Сыртқы сауда айналымының өсімі

Ұлттық экономика министр­лі­гінің хабарлауынша, рекордты тауар айналымына қарамастан, экспорт көлемі айтарлықтай жоғары емес: 84,4 млрд доллар. 2021 жылмен салыстырғанда сырт­қы сауда көлемі – 40, 2020 жыл­мен салыстырғанда 78 па­йыз­ға өскен екен.

Экспорт өсіміне дем беріп тұрған негізгі тауарлар – мұнай мен металл. 2021 жылы мұнай сатудан түскен табыс 51 пайызға өсіп, 46,9 млрд доллар болған (экспорттағы үлесі – 56 пайыз). Мыс сату көрсеткіші – 15 пайызға (3,7 млрд доллар), ферроқорытпа – 51 пайызға (3,4 млрд доллар), уран – 95 пайызға (3,4 млрд доллар), мыс рудасы 51 пайызға (2,4 млрд доллар) өсім көрсетті. Бұдан бөлек, са­ты­лым бойынша жоғары өсім көрсеткендер қатарында бидай (+37 пайыз), мұнай өнімдері (+73 пайыз), көмір (2,4 есе), мырыш (+43 пайыз), күкірт (+91 па­йыз) бар.

Рекорд жасаудан импорт та қалыспайды. Бір жыл ішінде өзге елдерден сатып алған тауа­ры­­мыздың жалпы құны 50 млрд дол­лар болыпты. Осылай­ша, им­порт көлемі 2013 жылдан бер­гі (48,8 млрд доллар) рекордты бұзды.

Ведомство ақпаратына сү­йен­­сек, импорт өсімі негізі­нен машина құрастыру тауар­ла­рының (+11 пайыз, 13,2 млрд дол­лар), транспорт құрал­да­ры­ның (+44 пайыз, 6,5 млрд доллар), тамақ өнеркәсібі өнім­де­рінің (+19 пайыз, 4,4 млрд дол­лар), химия өнеркәсібі тауар­ла­рының (+27 пайыз, 4,1 млрд доллар) көбірек тасымалдануымен байланысты.

Министрлік 2022 жылы Қа­зақ­с­танның сыртқы сауда­да­ғы жетістігін мұнай және металл ба­ғасының жоғары болуымен байланыстырады. Украи­надағы соғыс салдарынан логис­ти­ка­лық тізбектерге біршама зақым келгеніне қарамастан, Қазақ­стан­ның сырт елдермен сауда қатынасына сызат түсе қойған жоқ.

Импорт өсімі өз кезегінде әлем­ді шарпыған жоғары ин­фля­ция­мен байланысты. Был­тыр пандемияға байланыс­ты туындаған шектеулер мен гео­саяси тәуекел салдарынан туын­даған қиындықтар шикі­зат­тың қымбаттауына, тасымал құнының өсуіне әсер етті. Бұл өз кезегінде ақырғы құнның қымбаттауына әкеліп соқты.