Қоғам • 18 Наурыз, 2021
Көршіммен күнара таңертең далада кездесіп қаламыз. Мен жұмысқа, ол әдеттегідей сүт дүкеніне асығып бара жатады. Біздің жақтағы жалғыз сүт дүкеніне Тайынша ауданынан ақтың төресі жеткізіледі. Дүкен ашылғанша, есігінің алдында теңселіп біраз жүреді. Сатушыны күтіп алып, керегін ала сала үйіне қарай асығады. «Сүтті ішесіз бе?» десем: «Кемпірім сүт ұйытады, ірімшік пісіреді. Ауылдан қалған әдет қой», дейді. Балалары үшін облыс орталығына көшіп келген бұл қария ауылдың ағын аңсайды.
Туризм • 18 Наурыз, 2021
Мыңдаған жыл бойы ұлы өркениеттердің мекені болған қаншама орталық жермен жексен болды. Әрине, соның дені адам озбырлығынан. Әлемнің білім ордаларына айналған Бағдат, Шам сынды мәдени ошақтардың да күлі көкке ұшты. Солардың сақталып, бүгінге дейін жеткендері ірі туризм орталықтарына айналды. Соның бірі – Анадолы, қазіргі Түркия жері.
Елбасы • 17 Наурыз, 2021
Тәуелсіздікті тұғырлы еткен тұлға
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев ел Тәуелсіздігінің 30 жылдығын атап өту аясында оның негізін қалаудағы Нұрсұлтан Назарбаевтың тарихи рөлін көрсетіп, Елбасы саясатының сабақтастығын өткізілетін барлық іс-шараның идеологиялық өзегіне айналдыруға ерекше мән беріп отыр. Бір қарағанда, бұл әлем мойындаған және ел аузында жүрген факті болғанымен, оны өз көзіммен көріп, құлағыммен естігеніме қарамастан, шын мәнісіне келгенде, Елбасы туралы сөз қозғаудың маған да оңай болмасы анық. Өйткені тәуелсіз Қазақ елінің Тұңғыш Президентінің осы жылдардағы мол саяси мұрасы мен тәжірибесінің «ішкі дүниесіне» үңіліп, түйсіну және оған баға беру біздің ғана емес, келесі жас буын елбасытанушылардың да еншісіне тиіп, одан әрі тереңірек зерттеп, толыққанды сараптауларын қажет етері сөзсіз.
Спорт • 17 Наурыз, 2021
Қазақ самбошыларының ішінде КСРО-ның ересектер чемпионатында олжаға ең көп кенелген жамбылдық балуан Алмас Мұсабеков екен. Кеңес Одағының екі дүркін чемпионы, алты мәрте жүлдегері. Оның бұл рекордын қазақ самбошыларынан ешкім өзгерте алған жоқ. Қадірлі оқырман, Алмастың ұстазы – Кеңес Одағының еңбек сіңірген жаттықтырушысы Марат Жақыттың тамыры тереңге бойлаған бапкерлік білігінің бір ұшын осы жерден іздеу керек.
Пікір • 17 Наурыз, 2021
Жалпы «жауапкершілік принципі» деген ұғым бар. Әр адамның жауапкершілігі әртүрлі. Ал саяси жауапкершіліктің ауқымы кең, ауыртпалығы да көп.
Пікір • 17 Наурыз, 2021
«Командамен жұмыс істеудің» кесірі көп
Құрамына 50-ге жуық мемлекет кіретін Еуропа Кеңесінің сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласында арнайы конвенциясы бар. Бұл құжатта да жемқорлыққа қатысты жауапкершілік екі жаққа – қол астындағы қызметкер мен басшылыққа теңдей қарастырылады.
Экономика • 17 Наурыз, 2021
Жүкті контейнермен тасымалдауға көшеді
Қазақстандық экспорттаушылар контейнерлік тасымалдарға қызығушылық танытуда. Тасымалдаудың бұл нұсқасы жүктерді ҚХР-мен шекаралық өткелдер арқылы өткізуді тездетуге мүмкіндік береді.
Руханият • 17 Наурыз, 2021
Павлодар облысындағы Ақсу қаласына таяу №6 ауылда шағын мұсылман зираты бар. Оның аумағында құлпытастар орнатылған ескі молалар жатыр. Солардың ішінде ерекше маңызы бар бір қабір – Павлодар-Ертіс өңірінен шыққан алғашқы қажылардың бірі Мерғалымдікі.
Таным • 17 Наурыз, 2021
Қазақ даласындағы аштық және онымен күрес туралы
Қазақ халқы Кеңес өкіметінің тұсында бірнеше алапат аштықты бастан кешірді. Соның бірі – 1921-1922 жылдардағы аштық еді. Бұл аштық – тек Қазақстанның 5 губерниясын ғана емес, Ресейдің 30-дан астам губерниясын қамтыды. Әсіресе, Ресейдің Самара, Саратов, Поволжье, Оңтүстік Украина, Қырым, Башқұртстан, Приуралье және Батыс Сібір аймақтары аштықтан қатты зардап шекті. Аштық жайлаған осы 35 губернияны мекендеген 90 миллион халықтың 40 миллионы (ресми мәліметтерде 28 млн) аштықтың ауыр зардабын тартса, оның 5 миллионнан астамы алапат аштықтың құрбаны болды. 1920 жылғы 28 тамызға дейін жүргізілген демографиялық санақ пен осы жылдың күз айларында аяқталған ҚАКСР ауыл шаруашылығы санағының нәтижелеріне сәйкес жасалған ҚАКСР Статистика басқармасының қорытындысы бойынша 1920 жылы ҚАКСР-де барлығы 4.938.383 адам тіркеуге алынса (сол кездегі Түркістан АКСР-іне қарасты Сырдария және Жетісу облыстарының халқын қоспағанда), 1923 жылы ҚАКСР-дегі халық саны – 3.786.910 адам болған. Бұдан 1920-1923 жылдар аралығында ҚАКСР-де халық санының 1.151.473 адамға кемігенін байқаймыз (Осы мәліметке қарай отырып, шамамен алғанда азайған 1,151 мың халықтың қаншасының аштықтан, қаншасының жұқпалы аурулар мен індеттерден қайтыс болғанын және қаншасының көршілес республикаларға босып кеткенін терең зерттеп, нақтылау қажет деген қорытынды жасаймыз). Аштық басталған соң-ақ, В.И.Ленин бастаған большевиктер партиясы шұғыл дабыл қағып, аштыққа қарсы күрес жұмыстарын бастады. Осы жұмыс аясында, 1921 жылы 18 маусымда Бүкілресейлік ОАК декреті бойынша Ашыққандарға көмектесетін Орталық комиссия (ЦК Помгол) құрылып, оны БОАК төрағасы М.И.Калинин басқарды. Мұндай комиссиялар РКФСР-ға қарасты барлық автономиялы ұлттық республикалар мен облыстарда, губерниялар мен уездерде түгел құрылды. Соның бірі – 1921 жылы 8 шілдеде құрылған ҚАКСР ОАК жанындағы Ашыққандарға көмектесетін төтенше комиссия (АКТК) еді. Комиссияны Қазатком төрағасы С.Меңдешев басқарса, оның алғашқы құрамына мүше болып Азық-түлік (И.О.Шлейфер), Жер-су (В.Н.Харлов), Әлеуметтік қамсыздандыру (Ә.Т.Жангелдин) халық комиссарлары және ЖШИ халкоматының өкілі кірді. Барлық губаткомдар мен уаткомдардың және ауаткомдардың жанынан ашыққандарға көмектесетін жергілікті комиссиялар құрылды. Болаткомдардың, ауылдық және селолық кеңестердің жанынан ашыққандарға көмектесетін өзара көмек комитеттері мен ұяшықтар ұйымдастырылды. 1921 жылы 6 қазанда өткен ҚАКСР Кеңестері ІІ съезінің 4-ші мәжілісінде Азық-түлік халкомының міндетін атқарушы И.О.Шлейфер «Аштықпен күрес туралы» баяндама жасады. Съезд Шлейфердің баяндамасын талқылап, «Аштықпен күрес туралы мәселе жөніндегі қарар» қабылдады. 1921 жылы 25 қазанда ҚАКСР ОАК Президиумы АКТК құрамын кеңейтіп, оны Ашыққандарға көмектесетін орталық комиссияға (АКОК) айналдырды (Комиссия 1922 жылдың 26 қыркүйегінде таратылып, оның орнына Аштық салдарымен күресетін орталық комиссия құрылды). АКОК құрамына ашыққандарға көмектесуге ықпал жасай алатын барлық мемлекеттік билік органдарының өкілдері енгізілді. 1922 жылы 12-17 ақпан аралығында аштыққа ұшыраған губерниялар өкілдерінің қатысуымен Орынборда өткен Ашыққандарға көмектесетін комиссиялардың І бүкілқырғыздық (бүкілқазақтық) съезінде АКОК төрағасының орынбасары С.Д.Сергеев аштықпен күрес туралы баяндама жасады. Ал арада 2 күн өткен соң Орынборда басталып 27 ақпанға дейін созылған Екінші облыстық партконференция делегаттарының алдында С.Меңдешев «ҚКСР-дегі аштық және онымен күрес туралы» баяндама жасады. Біз бүгін Қазаткомның тұңғыш төрағасы болған С.Меңдешевтің стенографиялық есепке түскен осы баяндамасын (ҚРПА, 139-қор) орыс тілінен аударып, редакцияға ұсынған Сәбит Шілдебайдың материалын жариялап отырмыз.
Пікір • 17 Наурыз, 2021
Ендігі мәселе – сапалы заң дайындау
«Қазақстан Республикасының Президентi туралы» Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 26 желтоқсандағы №2733 Конституциялық заңының 9-бабы – Республика Президентiнiң Парламентке қатысты өкiлеттiгi деп аталады.
