Сонау балалық шағымыздың ең бір қалтарыстарында қалған ойындар кейде құдды болашағымызды да бағдарлап бергендей болады да тұрады. Көзін тырнап ашқаннан дәрігер болып, ине шаншып ойнайтын замандастарымыздың кейбірі шынында да уақыт өте келе талайлардың алғысына бөленген сауапты мамандық иесіне айналды.
Өмірдің ойынға, ойынның тағдырға әсер ететіні талас тудырмас?! Әсер етеді демекші, «Қыз Жібек» фильмі экранға шыққан кезде ауылдың балалары Төлеген мен Бекежан болып ойнайтыны еске түседі. Біреуі – Төлеген, екіншісі – Бекежан, ортасында Жібек болып кішкентай бір қыз шашы жалбырап, араша сұрап жүгіріп бара жатқан көрініс әлі де көз алдымызда.
Кеше ғана айналдырған 2-3 ақпарат көзінің бірі – теледидарға телміріп отыратын баланы көрмейтін едік. Қаланың баласы да, даланың баласы да қолы қалт етсе ойын ойнайды. Қараңғы түсіп, қарны ашса да қызыққа тоймай, әке-шешесі шақырған соң әрең үйге қайтатын сол ұрпаққа ойын түрлері туралы айтсаң, әрқайсысы балалық шағына сапар шегіп, терең ойға беріліп, қайтып оралмайтын күндердің сағынышын толғайтыны сөзсіз.
Қызылордалық танымал фототілші Болат Омарәлиевтің фотообъективіне ілінген мына ностальгиялық суретті көріп отырып, қиялыңыз талай қырды шарлайтыны анық. Сәті келіскен кадрдағы ойын балалары бүгінде елуді еңсерген, яки қырықтың қырқасына шыққан кісілер болар. Олар араға жарты ғасырға жуық уақыт салып жарияланған фотодан өздерін тани ма екен?
– Әр заманның өз әні, өз ойыны бар. Біз де бала болып көрдік. Ер балалар көбінесе атыс-шабыс ойындарына бейім. Ұл болғасын көбінесе ертелі-кеш ермегіміз осы соғыс ойыны болып келетін. Мұның бәрі бір жағынан басынан жаугершілік арылмаған халқымыздың жүріп өткен жолы. Сонау замандардан бері, одан кейінгі ұлтазаттық соғысы, азамат соғысы, Ұлы Отан соғысы сол заманның баласының санасында, жүрегінде қалады. Қазақстанның шежіресіне де қарасаң, соғыстан көз ашпаған. Құдайға шүкір, қазір соғыс ойынын ойнап жүрген бала көрмейсің.
Ал бұл фотоны шамамен 1975 жылдары түсірсем керек. Келе жатсам, ауылдың жайлауында қиқу салып, шайқасып жатқан балаларды көрдім. Ес білгелі бері еріп келе жатқан таныс көрініс көзіме оттай басылды. Атой салып ойнап жатқан балалардың ішінен өзімді көргендей, өзімді тауып алғандай сәл әсерленіп тұрдым да, мен де көк шөпке жата кетіп, «фото мылтығымды» ала салып, балаларға бағыттап, осы кадрды «атып алдым», дейді тәжірибелі фототілші.
Айнаш ЕСАЛИ,
«Егемен Қазақстан»
АЛМАТЫ