Қай елдің телесериалын көресіз?

Ойланарлық сауал, әрине. Бұл ретте қазақстандық телекомпаниялардың қай­сы­сы болсын эфирді өз туындыларымен тол­тыруға мүдделі екендігін айтқан жөн. Алайда «Жоқшылық жомарт ердің қолын байлайды» дегендей, олар да «көрпелеріне қарай көсілуге» мәжбүр. Қазақ тілінде телесериал түсіруге қарағанда, шетелдікін сатып алып, дубляж жасау әлдеқайда арзанға түсетіндіктен, амалсыздан осындай қадамға барады. Қалыптасқан жағдайдың алдағы уақытта түзеліп кете қоюы да неғайбіл сияқты. Себебі үшжылдық республикалық бюджетте мемлекеттік ақпараттық саясатты жүргізуге 2021 жылы – 53,1 миллиард теңге, 2022 жылы – 44,8 миллиард теңге, 2023 жылы 35,1 миллиард теңге бөлу қарастырылған. Бұл мәліметтен мемлекеттік ақпараттық тапсырысты елеулі қысқарту үрдісі көзге ұрып тұр. Мұның өзі телефильмдер өндіруге де теріс әсерін тигізуі әбден мүмкін.

 Ал шетелдік телефильмдер мен теле­сериал­дардың өскелең ұрпақ тәрбиесіне әсері қандай деген сауал кімді болса да толғандырмай қоймайды. Бұл ретте діні басқа елдерде шығарылған телесериалдарды, соның ішінде, әсіресе, бұғанасы бекімеген балаларға арналғандарын қарап отырғанда көңілімізге олардағы жат жұрттардың діни әдет-ғұрыптарын ашық дәріптеу көріністері ертең жастарымыздың арасында пұтқа табынушылар мен басқа да бөтен діни ағымдар жетегіне ерушілер қатарын көбейтіп жібермес пе екен деген күдік ұялайтындығы жасырын емес. Міне, осы тұрғыдан алғанда, біздің ұлтымыздың жанына жақыны – түбі бір түрік ағайындар шығарған телетуындылар екендігі анық. Осындай ой түйгеннен кейін отандық телекомпаниялардың кейбір басшыларымен хабарласып, олардың түрік телесериалдарын неге көбірек көрсетпейтіндігін сұраған едік. «Біз де соны қаламайды дейсіз бе? «Әттең, тонның келтесі-ай...» дейтіндей жағдай болып тұр ғой. Себебі үнді және корей телесериалдарының ба­ғасы түрік ағайындардікіне қарағанда әлде­қайда арзан...», дейді олар. Сонда «Тұңғыш Президентіміз – Елбасы Нұрсұлтан Назар­баев­тың бастамасымен Түркітілдес мем­лекеттер ынтымақтастығы кеңесі құры­лып, қай салада болсын өзара тиімді байланыстар өріс алған қазіргі кезде біздің шенеуніктер мен депутаттардың ішінен бауырлас елдің бұқаралық ақпарат саласының және телекомпанияларының басшыларымен осы жөнінде сындарлы сұхбат құра алатын қай­раткер тұлға табылса, бұл салада да оң­тай­лы шешім табуға болатын шығар...» деген ой келген.

Енді, міне, оның да сәті келген сияқты. Өйткені жақында Түркияға жұмыс сапары барысында Ақпарат және қоғамдық даму министрі Аида Балаева туыс елдің телевизия нарығының жетекшілерімен кездесулерге ерекше мән беріп, олардың алдында бірлескен контент құру, соның ішінде ортақ түркі мәдениеті мен тарихын танымал ету мәселелері бойынша ынтымақтастық көлемі мен сапасын арттыру жөнінде әңгіме қозғапты. Нәтижесінде, «Qazaqstan» республикалық телерадиокорпорациясы» акционерлік қоғамы мен Түркияның «TRT» мемлекеттік телерадиокомпаниясы арасында «Қорқыт ата» бірлескен телевизиялық жобасын құру туралы келіссөздерді бастау, сондай-ақ түрік тарапы түсірген Қожа Ахмет Ясауи туралы телехикаяны қазақстандық телекөрермендер назарына таяу арада ұсыну туралы келісімге қол жеткізілген. Бұған қоса, министр Түркияның жетекші телевизия мамандарын өзара тәжірибе алмасу аясында қазақстандық әріптестерін оқытып-үйретуге және биыл ашылған «Turkistan» телеарнасының жобаларына қатысуға шақы­рып­ты. Бұл игі бастама алдағы уақытта нақты іске асырылып, өз жемісін береді деп үміт­тенеміз.

...Қалың ағайынның ішінде түрік фильм­де­рі мен телесериалдарын ғана емес, жалпы түрік атаулыны онша ұнатпай, танауын тыжырайта қарайтындар ара-тұра болса да кездесіп қалады. Бұл – білместіктің салдары болар. Ондайларға әйгілі «Алыстағы бауы­рыма» өлеңінде «Көп түрік енші алысып тарасқанда, Қазақта қарашаңырақ қалған жоқ па?» деп жазған ақиық ақынымыз Мағжан Жұмабаевтың поэзиясын оқуға кеңес берер едік...