Таяуда еліміздің Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі тұрғын үй сертификаттарын беру мен бөлудің басты қағидаттарын бекіткенін екінің бірі біле бермеуі мүмкін. Бұл – ипотекалық тұрғын үй қарыздары бойынша бастапқы жарнаның басым бөлігін жабу үшін азаматтарға жергілікті атқарушы органдар тарапынан берілетін қаржылай көмек.
Бекітілген нормативтер мен ережелерге сәйкес, тұрғындарға сертификаттар берудің екі түрі қарастырылған. Оның алғашқысы – әлеуметтік көмек, екіншісі – әлеуметік қолдау. Осы орайда Ақтөбе облысының әкімдігі мен мәслихаты салалық министрлік тарапынан бекітілген арнаулы ережеге сәйкес, шұғыл, қарымды іс-қимыл танытты. Бұл мәселе Ақтөбе облыстық мәслихатының кезектен тыс сессиясында қаралып, «Бақытты отбасы» және «Нұрлы жер» бағдарламаларына қатысушыларға берілетін тұрғын үй сертификаттарының мөлшері бекітілді. Сонымен бірге оны алушылардың санаттары мен тізбесі анықталды.
Осы жерде айта кетерлік мәселе, бүгінгі күні облыс бойынша мемлекеттік тұрғын үй қорынан тұрғын үй алу үшін оның кезегінде 30 мыңнан астам азаматтың тұрғандығы. Мұның ішінде 10 815 адам «Бақытты отбасы» бағдарламасына қатысуға үміткерлер қатарынан орын алған. Оларға қайтарымсыз берілетін тұрғын үй сертифкаты бастапқы жарна сомасының 90 пайызын құрайды. Мысалы, құны 10 миллион теңге тұратын тұрғын үйді сатып алу үшін оны алатындар санатына енгізілген алқа мүгедек балалары бар немесе оларды тәрбиелеуші отбасылар, «Алтын алқа» және «Күміс алқа» иегерлері мен көп балалы және толық емес отбасылар 900 мың теңге мөлшерінде тұрғын үй сертификатына ие бола алады.
«Бұдан соң оларға тек жетпей тұрған 10 пайыздық мөлшерді, яғни 100 мың теңгені толтыру ғана қалады», дейді Ақтөбе облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы басқармасының басшысы Дастан Аманов. Содан кейін үміткерлер «Тұрғын үй құрылыс жинақ банкінен» 19 жыл мерзімге несие рәсімдей алады екен. Оның жылдық үстеме ақысы 2 пайызды құрайтын көрінеді. Дәл осындай қайтарымсыз тұрғын үй сертификатына «Нұрлы жер» мемлекеттік тұрғын үй бағдарламасына қатысушылар да ие бола алады. Тек отбасының әр мүшесіне шаққанда табысының көлемі соңғы 6 айға есептегенде 42 500 теңгеден аспауы қажет.
Сондай-ақ тұрғындарға баспана беру үдерісінде өңірде тұрғын үй сертификаттарын қайтарымды түрде беру тәртіптері де қарастырылған. Мұндай әлеуметтік қолдау жағдайында берілетін қаржылай көмек бастапқы жарна сомасының 50 пайызын құрайды. Әрі бұл сертификаттар отбасының әр мүшесіне есептегенде 42 500 теңгеден асатын «Нұрлы жер» бағдарламасына қатысушыларға тиесілі. Әлеуметтік қолдаудың түрі 15 жылға 1 пайыздық өсіммен беріледі.
Аталған тұрғын үй сертификаттарын жоғарыда көрсетілген санаттағы әлеуметтік топтар тізімімен шектей салуға болмайды. Сондай-ақ денсаулық сақтау, білім беру, мәдениет және спорт салаларында жұмыс істейтін бюджет қызметкерлерінің де оған ие болуға мүмкіндіктері бар. Тұрғын үй сертификаттарын беру жергілікті бюджет көздері көлемінде жүзеге асырылатын болғандықтан, қазіргі кезде облыста оның кіріс көздерін толықтыру ісі де бір мезгілде қатар жүргізілуде. Биылғы 2019 жылдың алғашқы жарты жылдығында жергілікті бюджеттің кірістері көзделген межеден 106,8 пайызға асыра орындалғаны – осы ой-пікіріміздің дәлелі. Бұл – 55 миллиард 300 миллион теңге қосымша қаражат деген сөз.
Бюджет қоржынын толықтырудағы осындай ілкімді істер «Бақытты отбасы» бағдарламасы бойынша бастапқы жарнаны азайту үшін бірінші кезекте 200 миллион теңге бөлуге мүмкіндік туғызды. Осы мысалдардың бәрі тұрғындарды қолжетімді баспанамен қамту ісі жергілікті атқарушы және сайланбалы органдардың ұдайы назарында тұрғанын көрсетеді.
АҚТӨБЕ