ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МЕН ҚЫТАЙ ХАЛЫҚ РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІРЛЕСКЕН КОММЮНИКЕCІ

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың шақыруымен 2010 жылдың 11-12 маусымында Қытай Халық Республикасының Төрағасы Ху Цзиньтао мемлекеттік сапармен Қазақстанда болды. Екі мемлекет басшылары жылы және достық жағдайда келіссөздер өткізді. Сондай-ақ сапар барысында Төраға Ху Цзинь­­таоның Қазақстан Республикасы Парла­менті Сена­тының Төрағасы Қасым-Жомарт Тоқаевпен, Қазақстан Республикасы Парла­мен­ті Мәжілісінің Төрағасы Орал Мұхамеджа­новпен және Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі Кәрім Мәсімовпен кездесулері өтті. 1. Мемлекеттер басшылары Қазақстан-Қытай екіжақты қатынастары, өңірдегі және халықаралық сахнадағы ағымдағы ахуал жөнін­де терең пікір алмасты. Тараптар Қа­зақстан-Қытай стратегиялық әріптестігінің тең құқылы және сенімді қатынастарын құру – жан-жақты ынтымақтастықты нығайту, екі халықтың достығын бекемдеу және өңірлік қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін аса маңызды дұрыс тарихи таңдау болып табылатынын мәлімдеді. Тараптар Қазақстан-Қытай стратегиялық әріптес­тігін одан әрі тереңдету сыртқы саясат­тың басымдық бағытының бірі және екі мем­лекет пен халықтардың негізгі мүдделеріне сай екенін растады. Тараптар жоғары деңгейдегі саяси үнқатысуды қолдайды және нығайтады, жан-жақты ынтымақтастықты тереңдететін болады. 2. Қытай тарабы Қазақстан тарабының және жеке Қазақстан Республикасының Пре­зиденті Н.Ә.Назар­баевтың Орталық Азиядағы бейбітшілік пен тұрақ­тылықты нығайтудағы, сондай-ақ өңірлік өткір мәселелерді реттеудегі күш-жігерін жоғары бағалады. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назар­баев Қытай Халық Республикасының Төрағасы Ху Цзиньтаоға Қытай тарабының Қазақстанның сыртқы саяси бастамаларын үнемі қолдап отыра­тын­дығы үшін алғысын білдірді және Қазақстан тарабы “Тайвань тәуелсіздігінің” кез келген нысандарына қарсы екендігін және “бір Қытай” саясатын қолдай­тынын тағы да растады. Қазақстан тарабы бұғаздың екі жағалауы қатынастарының бейбіт дамуын және Қытайдың бейбіт бірлестігі жөніндегі маңызды істерін қолдайды. Қытай тарабы бұл мәселе бойынша қазақстандық тараптың ұстанымын жоғары бағалады. 3. Мемлекеттер басшылары терроршылдық, сепаратизм, экстремизм, трансұлттық ұйымдас­­қан қылмыс, есірткі контрабандасы және басқа да заңсыз әрекеттерге қарсы күресуде екіжақты және көпжақты форматтардағы ынтымақ­тастықты тереңдету мен екі мемлекеттің құқық қорғау, қорғаныс және қауіпсіздік саласында өзара ықпалдастықты күшейту қажеттігі жөнінде ортақ пікірге келді. 4. Тараптар өңірдегі осы заманғы қыр көрсетулер мен қауіпсіздікке төнген қатерлерге қарсы тұруға бағытталған жоғары деңгейдегі өзара ықпалдастықты қолдайды, консуль­тациялар өткізеді және бірлескен шешімдер қабылдайды, Тараптар халықаралық және өңірлік істердегі ынтымақтастықты кеңейтуге, екі мемлекеттің дамуы үшін қолайлы халық­аралық жағдай жасауға жәрдемдесуге ниетті. Өңірдегі және жалпы әлемдегі бейбітшілікке, тұрақтылық пен дамуға жәрдемдесу үшін Біріккен Ұлттар Ұйымы, Шанхай ынтымақ­тастық ұйымы, Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңес және басқа да көпжақты форматтар шеңберіндегі үйлестіру мен өзара ықпалдастықты нығайтады. Екі мем­лекеттің 2010 жылғы 8 маусымда Ыстамбұлда өткен АӨСШК-нің 3-ші Саммитінің және 2010 жылғы 10-11 маусымда Ташкенттегі ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер басшы­ларының Кеңесін табысты өткізуге қосқан маңызды үлестерін атап өтеді. Қытай тарабы Қазақстан тарабын Шанхай ынтымақтастық ұйымына төрағалық етуге кірісуімен құттықтады. Тараптар ШЫҰ-ның өңірдегі қауіпсіздікті және тұрақтылықты қамтамасыз етуде, мүше мемлекеттердің дамуы мен гүлденуін ынталандыруда маңызды рөл атқаратынын, Ұйымның әлеуетін жете пайдалану, оның саламатты және тұрақты дамуына қолғабыс ету қажеттігін атап айтты. 2011 жылы ШЫҰ-ның құрылуына 10 жыл толуына орай Тараптар Ұйымның басқа да мүше мемле­кет­терімен бірлесіп, бірқатар шаралар өткізуді жоспарлап отырғанына, ШЫҰ шеңберінде түрлі салалардағы ынтымақтас­тықты ілгерілететініне, Ұйымның дамуына жаңа серпін беретініне тоқталды. 5. Мемлекеттер басшылары екі Тараптың өңірлік және халықаралық істер бойынша мүдделері мен ұстанымдарының кеңінен сәйкес келетінін атап өтті. Қырғыз Республи­касын­дағы ахуал бойынша пікір алмасты. Қырғыз­стан экономикасын қалпына келті­руге, гума­ни­тарлық көмек көрсетуге қолғабыс етуді жалғас­тыру қажеттілігіне тоқталды. Тараптар БҰҰ және басқа да халықаралық ұйымдар Қырғызстанға үйлес­тірілген түрде жәрдем көрсетуді жалғастыруға тиіс деп санайды. 6. Тараптар жаһандық қаржы-эконо­ми­калық дағдарыс ықпалын еңсеру жөніндегі екі мемлекеттің уақтылы және пәрменді шарала­рын және Тараптардың өзара тығыз ықпал­дастығын жоғары бағалайды. Тараптар екі­жақты сауда құрылымын жетілдіру, инвестиция жағдайын жақсарту, салаларды кеңейту, сон­дай-ақ сауда-экономикалық ынтымақтас­тығы көлемін ұлғайтуды дағдарыс алдындағы және одан да жоғары деңгейге көтеру үшін белсене күш салатын болады. 7. Тараптар энергетика, пайдалы қазбалар­ды өндіру, электр қуаты, темір жол, сондай-ақ басқа да салаларда ірі бірлескен инфрақұ­ры­лымдық жобаларды табысты іске асыруды қанағаттанғандықпен атап өтті. Тараптар өз мемлекеттерінің аумағында екінші тарап­тың азаматтары мен заңды тұлғаларының мүдделері мен заңды құқығын қорғау және қауіпсіздігін тиімді қамтамасыз ету, екі ел арасындағы түрлі салаларда іс жүзіндегі өзара ықпалдастықты тереңдетуге және екіжақты ынтымақтастықтың ірі жобаларын табысты іске асыруды ілгерілетуге қолайлы жағдайлар жасау жөнінде белсенді шаралардың қажеттігін атап көрсетті. 2007 жылғы тамыз айында қол қойылған Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Қытай Халық Рес­публикасының Үкіметі арасындағы Экономиканың ши­кізаттық емес секторларындағы ынтымақтастық бағ­дарламасы шеңберінде, осы Бағдарламаға іс-шаралар жос­парын одан әрі белсене іске асыратын болады, мәшине жасау, көліктік инфрақұрылым, ауыл­шаруа­шылық, тоқыма өнеркәсібі және құры­лыс материал­дары, электр станциялар салу, мұнай-химия және өң­деу өнеркәсібі, фар­ма­цевтика және басқа да салалар­дағы ынтымақ­тастықтың нақты жобаларын ілгері­ле­теді. Та­раптар несие беру ынтымақтастығын нығайту арқылы тиісті жобаларды іске асырады. 8. Тараптар энергетика саласындағы Қа­зақстан-Қытай ынтымақтастығы жаңа сапалы деңгейге шығып отырғанын атап көрсетті. Та­рап­тар энергетикалық ынтымақтастықтың Қазақ­стан-Қытай газ құбыры және Қазақстан-Қытай мұнай құбыры сияқты басты объекті­лерін табысты салуды және ұзақ мерзімді тұрақты түрде пайдалануды қамтамасыз етеді. Тараптар тең құқылық және өзара тиімділік негізінде атом қуаты, жел, күн және басқа да жаңартылған энергия көздері саласында ынтымақтастықты кеңейтеді. 9. Тараптар екі мемлекет ынтымақтас­ты­ғының те­мір жол, автожол және әуе көлігі саласында транзиттік әлеуетті толықтай пайдаланатын болады. Қазақстан тарабы екіжақты және халықаралық көлік дәліздерін салу жобаларын жүзеге асыруға қытайлық компа­ниялардың қатысуын құптайды. 10. Тараптар “Қорғас” Қазақстан-Қытай шекара маңы ынтымақтастығы Халықаралық орталығының (ШЫХО) құрылысын аяқтау және пайдалануға беру маңыздылығын атап көр­сетті. “Қорғас” ШЫХО аума­ғында өндіріс­тік ынтымақтастықты дамыту жөнінде екі мем­лекеттің кәсіпорындары үшін қолайлы жағдай жасайды, одан әрі үйлестіру және өзара ық­палдасуды нығайтады, Орталықтың табысты жұмыс істеуіне бірлесіп қолғабыс ететін болады. 11. Тараптар Қорғас өзеніндегі “Достық” бірлескен гидроторабын салу, су бөлу жөніндегі басты техни­ка­лық жұмыстардың бағыттарын қоса алғанда, транс­шекаралық ағын суларды тиімді пайдалану және қор­ғауға байланысты мәселелер бойынша Транс­шекара­лық өзендерді пайдалану және қорғау жөніндегі бірлес­кен комиссия тетігі шеңберінде белсенді өзара ықпалдасуды жалғастырады. Тараптар “Қазақстан Республикасы Үкіметі мен Қытай Халық Республикасы Үкіметінің арасындағы Трансшекаралық өзендердің су сапасын қорғау жөніндегі келісімінің” мәтінін келісу бойынша Тарап­тардың табиғат қорғау ведомстволарының қол жеткіз­ген уағдалас­­ты­ғын жоғары бағалайды, екі мемлекеттің табиғат қорғау ведомстволарының “Қазақстан Рес­пуб­ликасы Үкіметі мен Қытай Халық Респуб­ли­касы Үкіметінің арасындағы Қоршаған ортаны қорғау саласындағы ынтымақтастық туралы келісімнің” мәтінін келісуді 2010 жылы аяқтау жөніндегі күш-жігерін белсене қолдайды. 12. Тараптар екі мемлекет өңірлері арасын­дағы сауда-экономикалық, көліктік, ауыл шаруашылығы, туристік және басқа да сала­лардағы ынтымақтастықты одан әрі нығайтуға келісті. 13. Тараптар білім беру, мәдениет, денсау­лық сақ­тау, спорт, туризм және бұқаралық ақпарат құралдары сияқты салаларда өзара іс-қимылын одан әрі жалғастырады. 14. Тараптар Шанхайдағы “ЭКСПО-2010” Дүниежүзілік көрмесі әлем елдері өздерінің дәстүрлі мәдениеті мен ғылыми-техникалық деңгейін көрсетуге, өзара байланыстар мен ынтымақтастықты күшейтуге мүмкіндік беретін маңызды алаңға айналғанын атап өтті. Қазақстан тарабы Қытай тарабын Шанхайдағы Дүниежүзілік көрмені табысты өткізуімен құттықтады. 15. Тараптар Қытай Халық Республика­сы­ның Төрағасы Ху Цзиньтаоның Қазақстан Республикасына мемлекеттік сапарының қорытындыларына қанағат­танғандық білдірді, сапардың екі мемлекет арасындағы достық және стратегиялық сипаттағы әріптестікті пәрменді дамытуға қосылған айтарлықтай үлес екенін атап өтті. Қытай тарабы көрсетілген жылы және достық қабылдау үшін ризашы­лығын білдірді. Қытай Халық Республикасының Төрағасы Ху Цзиньтао Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевты екі Тарап үшін қолайлы уақытта Қытай Халық Респуб­ли­касына сапармен келіп қайтуға шақырды. Президент Н.Ә.Назарбаев шақыруды ризашы­лықпен қабыл алды. 2010 жылғы 12 маусым. Астана қаласы.