Коллажды жасаған – Қонысбай ШЕЖІМБАЙ, «EQ»
Кімдер декларация тапсырмайды?
«2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап декларацияны 3,9 млн-ға жуық жеке тұлға тапсырады. Олар: заңды тұлғалардың басшылары, құрылтайшылары (қатысушылары), жеке кәсіпкерлер және олардың жұбайлары. «Кіру» декларациясын филиалдар мен өкілдіктердің басшылары ұсынбайды, олар заңды тұлғалар болып саналады. Сондай-ақ жеке практикамен айналысатын адамдар декларация ұсынуға қатыспайды, олар – нотариустар, адвокаттар, жеке сот орындаушылары және кәсіби медиаторлар», деді Қайрат Миятов.
Айтуынша, 2025 жылы 13 млн адам жалпыға бірдей декларациялау жүйесіне кіруге тиіс.
«2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап кірістер мен мүлік туралы декларацияның 270.00 нысаны жеңілдетілді, декларацияланатын мәліметтер тізбесі қысқарды. Атап айтқанда, төлем көзінен алынған кірістерді көрсетудің қажеті жоқ, яғни бұл барлық жалдамалы жұмысшыға төленетін жалақы. Қазақстанда тіркелген мүлікті сатып алу және/немесе иеліктен шығару және/немесе өтеусіз алу туралы ақпаратты көрсетудің қажеті жоқ, біз бұл мәліметтерді уәкілетті органдардан аламыз», деп түсіндірді спикер.
Бұдан бөлек, мүлікті сатып алуға арналған шығыстарды жабу көздері туралы мәліметтерді көрсету міндеті «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» заңда көрсетілген. Декларацияны тапсыру жеке тұлғаларға, атап айтқанда, жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адамдарға, мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдарға, лауазымды адамдарға, орындауға уәкілеттік берілген адамдарға теңестірілген адамдарға ғана жүктеледі мемлекеттік функцияларды, сондай-ақ олардың жұбайларына жүктелген.
Сенімді дерекке ғана сенген жөн
Қайрат Миятов Орталық коммуникациялар қызметі алаңында өткен баспасөз конференциясында қазақстандықтарды ресми және сенімді ақпарат көздеріне сенім артуға шақырды.
«Декларацияны тапсыру тәртібі туралы, оны қалай толтыру керектігі туралы барлық ақпарат, оның ішінде декларацияны толтыру бойынша қадамдық нұсқаулық, Қазақстан Республикасындағы өз активтерін тексеру бойынша бейне нұсқаулық, жалпыға бірдей декларациялау бойынша электрондық деректер базасы Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің (МКК) сайтында «Жалпыға бірдей декларациялау» бөлімінде орналастырылған», деді Қ.Миятов.
Спикердің айтуынша, жалпыға бірдей декларациялауды түсіндіру бойынша 1414 бірыңғай байланыс орталығы негізінде МКК байланыс орталығы жұмыс істейді және МКК-нің әр ауданында күн сайын 200-ден аса кеңес беретін консультациялық орталық ашылған.
Бұдан бөлек, базарларда, сауда орталықтарында, кинотеатрларда радио хабарландыру, бейнероликтер, жеке кеңес беру, вебинарлар, семинарлар, БАҚ-қа арналған сұхбаттар, мемлекеттік кірістер органдарының интернет-ресурстарында және әлеуметтік желісінде баспасөз баянын орналастыру арқылы түсіндіру жұмыстары ұйымдастырылды.
«Тек ресми ақпарат көздеріне ғана сену керек екеніне тағы да назар аударғым келеді, сондай-ақ декларацияны толтыру кезінде біздің ресми сайттарымызда орналастырылған нұсқауларды басшылыққа алыңыздар», деді Мемлекеттік кірістер комитетінің өкілі.
Кірісті көрсетудің міндеті не?
Спикердің сөзінше, жалпыға бірдей декларациялаудың негізгі міндеті мыналар:
- Әділ салық салуды қамтамасыз ету және әлеуметтік саясатты жетілдіру;
- Жеке тұлғалардың кірістерін бақылаудың тиімді тетігін құру;
- Сыбайлас жемқорлық пен көлеңкелі экономика деңгейін төмендету.
Қандай қосымшаларды қолданамыз?
Декларацияны 2024 жылдың 15 қыркүйегіне дейін тұрғылықты жері бойынша тапсыру қажет. Азаматтар мұны үйден шықпай-ақ, банк қосымшаларын пайдалана отырып және «Салық төлеуші кабинеті» МКК web-порталы (cabinet.salyk.kz), «электрондық үкімет» порталы (egov.kz), moldir.qoldau.kz порталдары арқылы жүзеге асыра алады. Сондай-ақ E-SALYQ azamat, eGov mobile, Halyk, «Банк ЦентрКредит» екінші деңгейлі банктерінің мобильді қосымшасы арқылы (ЭЦҚ кілті талап етілмейді, SMS-құпиясөздің көмегімен) ұсынуға болады. Осы жылдың 20 ақпанынан кейін активтер мен міндеттемелер туралы декларацияны Kaspi.kz. мобильді қосымша арқылы ұсыну мүмкіндігі ашылады.
Қазіргі уақытта азаматтардың 99 пайызы декларацияларды электронды түрде ұсынады. Сондай-ақ декларацияны қағаз жеткізгіште пошта арқылы не келу тәртібімен ұсынуға құқылы. Осы жылдың 13 ақпанындағы жағдай бойынша 250.00 нысанды «кіріс» бастапқы декларациясын үшінші кезеңнің 121 мың декларанты (3,5 пайыз) және 294 мың жеке тұлға 270.00 декларациясын ұсынды.
Келесі жылы кімдер тапсырады?
Жалпыға бірдей декларациялау жүйесіне шамамен 13 млн адам кіреді. Бірінші кезең бойынша 2021 жылдың 1 қаңтарынан бастап 580 мыңға жуық мемлекеттік қызметші және оларға теңестірілген адамдар, сондай-ақ олардың жұбайлары «кіріс» декларациясын өткізді. Екінші кезеңде, 2023 жылдың 1 қаңтарынан бастап декларацияны мемлекеттік мекемелер мен квазимемлекеттік сектордың шамамен 2,1 млн қызметкері, сондай-ақ олардың жұбайлары табыс етті. Үшінші кезеңде, 2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап декларацияны шамамен 3,9 млн жеке тұлға тапсырады – олар заңды тұлғалардың басшылары мен құрылтайшылары (қатысушылары), дара кәсіпкерлер, сондай-ақ олардың жұбайлары, оның ішінде әрекетсіз және қызметін тоқтатқан кәсіпкерлерде ұсынады.
Төртінші кезеңде, 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап азаматтардың қалған 6,4 млн астам санатын қамту жоспарланып отыр (мысалы, жеке құрылымдардың қызметкері, зейнеткерлер, үй шаруасындағы әйелдер, студенттер және басқалар).
