Әлі күнге дейін қоғамдық өміріміздің барлық саласында күнделікті қолданыс құралы бола алмай отырған қазақ тілінің бүгінгі жағдайы қай-қайсымызға да жақсы мәлім. Осы орайда Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына Жолдауында «Қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретіндегі рөлі күшейіп, ұлтаралық қатынас тіліне айналатын кезеңі келеді», деп мәлімдеуі алдағы жылдар кезеңіне жаңа міндеттер жүктегені рас. Елімізде ғылым, білім, бизнес, медиа сынды алпауыт сала мамандары бас қосып, тұңғыш рет Тіл форумын өткізбек.
Президент жанындағы Орталық коммуникация қызметінде өткен брифингте «Жаһандану және ұлттану үдерісіндегі қазақ тілінің өміршеңдігі» атты республикалық тіл форумының маңызы, мемлекеттік мәртебеге ие болған қазақ тілінің келешегін айқындау мақсаты жан-жақты тарқатылды. Мәдениет және спорт вице-министрі Нұрғиса Дәуешов ұлт бірлігін нығайтудың маңызды факторы ретінде саналатын қазақ тілін мемлекеттік қызмет және қоғамдық-саяси, әлеуметтік кәсіпкерлік саласының барлығында да батыл қолданысқа енгізіп, қазақстандықтардың өмірлік қажетіне айналдыру қолға алынып отырған мемлекеттік бағдарламаның басты стратегиялық мақсаты екендігін айтып өтті.
– 24 қазанда өтетін Тіл форумының басты мақсаты – Қазақстандағы қазақ тілінің болашағы мен келешегін өркендету, өрістету. Сондай-ақ Тұңғыш Президент – Елбасы тапсырмасымен қолға алынған қазақ тілі әліпбиін кириллицадан латын графикасына көшіру мәселесіне байланысты кезең-кезеңімен атқарылған жұмыстарды талқылау, алдағы бағыт-бағдарымызды анықтау. Қазір Мәдениет және спорт министрлігі мен «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығы тарапынан көптеген қоғамдық пікірлермен санасу мақсатында ғалымдармен, бұқара халықпен кездесулер және терминология, латын әліпбиі бойынша оқыту бағытында бағдарламалар жүргізіліп жатыр, – деген вице-министр форум аясында жыл бойы атқарылған жұмыстар ретінің толық есебі берілетінін атады. Оның айтуынша, форум барысында жаңа әліпбиге негізделген оқыту және үйрету әдістемелерін әзірлеу, сонымен бірге латын графикасын IT технологияларға ақпарат кеңістігінде бейімдеу бойынша сарапшылар әзірлеген өнімдер таныстырылмақ.
Мемлекеттік тілдің қолданыс аясын кеңейту мәселелері туралы сөз қозғаған Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығы» КеАҚ-ның бас директоры Әлібек Асқар аталған форум жұмысына 500-ге тарта түрлі сала мамандары қатысатынын жеткізді.
– «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығы Қазақ әліпбиін кириллицадан латын графикасына көшіру бойынша бірнеше бағытта жұмыстар жүргізіп келеді. Ең алдымен әліпби және оның емле ережелеріне байланысты сауалнама, сынама жұмыстарын жүргізу қолға алынған еді. Нәтижесінде халық көзқарасының оң екендігі байқалды. Оларға бодандық санадан құтылудың бір жолы сияқты көрінеді. Көшеге шықсаңыз да жарнама, түрлі мекеме атаулары латын қарпімен жазылып жатады. Форумда әр облыс атқарылған жұмыстар реті бойынша өзінше есеп беретін болады. Сонымен қатар емле ережелерін үйрету курстары ұйымдастырылып, мұғалімдер мен әдіскерлерге жаңа емле бойынша түсіндіру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Қыркүйектен бастап Орталықтың жанынан емле ережелерін үйретуге арналған оқу сыныптары ашылды. Орталықтың басты мақсаты – жаңа әліпбиді меңгерген білікті мамандар даярлау, – деп түйіндеді сөзін.
Форумда әліпби мен қазақ тілін оңай әрі тиімді жолмен үйрететін заманауи интерактивті құралдардың көрмесі өтеді. Секция жұмыстары Ғылым, білім және тіл; Бизнес және тіл; Заң және тіл; БАҚ және тіл; Мемлекеттік тіл болашағы – жастар болашағы; Өңірлердегі тілдік ахуалды талдау сынды бірнеше бағыттарды қамтитын болады.
– Өздеріңізге мәлім, тарихта Тіл форумы деген дүние бұрын-соңды болмаған. Тұңғыш рет өткелі отырған форумда тіл мамандары мен осы саланың сарапшыларын ғана шақырмаймыз, Мемлекеттік тілдің құжаттар, іс-қағаздар жүргізу саласындағы мәселелері шаш етектен. Сол сияқты бизнес орта қазақша сөйлемей мемлекеттік тіл өз тұғырынан көрінбейтініне көзіміз жетті. Қордаланған мәселерді шешу үшін бизнес пен мемлекет арасындағы байланыстырушы «Атамекен» кәсіпкерлер палатасы сынды ірі ұйым өкілдерін шақырып, бірге талқылаймыз, – дейді Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығы» КеАҚ-ның ғалым хатшысы Анар Фазылжан.
Секциялық жұмыстар барысында мемлекеттік тілдің бизнес, ғылым, білім, БАҚ салаларындағы қолданысын кеңейту, қазақ тілін меңгертудің заманауи әдістемесі, жаңа әліпби емлесіне қатысты мәселелер бойынша пікірталас өтеді.