Семей орманының көшет бағы

Бүгінде «Семей орманы» резерватында 2021–2027 жылдарға арналған орманды молықтыру, орман өсіру алаңдарын ұлғайту жөніндегі кешенді жоспар ойдағыдай жүзеге асырылып жатыр. Өткен жылы 11 млн 248 мың дана көшет отырғызылған. Ал биыл кешенді жос­парды орындауға сәйкес мем­лекеттік орман қоры аумағында 5139,0 га алқап­қа 24 млн 462 мың қарапайым қарағай көшеті отырғызылды. Жыл сайын күзде қара­ғай конусын жинау, қыста резерват питом­­­­ник­теріне себу мақсатында қарағай кону­­сын қайта өңдеу жұмысы тұрақты атқа­ры­лады.

«Семей орманы» аумағында көшет­тердің өсуін қадағалайтын арнайы тұқым бақтар, оның ішінде көшет материалдарымен резерватты қамтамасыз ететін 8 орман тұқым бағы мен 1 үлкен кешен жұмыс істейді. Мұнда кәдімгі қарағай өсіріледі. Қолданыстағы орман тұқым бақтарының жалпы ауданы 109,45 гектарды қамтиды. Жыл сайын қара­ғай­дың екі жылдық көшеттері қазы­лып, орман аумағына егіледі. Бүгінге дейін 2025 жылдың көктем айларында отыр­ғызуға 18 млн 759 мың дана қарағай көшеті дайын­дал­ды», дейді «Семей орманы» мем­ле­кет­тік мекемесінің табиғи кешен­дерді қал­пы­на кел­тіру бөлімінің басшысы Зарина На­сы­ро­ва.

Орман шаруашылығы мамандары­ның дерегінше, «Таза Қазақстан» жалпы­ұлттық эко­логиялық акциясына орай жас көшет­терді отырғызу мен көгалдандыру жұмыс­та­ры ерекше қарқын алған. Акция ая­сында 2024 жылы көктемгі көшет отыр­ғызу жұ­мыс­тарына об­лыс әкімдігінің ұйым­дас­тыруы­мен Семей қаласындағы жоғары, арнайы оқу орын­да­рының студент­тері, облыстық ардагерлер кеңесінің мүше­лері мен биологиялық орта­лық­тардың мамандары, әскери сала­ның қыз­мет­керлері тар­тыл­ған. Бұған қоса «Елімай» фут­бол клу­бы­ның фут­бол­шылары, банк қыз­мет­кер­лері мен өнер адамдары да шет қал­май, орман­ды көр­кей­ту мен көбейту жұ­мыс­тарына жұ­мыл­ған.

Облыстағы Бородулиха ауданы кол­ледж­дерінің студенттері мен мектеп оқу­шы­лары ормандағы өсімтал ағаштардың санын арт­тырудан бөлек, бірнеше мәрте «Семей ор­маны» аумағын қоқыстан тазарту, гүлдер егу мен көгалдандыру жұмы­сын ерікті түрде ат­қар­ған.

Орталық Азиядағы халықаралық озық талап­тарға сай көшет өсіретін бірден-бір кешен­­нің көші ілгері жылжып, жыл сайын ауқымды жобаларды іске асырып жат­қаны басқа да орманды аймақтарда жүзеге асу­ға тиісті тың бастама екені айтпаса да тү­сі­нікті. Орман-тоғайды көбейту бүкіл елді жұ­­мылдыратын нағыз халықтық идеяға ай­налуын ескерткен Президент ұсынысы да ал­да­ғы күндерде бірегей бастамаларға серпін бе­ре­рі сөзсіз.

Тұқым баққа қатысты қатты бір еске­ретін мәселе – орман өрті. Орман өртінің алдын алу төккен тердің бекерге кетпеуіне сеп­тігін тигізеді. Биыл ірілі-ұсақты оқи­ға­лар­дың барлығын қоса есептегенде 97 өрт оқи­ғасы тіркелген. Оның ішінде 90 жағдайда най­зағайдың түсуі себеп болса, орман ішіндегі қауі­п­сіздікті сақтамаудың кесірінен 3 келеңсіз жайт орын алған. Ал төрт бірдей орман өртінің себеп-салдары белгісіз күйінде қалған.

«Семей орманы» резерваты табиғи кешендер мен объектілерді қорғау қызметі бөлімінің маманы Аяулым Тоғаеваның айтуынша, жыл сайын резерватты орман өрттерінен сақтау мен алдын алу жөніндегі іс-шаралар жоспарлы түрде орындалады.

Мекеме қызметкерлерінің мәлі­метінше, орманды заңсыз кесуге, орман өрттеріне қарсы күрестің тиімділі­гін арттыру мақсатында бұқаралық ақпа­рат құралдары арқылы үгіт-насихат жұмыстары жүр­гізіледі. БАҚ арқылы танымдық хабарлар мен мектептер, оқу орындарында арнаулы дәрістер өткізіліп, халықтың орман өртіне бейжай қарамауы түсіндіріледі.

Өрт сөндірушілердің біліктілігін арттыру да – күн тәртібінен түспейтін мәселе. Биыл мамыр айында «Семей орманы» резерватының Бородулихадағы ­филиалында республикалық маңызға ие «Өрт–2024» ауқымды оқу-жаттығуы өтті. Қазірде орман өртімен күресте 17 бірінші, 13 екінші типті 30 орман өртін сөндіру стансасы жұмыс істейді. 35 өртті бақылау мұнарасы, 80 өрт сөндіру машинасы сақадай сай да­йын. Президент тапсырмасына сәйкес таяу уақытта техниканы біртіндеп жаңарту, атап айтқанда, 40 өрт сөндіру автомашинасын сатып алу жос­парда бар. Сондай-ақ «Семей орманы» мемлекеттік мекемесінің орман қорын толық қамтитын орман өрттерін ерте анықтау жүйесін жаңарту жұмыстары қолға алынып жатыр.

Абай облысы