Осындағы «Бөбек бөлеу» өлеңінің тәрбиелік маңызы өте зор. Қазір әнімен айтылып жүр. Шығарма 1926 жылы жазылған. Өлеңнің ойы – терең, өрнегі – өзгеше. Ана бөбегін халық ұғымындағы ең жақсы нәрселердің бәріне теңейді. Сәбиіне деген ыстық сезімі, елжіреген жүрегі, шексіз махаббаты байқалады.
«Бөл-бөл бөбек, бөл бөбек.
Бөріден бөстек ки бөбек.
Ерінбей еңбек ететін,
Еліңе бол елгезек.
Бөгелмей білім, біл, бөбек.
Білмеген білім бекерсің,
Бет алдыңа кетерсің.
Елге есті ер керек.
Ер жет, есей ертерек».
Баласын бесікке бөлеген ана сәбиіне қоятын осындай талабын өлең етіп, онымен ерекше ілтипатпен тілдеседі. Алдымен «төрт есікті бедерлі бесігіне – өз отауына» енуін өтінсе, сосын анасы баласының саусақайын, салбыраған қос білегін тамашалайды. Бөлегенде жөнге көнуін, тілалғыш болуын талап етеді. Баланың «қос жұлдызын» жұмып, жақсылап демалуын, ұйықтағаннан кейін ерте тұруға үйренудің де пайдасы зор екенін ескертеді. Ақын ауыз әдебиетіндегі классикалық дәстүрді ары қарай дамытады. «Бөгелмей білім, біл бөбек, елге есті ер керек» деп өз заманының бөбектеріне тіл қатады. Ұрпақтан ұрпаққа жарасымды жалғасып келе жатқан «Бесік жыры» негізінде жазылған өлеңде балаға сәби шақтан сезімдік тәрбие беру міндеті көзделеді.
Енді, міне, осындай тәрбиелік мәні зор өлең ән үлгісінде айтылып, Қытай халқының сахнасында орындалып жүргенін хабарлағымыз келеді.
Жақында Ілияс Жансүгіров әдеби музейіне Қытай Халық Республикасы, Тарбағатай аймағы, Шәуешек қаласы, Толы ауданының тұрғыны, Шыңжан жазушылар қоғамының мүшесі, Шыңжан композиторлар одағының беделді композиторы Думангүл Мұратжанқызы келіп қайтты. Қытайда қолына Ілияс Жансүгіровтің 1926 жылы жарық көрген «Бөбек бөлеу» (Ана жыры) өлеңі жазылған ескі газет түседі. Газеттің жоғарғы бөлігі жыртылғандықтан, өлеңнің аты белгісіз, тек өлең сөздері мен соңында «І.Жансүгіров» деп жазылғанын көреді. Ақынның өлеңі ұнағаны сонша, композитор ән шығарады. Әнге «Ана жыры» деп ат қояды. Кейіннен өлеңді Қытайда жариялап, сахнаға шығып орындап, үлкен марапатқа ие болады. Алматы қаласындағы туған-туыстарына келгенде, Талдықорған қаласына арнайы ат басын бұрып, І.Жансүгіров әдеби музейі бар екенін естіп, шығарған өлеңін соның қорына табыстап кетті.
Тіпті Қытай сахнасында орындалып жүрген «Бөбек бөлеу» әнін ел арасында да кең таратсақ деген ойымыз бар. Себебі өлең тек баланы әлдилеп, ұйықтату мақсатын көздемейді. Балаға ұлттық тәлім-тәрбие, ата-анаға қолғанат болу, елдің ертеңі болар азаматқа айналуды кішкентайынан құлағына сіңіру керек екенін жеткізеді. Әрбір жас ана ақынның «Бөбек бөлеу» өлеңімен сәбиін әлдилеп бесікке бөлесе, ұмыт болып бара жатқан салт-дәстүрі жаңғырып, дәріптеледі деп қабылдар едік. Себебі бесікке жатып, бесік жырын тыңдап өскен қазақ баласынан денсаулығы мықты, ибалы, тәрбиелі, ана сүтімен дарыған ұлттық болмысты сақтайтын ұрпақ қалыптасады деп ойлаймыз. Ілияс атамыздың әр өлеңінің болашақ жастар үшін тәрбиелік мәні жоғары.
Аида ҚҰНАНБАЙҚЫЗЫ,
І.Жансүгіров әдеби музейінің аға ғылыми қызметкері
