«Егемен Қазақстанның» VІІ Қысқы Азия ойындарына арналған сәрсенбілік беті
Дүбірлі дода 32 күннен соң басталады
Тоғыз мың сақшы қорғайды
Азиада-2011 кезінде еліміздегі екі қалада қоғамдық тәртіптің сақталуын 9 мың полиция қызметкері қорғайтын болады. Бұл жайында Ішкі істер министрі Серік Баймағамбетов мәлімдеді. «Жарыстар бағдарламалары ескеріле отырып, полиция ішкі әскерінің күштері мен құралдары тәртіпке келтірілді. Бұл күндерде Алматыда, тұтастай алғанда, 3 мың полицей жұмыс жасайтын болады. Ал елімізді түгел алғанда, 9 полицей мен ішкі істер әскерлері қоғамдық тәртіпті ұстап, қадағалап тұруға қатысады», – деді ол. Жақында ғана Астанада болып өткен ЕҚЫҰ-ның Саммиті кезіндегідей Азиада да республикалық штаб құрылады. Түрік компаниялары ойындарға демеушілік жасайды Қазірдің өзінде Түркияның ірі компаниялары Астана мен Алматыда өтетін Қысқы Азиада ойындарына әріптестік және демеушілік бағдарламалар жасауға қызығушылық танытуда. Бұл туралы Ыстамбұлда өткен Қазақстандағы 2011 жылғы VII Қысқы Азиада ойындарының таныстырылымы барысында мәлім болды, деп хабарлайды осы спорттық шараны ұйымдастыру комитетінің баспасөз қызметі. Осы рәсімнің кезінде: «Екі елдің экономикалық ынтымақтастығы қарқынды дамып келеді, түрік компаниялары Қазақстанда кеңінен танылған. Түрік тарабы VII Қысқы Азиада ойындарының алаңын өздерінің іскерлік қабілеттерін әлемдік және қазақстандық қоғамға таныту мүмкіндігі ретінде пайдалана алады», –деді «2011 жылғы Қысқы Азиада ойындарын ұйымдастыру комитетінің атқарушы дирекциясы» АҚ-ның басқарушы директоры Берік Сарин. Ал Ойындардың 2011 жылғы 30 қаңтар мен 6 ақпан аралығында Астана және Алматы қалаларында өтетіні аян. Судың өзі халал талабына сай ұсынылады «Азиадаға мұсылман елдерінен келетін спортшылардың талғамдарына сай тағам дайындау жағы да мұқият қарастырылған, – дейді Қазақстан Халал-индустрия ассоциациясы мен №57 стандарттау комитетінің төрағасы Марат-қажы Сәрсенбаев. – Қазірге дейін 28 елден келетін қонақтар біздің Үкіметімізге хат жолдап, арнайы мейманханаларға орналасқанды дұрыс көретіндіктерін баяндады». Осының негізінде Үкімет Туризм және спорт министрлігіне тиісті тапсырмалар берді. Ал министрлік өз кезегінде Азия ойындары спорт және ұйымдастыру комитетіне нақтылы міндеттер жүктеді. Ұйымдастыру комитетінің мүшелері осыған орай жоғарыдағы ассоциациямен бірге халалдық сипаттағы ас мәзірін даярлап, керекті қонақ үйлерді таңдап қойды. Дәл қазіргі сәтте екі қаладағы 30 қонақ үй халал тәртібіне көшкелі отыр. Оларда берілетін ас түгелдей халал стандарты негізінде дайындалады. Төрағаның айтуынша, мұндай отельдерде тіпті судың өзі халал нормасына сай ұсынылады.Азиадаға бір ай қалды
Жаңа жылда еліміздің атын төрткүл әлемнің аузына салатын тағы бір үлкен шара – Азиада ойындарының басталуына толық бір айдай ғана уақыт қалды. Осыған байланысты біз «2011 жылғы VІІ Қысқы Азия ойындарын ұйымдастыру комитеті атқарушы дирекциясы» АҚ президенті Анатөлі ҚҰЛНАЗАРОВТАН айтулы шараға дайындық барысы туралы сұрап, сұхбаттасқан едік: – Қазір дайындық шараларының соңғы кезеңі қызу жүргізіліп жатыр. Алдымен оның ауқымына тоқталатын болсақ, бүгінгі күнге дейін ойындарға қатысуға 27 ел тапсырыс беріп отыр. Бұл төрт жыл бұрын Чанчуньде болған Азиададан 2 ел артық деген сөз. Бұрын Азия ойындары Жапония, Қытай және Оңтүстік Корея елдерінде кезекпен өткізіліп келген. Енді Азиада алғаш рет олардан басқа елде өтіп отыр, осының өзі бізге қосымша салмақ салады. Өйткені, бұл қазақстандық спортшылардың олимпиялық, әлемдік, азиялық ойындарда қол жеткізген табыстарын мойындау деген сөз. Біздегі спорт додасының ауыз толтырып айтарлық айрықша ерекшеліктерінің бірі – олар бір-бірінен мың шақырым жерде орналасқан Астана мен Алматы сияқты екі қалада өткізілмек. Мұндай тәжірибе әлемде әлі күнге болған емес. Егер біз ойындарды екі қалада абыроймен өткізе алсақ, онда дайындық пен ұйымдастырушылық тәжірибемізді үйренушілер табылары даусыз. Жарыстар спорттың 11 түрінен өткізіледі. Бұл да бұрынғы Азиададан бір санға артық. Соның 7-уі Алматыда, 4-уі Астанада өтпек. Ашылу салтанаты елорданың Қорғаныс министрлігі стадионының аренасында 30 қаңтар күні болады. Келесі күні жарыстар басталып, олар 7 күнге созылады. Жабылу салтанаты Алматының Балуан Шолақ атындағы спорт сарайында 6 ақпан күні болмақшы. Ойындарға қатысатын спортшылар саны 3,8 мыңнан артық. Бірақ мұның өзін ең соңғы көрсеткіш деуге болмайды. Өйткені Азия Олимпиялық кеңесінің (АОК) шешімі бойынша аккредитациялау уақыты 31 қаңтарға дейін созылған. – Жүлделі орынға шаққанда қазақстандық спортшылардың нәтижесі қандай болмақ деп болжануда? – Азиада ойындарындағы биік нәтижеге жету жолындағы тартыс жапон, кәріс, қытай және Қазақстан спортшыларының арасында өтері даусыз. Қазақстанның спорт басшылары, атап айтқанда Туризм және спорт министрі Темірхан Досмұханбетов ұйымдастыру комитетінің 20 желтоқсанда болған 16-шы отырысында қазақстандықтарға командалық есепте жүлделі орындардың бірін алу міндетін қойды. Ол үшін 25 алтын медальды қанжығаға бөктеру керек екендігі айтылып жатыр. Біздің спортшылардың қазіргі табыстарына қарап болжасақ, бұл мақсатқа жете аламыз ғой деп ойлаймыз. Егер 25 алтын алсақ, онда тіпті бірінші орынға да ілігіп кетуіміз ықтимал. Әрине, алдағыны Алла біледі, бірақ өзге жерден де олжа әкеліп жатқан біздің спортшыларымыз өз жерімізде де биік жетістіктерге жетер деген үміттеміз. – Спорттық нысандардың дайындық дәрежелері қандай? – Біз бүкіләлемдік қаржы дағдарысына байланысты қаражат үнемдеу мақсатымен арнайы Олимпиада қалашығын салған жоқпыз. Бірақ барлық түрдегі спорттық нысандардың дайындығы бүгінгі күні толық аяқталып келеді деп айтуға болады. «Даму банкі» иелігіндегі «Шымбұлақтағы» жарыс алаңдарының дайындығын тезірек аяқтау туралы Президент Н.Назарбаевқа, артынан Ұйымдастыру комитетінің төрағасы, Премьер-Министр К.Мәсімовке уәде етілген еді. Құрылысшылар сөзінде тұрып, қазір «Шымбұлақтағы» 4,5 шақырымдық төмен зырлайтын трасса мен қанат жолдың құрылысын толығымен аяқтап, 23 желтоқсанда Мемлекеттік комиссия оны қабылдады. Сондай-ақ трамплин, биатлон кешендерінің құрылысы да аяқталған, олар қазір шетелдіктерді де қызықтырып отыр. Атап айтқанда олардың құрылысына жапон мамандары қызығушылықпен шүйлігіп жүр. Әрине, «рекордтар фабрикасы» атанған Медеудің дайындығы да мамандар назарынан тыс қалған жоқ. Қазірдің өзінде онда 500 метрлік тестілік жарыста әлемдік рекорд жасалды. Медеудің спортшыларды қарсы алуға жұтынып тұрғандығының бір белгісі осы болса керек. Жаңа жылдың басында барлық нысандар қабылданатын шығар деген үміттеміз. Жалғыз-ақ «Тобаған» спорттық базасындағы акробатика ойынын өткізуге арналған алаң кешігіп қала ма деп күдіктенген едік, өйткені оның құрылысы кеш басталды. Шүу дегенде біз фристаилды да, акробатиканы да «Шымбұлақта» өткізерміз деп ойлағанбыз. Бірақ артынан екі түрлі спорт түріне ол жер тарлық ететіндігі белгілі болған соң «Тобағандағы» құрылыс қолға алынған. Қуаныштысы сол, бұл құрылыс та уақытында аяқталды. Кеше онда да тестілік жарыстар өткізілді. Астаналық базалар да өз жұмысын аяқтап келеді. Биылғы күз де ұзақ болып, біздің жұмыстарымызды еркін аяқтауымызға мүмкіндік берді. Жалғыз-ақ спортшылар құлағанда ұстап қалатын маттардың халықаралық нормаға сәйкес келмейтіндігі анықталған соң біз қалыңдығы 40 см болатын 92 матқа тапсырыс бердік. Олар қаңтардың 20-ларында келіп қалады. – Белгіленген ұйымдастыру шараларының бәрі де іске асты ма? Бұл істе кедергі болған жағдайлар болды ма? – Ұйымдастыру комитеті мен Астана және Алматы қалалық әкімдіктеріне дайындық барысында барлығы 278 шараны іске асыру жоспарланған болатын. Соның 234-і біздің Атқарушы дирекцияға жүктелген еді. Бүгінгі күні оның жартысы орындалды, ал 36-сы финалдық жарыстар өткізілетін күндерде іске асырылады. Қалғандары қазір аяқталып келеді. Сонымен бірге біз дайындық барысын аңдау үшін «штабтық ойындар» өткізуіміз керек. Онда Астанадағы және Алматыдағы штабтар жұмысының үйлесімділігін бағамдауды алға қойып отырмыз. 1 қаңтарда бейнебайланыс орнатып, бір-бірімізге дайындық барысын баяндайтын боламыз. Қазір вице-президент С.Никитинский мен IT-технология және радиохабарларын тарату жөніндегі екінші вице-президент М.Қанғожин Алматыға кетті. Олар Алматы мен Астана әкімдіктерімен жалғастырылған бірлескен штаб жұмысының режімінде жұмыстар атқаруда. Бірлескен штаб құрған себебіміз, жауапты адамдардың бір-бірін түр-түсінен тануына қол жеткізу. Екі штабтың жұмысын үйлестіріп отыру аса қажет, бұл әсіресе ойындардың ашылған және жабылатын күндері керек болады. – Ойындардың негізгі бөлігі Алматыда болса, келген қонақтар мен спортшыларды Астанадағы ашылу салтанатына қалай жеткізесіздер? – Ол үшін «Эйр Астана» мен «СКАТ» авиакомпанияларының ұшақтарын жалдап қойдық. Барлығы жеті чартерлік рейс болады. Олар мәртебелі қонақтар мен жаттықтырушы мамандарды жеткізсе, қатысушылар үшін «Қазақстан темір жолы» АҚ-тан екі қаланың ортасында еш жерге тоқтамай, жылдам жеткізетін литерлік пойыз жалданады. Жалпы, әңгіме көлік жайлы болып қалған соң спортшыларды тасымалдау жұмыстарын да айта кетейін. Бұл іске біздің тарапымыздан барлығы 593 көлік қамтылды. Соның 321-і Алматыда да, 272-і Астанада жұмыс істейтін болады. Біз көліктердің көбін «Таңдау» фирмасынан жалдадық. Бұлардан басқа Алматы әкімдігі жаңадан 200 автобус қосатын болады. Ал астаналықтар ЕҚЫҰ саммитіне арнайы сатып алынған 40 автобустың 33-ін спортшылар мен көрермендерді тасымалдауға беретін болды. Алматыда биік таулы аймақтарға адамдар апаруға 9-12 орындық, қуатты «Фольксваген» автобустары қолданылатын болады. Олар Медеу, Шымбұлақ, «Солдат сайындағы» жарыстарға спортшылар мен жаттықтырушыларды, төрешілерді жеткізеді. – ЕҚЫҰ-ны көрген тәжірибемізден мұндай жиындарда қонақүйлерге қатты көңіл бөлінетінін білеміз. Азиадаға қанша қонақүй тартылды? – АОК талабы бойынша қонақүйлердің мәртебесі үш жұлдыздан кем болмауы керек. Сол талапты ескеріп, Астанадан 9, Алматыдан 18 қонақүйді таңдап алдық. Олар қазір қонақ күтуге дайын тұр. Барлығында да шетелдік тіл білетін волонтерлар мен студенттер жұмыс істейді. Волонтерлердің жалпы саны 3,5 мың адам. Сонымен бірге біздің ұйымдастыру комитетінде жұмыс істейтін қызметкерлеріміз де бірнеше тілден біледі, соның ішінде 4-уі ғылым докторлары, 13 ғылым кандидаты. Олар қызметтердің жоғары дәрежеде көрсетілуін бақылап отырады. Барлық қонақүйлерде тамақтандыру мәселесі шешілген. Кейбір жарыстардың кеш аяқталуын ескеріп, тамақтандыру орындарының түнгі сағат 12-ге дейін жұмыс істеуін қамтамасыз етеміз. Қабылданған тәртіп бойынша әрбір спортшы тәулігіне 6 мың килокалория күші бар тамақ ішулері керек. Бұл тәулігіне 4,5 мың теңге ақшаға түседі. Барлық қатысушылар қонғаны, тамақтанғаны үшін тек 50 доллар ғана төлейді, қалған шығынның бәрін ұйымдастыру комитеті жабады. Барлық қонақүйлермен келісім-шартқа қол қойылды. Сонымен бірге барлық асханаларда еуропалық, азиялық ас мәзірі, сондай-ақ халал тағамдар да дайындалатын болады. – Спортшылар мен сыйлы қонақтарға көрсетілетін тағы да қандай қызмет түрлері бар? – Олардың қолдарына аккредитациялық карта беріледі. Сонымен шекарадан өткеннен бастап, кедендік бақылауда жеңілдік, одан қаланың ішінде, қоғамдық көлікке мінуде осы карта тегін жүруге құқық бере алады. Ол қашан біздің елден кеткенше паспортты алмастыра алады. Оны қолдан жасау мүмкін емес, ол халықаралық стандартқа сәйкес жасалған. Онда тіпті жүретін жерлері де анық көрсетілген. Сонымен бірге оларға мәдени бағдарлама бойынша демалыстар ұйымдастырылады. – Ашылу салтанаты туралы толығырақ айтып берсеңіз. – Бұл жұмыс Астана қаласының әкімдігіне жүктелген. 20 желтоқсанда болған Ұйымдастыру комитетінің соңғы отырысында қала әкімі И.Тасмағамбетов оның Ванкувердегі Қысқы олимпиаданың ашылу салтанатынан артық болмаса кем болмасын айтты. Ал енді Азиаданың алауын кім жағады дегенге келетін болсақ, оны әзірге айтпай қоя тұралық. Бірақ біздің атақты спортшыларымыздың бәрі де, соның ішінде Олимпиада чемпиондары Ж.Үшкемпіров, Б.Артаев, Е.Ибраимов, О.Шишигина, В.Смирнов және тағы басқалары оған қатыстырылады. Сонымен бірге спорт ардагерлері де бар. Біз оларға арнаулы киімдер дайындап жатырмыз. Бүгіннен бастап ашылу салтанатына арналған 50 мың билет сатыла бастады. Онда тек vip мінберге ғана билет сатылмайды, қалған орындардың бәрі сатылатын болады. Ашылу салтанатына Елбасы Н.Назарбаев пен АОК президенті Ас-Сабах қатысады. Тағы да қандай мемлекет басшылары қатысатынын мен айта алмаймын, бірақ ондай қонақтардың болатыны да белгілі. – Осы шығындардың бәрі қандай қаражаттың есебінен жабылады және ол артынан ақтала ма? – Барлық шығындар біздің ұйымдастыру комитеті арқылы жұмсалады. Оған түскен қаражаттар туралы айта кететін болсақ, біріншіден біз 600 млн. теңгенің Азиадаға арналған арнаулы монеталарын шығардық. Соның бәрі сатылады деген үміттеміз. Билет сатудан жарты млрд. теңгедей қаражат түсетін шығар. Демеушілердің көмегі де біздің кіріс бөлігіміздің үлкен бөлігін құрайды. Әрине, әлемдік қаржы дағдарысы олардың кейбірінің қолын байлап отыр, бірақ дегенмен көмектер көрсетіліп жатыр. Ең үлкен демеушіміз, әрине, «Самұрық-Қазына». Ол бізге 3 млрд. теңге аударды. – Азиада күндерінде қала көліктерінің бағыттары өзгертілмей ме? – Бұл туралы әзірге ештеңе белгілі емес. – Азиаданы ТВ-дан көрсету құқын кім жеңіп алды? – Оны оңтүстіккореялық «Саньон» компаниясы алды... Әңгімелескен Жақсыбай САМРАТ.
