Бүгінде Астана футуристік ғимараттары менмұндалаған соны сәулетімен ғана емес, жайқалған жасыл желегімен де, көшелерін көмкерген гүлдерімен де көрікті шаһарға айналды. Әр жылдың әрі мен әдемілігі жыл сайын егілетін қаланың жасыл жамылғысынан да байқалады.
Бұған дейін бас қалада 16-17 гектар аумақта егілетін гүлдер әлемі көз тартса, 20 жылдықта бұл көлем 18-19 гектарға дейін ұлғайып отыр. Әлбетте, Арқа төсіндегі ауа райының өзгешелігіне орай осыдан 20 жыл бұрын бұл қаланы гүлқалаға айналады десе ешкім де илана қоймаушы еді. Сондықтан бүгінгі елорданы гүлордаға балауға болатыны таңдай қақтырарлық тамаша жетістік, сонымен бірге тамшылап төгілген ащы тердің, ерекше шығармашылық еңбектің де елеулі нәтижесі деуге боларлықтай.
Елордада гүл егу шаруашылығында 70 жылға жуық жұмыс жүргізіп келе жатқан «Астана көгалдандыру құрылысы» мекемесімен бірге соңғы жылдары бұл нарыққа «Жусан», «Жасұлан флора» тәрізді жеке серіктестіктер де ене бастады. Бұл бас қаланы көріктендіруде бәсекелестік орта туғызып қана қоймай, аталған кәсіпорындардың өз қызметін мүлтіксіз атқаруына, тіпті шығармашылық тұрғыдан өзара жарысып, елорданы ертегідегідей ерекше шаһарға айналдыруда үзеңгі қағысуына да жағдай жасап отыр. Соның нәтижесінде осыған дейін қаланың жасыл желегін толық жауапкершілігіне алған мекемелерге біршама жеңілдік туды. Қазіргі кезде қаланы жасылдандыру жұмысының 70 проценті «Астана көгалдандыру құрылысы» АҚ-ға тиесілі болса, қалған шаруа жеке серіктестіктердің еншісінде. Мұның нәтижесін қаланың кез келген тұрғыны мен мейманы бірден байқаса керек. Өйткені өзгеше өң сыйлаған ландшафтты аумақтар қаланың әр мүйісінде, кез келген негізгі көшелерде кездеседі. Бұл ландшафтты гүл текшелерінің басым бөлігі қазақ халқының ою-өрнектері мен ұлттық нақыштарын әдіптейді. «Астана көгалдандыру құрылысы» АҚ ландшафт шеберлігі бөлімінің қызметкерлері қаладағы гүл арқылы бейнеленетін текшелердің негізгі дизайнын қыркүйек айынан бастап алдын ала әзірлеп, қала әкімдігімен бірге талқылап, пісіріп алған соң ғана қолға алады.
Астана гүлдерінің 30 процентін көпжылдық гүлдер құрайды. Яғни қатаң климатқа сәйкес қалада негізінен біржылдық өсімдіктер өсіріледі. Жалпы алғанда жыл сайын 8 миллион түп гүл егілетін болса, биыл да сол шамадағы гүл шаһар көшелерінде жұпарын шашып тұр. Астанада хош иісті гүлдердің жергілікті табиғатқа жерсінген 31 түрі өсіріледі. Оның ішінде шырайгүлдің (петуния) қызылды-жасылды 11 түрі мен барқытгүлдің (тагетес) 4 түрі кеңінен тараған. Бұл нағыз «астаналық» гүлдер. Бойы да, өсімі де біркелкі әрі суыққа да, ыстыққа да төзімді. Гүлдің көп бөлігі Есіл ауданына тиесілі. Аталған ауданда Ақордадан «Хан Шатыр» кешеніне дейін созылған сулы-нулы желекжолда қала тұрғындары мен қонақтары бірнеше шақырымға созылған гүлдер тізбегін жағалай серуендеп тамашалауына болады. Сол сияқты Алматы, Сарыарқа аудандарында да кең даңғылдар мен көшелердің, мемлекеттік және кеңсе ғимараттарының, саябақтар мен скверлердің аумағында жұпар иісімен баурап, көңіл қошыңызды көтеретін гүл мүйістері жетерлік. Бұл – қала сұлулығы, шаһар эстетикасы, елорда мәдениеті.
– Біз еліміздің бас қаласының мерейтой қарсаңында ғана емес, жыл сайын кез-келген маусымда көрікті болуын қамтамасыз етуге бар күшімізді жұмсаймыз. Былтыр ЭКСПО-2017 халықаралық көрмесін өткізу барысында қаланы өсімдіктер әлемімен безендіру жұмысының кешенді жүргізілуі Астана қаласының биылғы 20 жылдық мерейтойына үлкен дайындық іспетті болды. Әрине, жаз маусымы біраз кешеуілдеді. Санаулы күндерде өсімдіктеріміз бой ала алмай, бүр жармай қалу қаупі болды. Дегенмен осы арада былтырғы еңбектің нәтижесін көрудеміз. Яғни көпжылдық өсімдіктерді күтіп-баптау мен жанына қосымша гүл көшеттерін отырғызу биылғы мерекеге әзір болуға жол ашты, – дейді «Астана көгалдандыру құрылысы» АҚ директорының орынбасары Бибігүл Бектемісова.
Аталған кәсіпорын гүлдерді арнайы жылыжайда өсіреді. Біржылдық гүлдің орташа бағамы 70 теңге, ал көпжылдық гүл 1500-2000 теңге аралығында бағаланады. Сондай-ақ гүл саудасында өзге өңірлерге де тапсырыс береді. Кәсіпорында сонымен бірге 320 гектарды құрайтын тәлімбақ бар. Онда 600 мыңнан аса түп ағаш өсіріледі. Бұл аумақта тал-теректердің 80 түрі бар. Жыл сайын шамамен 20 мың түп ағаш көшеті отырғызылады. Кәсіпорын 2017-2018 жылдары жасыл желек көлемін 2 есеге дейін арттыруға мүмкіндік алды. Ал биыл Ботаникалық саябақ пайдалануға берілді. 2013 жылы қолға алынған бұл саябақта 100 мың түп ағаш егілген. Қала бойынша ағаштарды қатарлап егу жұмысы бүгінде аяқталып қалды. Енді сап түзеген ірі ағаштардың жанынан аласа бойлы ағаштарды отырғызу жұмыстары басталмақ. Бұл қаланы тал-терекпен қамтудың екінші кезеңі деуге болады. Сондай-ақ жуырда Астана қаласына өңірлердің тартуы ретінде бірнеше саябақ бой көтерді. Бұл да қалада мәдени демалыс орындарының арта түсуіне, гүл мен жасыл желектің көбеюіне септесуде.
Қазіргі кезде қаланы көгалдандыру шаралары 2 мыңға жуық адамды жұмыспен қамтып отыр. «Астана көгалдандыру құрылысы» мекемесі қызметкерлерінің басым бөлігі елордаға жақын орналасқан Қарағанды және Ақмола облыстары ауылдарының тұрғындары. Кәсіпорын қызметкерлеріне бірқатар әлеуметтік жеңілдік қарастырылған. Өндіріс, шығармашылық мамандарынан бөлек соңғы кезде ғылыми әлеуетке де көңіл бөліне бастады. Өйткені қала өсімдіктерінің де түрлі зиянкестері, ауруы болмай тұрмайды. Оған соңғы жылдардағы ауа райының құбылуы да әсер ететінін ескеріңіз. Сондықтан бір қолдың саласындай бітік, түгел өсу үшін әр түп өсімдікті аялап, дәруменін дер уақытында беріп, емдеп отырудың маңызы бар. Бұл – аса ауқымды әрі құрметке лайық еңбек.
Думан АНАШ, «Егемен Қазақстан»