Мәжіліс депутаттары көтеретін мәселелер сан қилы. Олардың бәрі де халықтың алаңдаушылығын тудырған өзекті мәселелер. Сондықтан, «мынау ұсақ дүние екен» деп аттап кетуге болмайды. Біз төменде палатаның жалпы отырысында жарияланған сондай сауалдардың бірқатарына тоқталып өттік.
Елімізге белгілі өнер қайраткері Бекболат Тілеуханның сауалы Білім және ғылым министрі Ерлан Сағадиевке арналды. Онда депутат жас балаларға білім есігін алғаш ашатын, қазақтың ондаған буын өкілдері оқып шыққан, ғасырдан да ұзақ тарихы бар «Әліппенің» атауын биыл аяқ астынан өзгертіп жібергенге халықтың наразылығын жеткізіпті. «1910 жылы ұлтымыздың ұстазы Ахмет Байтұрсынұлы басып шығарған «Әліппе» неден жазықты болды?! Ал оның орнын басқан «Сауат ашу» оқулығының атауы, орысша айтқанда, «Ликвидация безграмотности». Яғни, жас өркен сәбиге емес, буыны қатқан сауатсыз адамға арналған реңктегі ұғымға саяды. Славян халықтарына арналған 1618 жылы жарық көрген, төрт ғасырлық тарихы бар «Букварь» аман-есен. Заманға сай толықтырылып, өзгертіліп отырады. Оның өзі кемі бес жылдық тәжірибеден өткізбей бекітілмейді.
Ал біз ше? Жасап тастап, сосын ойланамыз. Дұрысында ойланып, сараптап барып жасасақ керек еді. Ешқандай сараптама, қоғамдық талқы болмастан жарқ етті. Сондықтан да шикі, бағдарламасы ауыр, бір әріпті үйренуге 4-5 сабақ арналған. Іші толған қайшылықтар. Бала деңгейі ескерілмеген. Бұған ата-ана да, мұғалім де, қоғам да наразы», дейді депутат. Оның үстіне оқушы баланың сөмкесіне сыймайтын тым үлкен әрі қалың қағаздан жасалған, зілдей. Депутат «қоғамның айрықша наразылығына тап болған» осы мәселенің шешіміне нақты жауап күтетінін айрықша атап өтіпті.
Сауалды қолдап Қ.Сұлтанов, Б.Ертаев, М.Айсина, А.Тасболатов және т.б. депутаттар қол қойған.
Депутат Бақтықожа Ізмұхамбетовтің сауалы Жайық өзенінің экожүйесін сақтауға арналған екен. Бір кезде ақшаңқан кемелер жүзген айтолқын Ақ Жайықтың бүгінгі халі адамның төбе шашын тік тұрғызады. Қазір «өзен әбден тайыздап, айналасы қураған теректерге толып, өлі өзенге айналып, экологиялық апатқа келе жатыр. Мұның үлкен себептері: біріншіден, арнасының тазаланбауы, екіншіден, халықаралық шекаралас өзендерді пайдалану заңына сәйкес келмейтін, есепсіз су қоймаларының салынуы. Ресей ғылым академиясы Орал бөлімшесінің ғылыми-зерттеу институтының мәліметі бойынша Орынбор, Челябі облыстарында Жайық өзені бассейнінде 18 ірі су қоймалары салынған» дейді депутат. Одан әрі Атырау облысында жыл сайын Жайықтың теңізге құяр жері балық (әсіресе, бекіре тұқымды балық) уылдырық шашу үшін тазаланатынын, бірақ артынша қайтадан құм басатынын, «осындай жағдай құнды балық түрлерінің, соның ішінде, жоғалып кету қаупі бар бекіре тұқымдас балықтардың табиғи көбеюінің төмендеуіне әкелуде» дей келіп Б.Ізмұхамбетов Премьер-Министр Бақытжан Сағынтаевқа: «Ресей Федерациясы мен Қазақстан Үкіметтері өзара келісіп, Жайықты қорғау Қорын құруы және алдағы жылдарда істелетін жұмыстарды белгілеуі, екі елде белгіленген жауапты органдардың жұмысын сәйкестендіруі» керек екенін айтып, ұсыныс жасады. Бұл сауалға да Б.Ізмұхамбетовтен басқа да бірнеше депутат қолдап, қол қойыпты.
Депутат Шәкір Хахазовтың Премьер-Министр Б.Сағынтаевқа жолдаған сауалы шаруашылық мәселелерін қамтыған. Онда Алматы облысының Шелек, Еңбекшіқазақ, Ұйғыр, Панфилов аудандарының көптеген елді мекендеріне әлі күнге көгілдір отын тартылмай, тұрғындардың наразылығын тудырып отырғаны айтылады. Сондай жағдай Жамбыл облысының Қордай ауданында да бар екен. Осы облыстағы 158 елді мекенге газ құбыры жеткізілсе де, қалған 21-іне көгілдір отын тарту 9 жылдық бағдарламаға қалдырылыпты. «Бұл да тұрғындар наразылығын тудырып отыр», дейді депутат.
Сондай-ақ, депутат Қордай ауданындағы 45 мыңдай адамды қамтыған диқандар су алатын «Қарақоңыз» қоймасының екінші кезегін іске қосуға қаражат бөлуді сұрайды. Оның жобалық-сметалық құны 2011 жылы жасалса да әлі күнге түрлі себептермен қажетті 1 200 млн теңге қаражат бөлінбей келе жатқан көрінеді. Депутат Премьерден осы мәселенің оң шешілуін өтінеді.
Дайындаған Жақсыбай САМРАТ,
«Егемен Қазақстан»