– Дебютке қалай дайындалдыңыз және балеттің музыкалық бөлігінің қандай аспектілері сізге ерекше қызықты болды?
– «Дон Кихот» – әлемдік балет репертуарының классикасы, бұл спектакльдің пайда болғанына жүз жылдан асты. Л.Минкус – атақты композитор, дирижер, дарынды ұстаз, керемет скрипкашы. Оның ішекті аспаптар тобына жарқын күйлер шығаруы сондықтан болар. Мұнымен қоса, ол осы балет музыкасында ойып тұрып орын алды. Композитордың биге арналған музыканы өте келісті жазғанын айта кетуіміз керек. Таңғажайып музыка өзінің көркемдігімен, жайдарлылығымен ерекшеленеді, сондықтан туындының көңіл күйіне толық ену үшін мен оркестрдің барлық аспаптарының партияларын меңгеруге айрықша көңіл бөлдім. Кейіпкерлердің сан алуан эмоционалдық күйлері мен сюжеттің драмалық бетбұрысын музыка арқылы жеткізу мүмкіндігі мені ерекше қызықтырды.
– Музыкалық интерпретация көрермендердің балетті қабылдауына әсер ете ала ма?
– Иә, әрине, көрермендердің опера немесе балетті қабылдауында музыкалық интерпретацияның маңызы зор. Ол қайталанбас атмосфера жасап әрі аудиторияны қызықтыра отырып, сюжеттің эмоционалдық тереңдігін, драмалылығын немесе әзіл-сықақтығын айшықтайды. Жалпы, музыканың табиғатына эксперимент тән ғой. Шынайы өнерде шекара болмайды.
– Өнерді бейнелі, үндескен һәм үйлесімді біртұтастыққа жеткізу үшін бір уақытта хореограф, әртістер және оркестр музыканттарымен әріптестікті қалай жүзеге асырасыз? Дирижерлік басқарудағы өз тәжірибеңізді айтып беріңізші.
– Егер балетке дирижерлік ету керек болса, мен әрқашан хореографиялық мәтіннің қыр-сырымен танысып, түсініп, тіпті оны жаттап алу үшін алдымен балет класына барамын. Сондай-ақ солистердің қарқынын, шығармашылық әлеуетін сезінуім үшін міндетті түрде басты партияларды кімдердің орындайтынын білуім керек, бұл жалпы сахналардағы кордебалеттің жұмысына да қатысты. Әрі қарай жұмыс барысында қоюшы хореографтың кімге басымдық бергені түсінікті бола бастайды. Содан кейін ғана оркестр әртістерінің дайындығына кірісе аламын. Бұл жерде мен өзімнің интерпретациямды музыкалық жағынан тиянақты ету үшін ғана тырыспаймын, сонымен қатар барлық ерекшеліктерді түсіне отырып, оны дайындықта көп уақытымды бірге өткізген балет әртістері үшін түсінікті еткім келеді. Сондықтан бұл – ортақ еңбекті, тұрақты байланысты, өзара әрекет пен ой-пікір бөлісуді талап ететін көп сатылы үрдіс. Бірыңғай үйлесімді өнер көрсету үшін барлығын әрбір орындаушы өзін жалпы музыкалық жобаның маңызды буыны ретінде сезінетіндей етіп ұйымдастыру қажет деп ойлаймын.
– Айтарлықтай аз уақыттың ішінде-ақ сіз «Астана операда» үлкен жұмыс атқардыңыз. Осы кезең ішінде ең көп есте қалған жарқын, жемісті сәттермен бөлісіңізші...
– «Астана операдағы» әрбір жаңа спектаклім – дирижер ретінде мен үшін зор тәжірибе, оған үлкен жауапкершілікпен қараймын. Сондай-ақ мен кәсіби тұрғыда жетіліп жатқанымды түсінемін, күн сайын дирижерлеудің мануалды және көркемдік тәсілдері бойынша жаңа нәрсені білемін. Сондықтан жаңа жобаларды алға қадам басуға талпыныс ретінде қабылдаймын. «Астана опера» менің студент кезімдегі бір арманымды орындады десем болады, мұнда Н.А.Римский-Корсаковтың музыкасына «Шехеразада» балетінде дирижерлік дебютім өтті. Шынымды айтсам, бұл симфониялық сюита емес, балет болады деп ойлаған жоқ едім. Айтулы шығармаға С.Рахманиновтың «Симфониялық билерімен» бірдей дирижерлік етуді армандадым. Алда бағындырар белестерім, іске асырғым келетін жобаларым өте көп. Сондықтан қымбатты көрермендерімізге қуаныш пен шабыт сыйлау үшін тынбай еңбек етуді, әріптестерімнен тәжірибе алуды жалғастыра беремін. Жақында патша көңілді көрермендерімізді «Дон Кихот» спектаклінде күтеміз.
– Әңгімеңізге рахмет.
Әңгімелескен –
Назерке ЖҰМАБАЙ,
«Egemen Qazaqstan»
