өнерінің негізі қаланған.
– Белгілі болғандай, адамдар жануарлардан өз қажеттіліктеріне сәйкес пайда тауып қана қоймайды, сонымен қатар оларға физикалық немесе сипаттамалық ерекшеліктеріне сәйкес мағына береді. Біз жануарлардың символизмін шамамен 12 мың жыл бұрын, тіпті Гөбеклитепеде кездестіреміз.Түркілердің әртүрлі жануарлар мотивтері мен жануарлар күресін бейнелейтін стильдендірілген және натуралистік белгілері Орталық Азия географиясында жиі ұшырасады. Өсімдік символдарының бірі өмір ағашы – түрік өнерінің ең көне тақырыптарының бірі. Өмір ағашы аспан және құнарлылық сияқты ұғымдарды білдіреді. Сегіз бұрышты жұлдыз геометриялық таңбаларда аспанды бейнелейтіні белгілі. Аталған фигуралардың барлығы Анадолыда салынған керуен сарайлар, қабірлер мен мешіттер сияқты әртүрлі мақсаттағы құрылыс түрлерінде де, плитка мен керамика сияқты қолөнер бұйымдарында да жиі қолданылған. Бұл тұлғалар көне дәуірдегі түрік қоғамының әлеуметтік, мәдени, саяси құрылымы, дәстүрлі культі мен мифтері туралы дерексіз түрде ақпарат береді. Бұл рәміздерді түсіну үшін Орталық Азиядан Қытай мифологиясына дейін, ежелгі Таяу Шығыс наным-сенімінен христиан иконографиясы мен ертедегі ислам символизміне дейінгі кең бейнелі тілді қарастыру қажет. Бізге бауырлас ел ретінде мәдени алаң ұсынған Мемлекеттік орталық музей басшылығына алғыс айтамын, – дейді Түркия Республикасы елшілігінің Алматы қаласындағы Бас консулы Эврен Мудеррисоглу.
Джумхур Айгүн шығармаларында Анадолыда өмір сүрген селжұқтардың дәстүрлі қолөнерінде қолданылған жануар таңбаларымен қатар, геометриялық және өсімдік өрнектері, тіпті грифон сияқты қиялдағы жаратылыстар да қолданылады. Түркияда және шетелде өткен көптеген кафель көрмелері мен фестивальдарының қатысушысы Ибраһим Кушлу болса әлі күнге дейін Бурсадағы шеберханасында плитка шығарумен айналысатын көрінеді.
АЛМАТЫ
