Махаббат пен жастық шақтың жыршысы Тұмағаң туған жерінде тағы да көктемімен кездесті
Қазақтың аса көрнекті ақыны, халық жазушысы, Мемлекеттік һәм Физули атындағы халықаралық сыйлықтардың лауреаты Тұманбай Молдағалиев ағамызды туған жері әлі күнге дейін ақсақалдыққа қимай, “Тұмашым!” деп баладай еркелететінінің куәсі болдық. Ақынның атамекені Еңбекшіқазақ ауданының Мәдениет үйі сахнасының төрінде: “Тұмаш аға 75 жаста! Мерейтойыңыз құтты болсын!” деп жазылған айшықты сөздерден-ақ елдің өз сүйінер ұлына деген риясыз ықыласы білінгендей. Әлемге Алтын адам – Сақ жауынгерімен әйгіленген бұл өңір алтын қалам иесі, махаббат пен жастық шақтың жыршысы Тұманбай ақынды орынды мақтаныш етеді, құрметтейді, ардақ тұтады. Туған ауылда тізгін ұстаған азаматтар ақынын өздері іздейді. “Жүз ауыз жұмысбасты боп жазылмай жүрсе жай, тегі, Алматыға ағам қайда деп ызвандай салсаң қайтеді?!” деп жырлайтын Төлеген Айбергенов базынасы бұл күндері, әсіресе Алматы облысында, Жетісу өңірінде толық түсіністік тапқандығы Тұмағаң жерлестерімен жүздескен осынау мерейтойлық әдемі жиын үстінде аңғарылып тұрды.
Нешеме буын ұрпақты жырымен, жүрекке жетер сөз құдіретімен жүгіндіріп келе жатқан Тұманбай Молдағалиевке облыс әкімі Серік Үмбетов жылы лебізін айтып, ел атынан сый-сияпатын жасап, құндыз жағалы шапанын жапты, астына мерейжасымен үндескен “075” нөмірлі арғымақ мінгізіп құрмет көрсетті. Сүйікті ақынға айтылған ақ тілектер ағыл-тегіл риясыздығымен ерекшеленді. Серік Әбікенұлы 20 том жыр кітабын, 500-ден астам әннің мәнді мәтіндерін жазған Тұмағаңның тойы – оның өзінің ғана емес, бір өңірдің ғана емес, жалпақ Қазақ елінің тойы екендігін атап көрсетті. Қалай десек те, қазақта Тұманбай біреу. Әбділда ақын айтқандай, ол адамдарды сүю үшін туған. Оның өлеңі жазбай танылады. Тау баласы тауға қарап өсетінінің өнегесін танытқан да өзі. Бірақ қаншама биік болса, соншама кішік. Әкім өзі жастайынан құрметтейтін ақын ағаның осы қасиетін де дәл аңдаған екен.
Күні кеше белгілі жазушы, “Қазақ әдебиеті” газетінің бас редакторы Жұмабай Шаштайұлының 60 жылдық мерейтойын атап өткен осы облыстағы Жамбыл ауданының өкілдері: аудандық мәслихат хатшысы Бейсенбек Қазиев пен ардагерлер кеңесінің төрағасы Қырғызбек Атагелдіұлы бүгін Тұманбай ақынды құттықтауға асығыс жетіпті. Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының төрағасы Нұрлан Оразалин нақ осы залда өткен Тұмағаңның 50 жылдық тойына да қатысқан екен, 60 жылдығында арнау өлеңін оқыған, 70 жылдығында сөз толғаған. Бүгін де жүрекжарды лебізін білдіре келе, аға ақынның қазақ поэзиясындағы, лирикасындағы ірі құбылыс, өлеңіне өлмес қасиет дарытқан дарқан дарын екендігін қадап айтты.
Тұмағаңның бала күнгі достары Қалтай Бастаубаев пен Едіге Сатаев естеліктерінен жас Тұмаштың жарқын қырлары көрініп, тырнақалды ақындық қадамдары көзімізден елестеп өтсе, қаламдас қарындасы Шәрбану Құмарова құттықтауымен қоса “Сұрмергенді” шырқап, “Қара жорғаны” билеп беруі де ақын тойын айшықтай түсті. “Жас Өркен” ЖШС бас директоры, белгілі жазушы Жүсіпбек Қорғасбек біздің ұрпақ Тұмағаң өлеңдерін жаттап өсті десе, атақты ақын, қоғам қайраткері Мұхтар Шаханов 60-жылдары жұрт назарын поэзияға бұрған бірегейлердің бірі Тұманбай ағасы болғанын, оның шығармашылығы өсуге, дұрыс бағыт алуға игі әсер еткенін баяндады. Сөйтіп, қырық жыл бойы ұмытылмаған ақын өлеңін жатқа оқыды. Бұдан әрі Мұхтар Шаханов ақынды құрметтеп отырған әкім Серік Үмбетовке үлкен рахметін айтты. Сонымен бірге кезінде жеке меншікке өтіп кеткен жүздеген балабақшаларды халыққа қайтарғаны үшін, ұлттық өнер-мәдениетке, әдебиетке үнемі жанашыр қамқорлық жасап жүретіні үшін Серік Әбікенұлын көптеген басқа әкімдердің ішінде ерекше құрметтейтіндігін мәлім етті.
Иә, ақын мен әкім хақындағы әңгімені осы арада басқаша бір жарқын қырынан, сәл кеңейтіңкіреп өрбітуге тура келеді. Серік Үмбетовтің рухани құндылықтарды, тіл мен діл мәселелерін, халқымыздың өткен тарихын әрдайым назардан қағыс қалдырмай қастерлеп жүретіні көпке мәлім. Облыс аумағында Қарасай мен Қабанбай, Наурызбай батырлардың, ғұлама Қадырғали Жалайыридың, ұлы Жамбыл пір тұтқан Сүйінбай мен ақын Сараның, Қаблиса ақынның, Желтоқсан батырлары Ербол Сыпатаев пен Ләззат Асанованың, күні кеше ғана Талғарда Бауыржан Момышұлының ескерткіштері ашылуы – осының айғағы. Сонымен бірге облыс әкімі Жетісу өңірінде тұратын ақын-жазушылардың кітаптарын шығарып тұруға да хал-қадерінше қомақты қаржы таба білуде. Жиырма қаламгер мен өнер иелеріне арнайы грант тағайындалған. Осы жағдайдың аясында жетісулық ақын-жазушылар, сазгерлер әр тоқсан сайын аудандарда болып, халықпен кездесулер өткізеді, өлең-жырларын оқиды, қызықты әңгімелерін айтады. Сөйтіп, халықтың рухын көтереді, жақсылықтың жаршылары болады. Бұл жағдай Елбасы қозғау салған “Мәдени мұра” бағдарламасының облыс ауқымында да өзіндік қолтаңбамен жүзеге асып жатқанын байқатқандай.
Иә, ұлт рухын асқақтатуға, ақыны мен батырын ардақтауға келгенде әкім пейілі кеңдіктен жазбайды. Баукеңдей Алаш ардақтысы біртуардың республика көлеміндегі 100 жылдық мерейтойын да, сайып келгенде, Алматы облысы бастап берді. Осыдан кем болған жоқ. Ел-жұрттың алғысына кенелді, аруақтың ризашылығына бөленді. Себебі, дейді Серік Әбікенұлы, адамның рухани байлығынан, елдік мұраттан артық ештеңе жоқ.
Олай болса, С.Үмбетов рухани байлығымыздың үлкен бір саласы – баспасөзге де өзгеше бір салиқалылықпен, көбірек көңіл бөлетіндігін осы жолы тағы бір дәлелдеді. Есік қаласында өткен Тұмағаңның мерейтойы аясында облыс әкімі жиынға келген “Егемен Қазақстан” газеті” АҚ президенті Сауытбек Абдрахмановпен ой бөлісіп, еліміздің бас газеті жөнінде толымды пікірлерін айтып, басылымға жазылу мәселелерін талқылауға уақыт тапқанын да ғанибет демей тұра алмаймыз. Әңгіме қорытындысына біздің де көңіліміз тоқ. Жетісу өңіріндегі оқырмандарымыз келер жылы биылғыдан да көбірек болады деп сендірілді. Тұмағаңдай жыр пырағына да, ел газеті “Егеменнің” журналист қауымына да көктем көңіл сыйлаған әкімге біз де ақ ниетті тілектестігімізді жасырмадық.
Қорғанбек АМАНЖОЛ, Суреттерді түсірген Берсінбек СӘРСЕНОВ.
