Түркістан облысында «Ауыл аманаты» жобасын үйлестіру жұмыстары әлі де сылбыр. Осы жобаға қатысты басқармалар, қаржылық мекемелер, «Ырыс» қаржы ұйымы, «Түркістан» әлеуметтік кәсіпкерлік корпорациясы» АҚ, әкімдер, кәсіпкерлікке қолдау көрсету орталықтары жұмысты жандандыруы тиіс. Әрбір аудан және ауылдық округ әкімдеріне үлкен жауапкершілік пен ізденіс, еңбекқорлық керек.
«Ауыл аманаты» жобасы бойынша баяу қимылдап, көш соңында қалған аудан әкімдерінің, жауапты басқармалардың жұмысын сынға алған облыс әкімі Дархан Сатыбалды аппараттың апталық отырысында қаражаттың тиімді жұмсалуын тапсырды. «Ауыл аманаты» жобасын іске асыруда жеке қосалқы шаруашылықтарды кооперативтер негізінде дамытуға басымдық беріледі. Жобаны жүзеге асыруға барлық ауылдық округтерде скрининг жұмыстары жүргізіліп, бірінші кезекте жобаға қатысатын 16 ауданнан 32 ауылдық округ, 44 кооператив анықталып, әлеуетті несие алушылардың тізімі жасақталды. Бүгінде 425 жоба қабылданып, 1,1 млрд теңгеге 236 жоба мақұлданған, қаржыландыру жұмыстары жүргізілуде. Несие қаржысын таратушы ретінде сенім білдірген өкіл деп «Түркістан ӘКК» АҚ танылды. Жалпы құны 7,3 млрд теңге болатын 847 өтінім қабылданып, оның ішінде 312 өтінімінің, яғни 2,6 млрд теңгенің құжаттары мақұлдау сатысында. Жоба аясында жалпы 4 000 бірлікке жуық микрокредит беріледі. Нәтижесінде, 5 200 жаңа жұмыс орыны құрылып, өңірдегі 8 451 АӘК алушы отбасы санын 30%-ға төмендету жоспарлануда. Жобаны қаржыландыруға республикалық бюджеттен жыл басында 11 млрд теңге, наурыз айында республикалық бюджетті нақтылауда қосымша 8,9 млрд теңге қарастырылып, жалпы 19,8 млрд теңге бөлінді. Несиелендірудің өсімдік, мал, құс, балық шаруашылықтарын дамыту, кооперативтерді жабдықтау, тұрғындардың өз кәсібін ашу сынды 6 бағыты таңдалған. Соған сәйкес 90% өтінім мал шаруашылығы саласын дамыту бағытында өткізілген немесе 425 жобадан 380 жоба мал шаруашылығы, 40 жоба егін шаруашылығы, 5 жоба балық шаруашылығын дамытуға бағытталып отыр.
Сондай-ақ өңірде инвестициялық жобалардың жүзеге асырылуы қатаң бақылауға алынған. Инвесторлардың жергілікті әкімдіктерге қояр талаптары да жоқ емес. Мысалы, Бәйдібек ауданында мырыш өндіру және байыту жобасын бірлесіп іске асыру үшін «United gold» ЖШС Түркияның «Tekşan Madencilik» компаниясымен келісімге келген. Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі мен жоба бастамашысы арасында «Бесағаш-1» кен орнын барлауға келісімшарт бар. Жобаның жалпы құны – 1,8 млрд теңге жүзеге асса, 200 адам жұмыспен қамтылады. Бұл орайда инвестор 4 шақырым жерге электр желісін тарту қажеттігін айтып отыр. Ал «Ernur» ЖШС жұмыртқа, тауарлық құс еті және шұжық өнімдерін өндіретін құс фабрикасын салуға Бәйдібек ауданында жер учаскелері қарастырылып жатыр. 2023-2026 жылдары аралығында жүзеге асатын жобаның құны – 15 млрд теңге, 50 адам жұмыспен қамтылмақ. Жобаны іске асыру үшін 40 гектар жер мен электр қуаты қажет. Инвестициялық штаб отырысында «SIPtechnology» ЖШС Түркістан қаласындағы Арнайы экономикалық аймақта коттедж қалашығын салуға ниетті екенін білдірсе, облыс орталығында «Chery» автокөлік маркасының дилерлік орталығын салу мәселесі де көтерілді. «Саяхат Моторс – Түркістан» ЖШС өкілінің айтуынша, құны 1 млрд теңге болатын жоба жүзеге асса, автомобиль орталығында 100 адам жұмыспен қамтылмақ. Отырар ауданында жүгеріні терең өңдеп, биоэтанол шығару жобасы жүзеге асырылмақ. «Otyrar Bio Tech» ЖШС атқаратын жүгеріні терең өңдеу жобасының құны – 72 млрд теңге. 2025 жылға қарай ашылатын зауытта 154 адам жұмыспен қамтылады деп күтілуде. Қазір ұйымдастыру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Ал Сайрам ауданында «Capable group» Мүгедектер қоғамы» жылына 100 млн дана жөргек шығаратын цехын іске қосқан. Қазіргі уақытта жобаның бастамашысы қосымша 3 өндіріс желісін іске қосумен өндірістік қуаттылықты кеңейтуді көздеп отыр. Бұл ретте жобаның бастамашысы 3 млрд теңгеге жабдық сатып алу мәселесі бойынша «Өнеркәсіпті дамыту қоры» АҚ арқылы қаржыландыруға қатысты келіссөздер бастаған. Жалпы құны – 8 млрд теңге. Жобаның жылдық қуаты – 350 млн дана. Аталған жобаны жүзеге асыру барысындағы инфрақұрылымға қатысты мәселелер де ашық айтылып, ұсыныстар берілді. «Бес қара» ЖШС Сарыағаш ауданында 4 ірі жобаны жүзеге асыруға ниетті. Құс етін дайындау және сою бекеті жобасының құны – 700 млн теңге, 25 адам жұмыспен қамтылады. Қазіргі таңда жаңа құрылғылар сынақтан өткізілуде. Ал ірі қара мал үшін бордақылау алаңын 2 500 басқа кеңейту жобасы биыл күзде жүзеге аспақ. Жоба бойынша жер анықталып, құрылысы басталған. Аталған инвестор мұнымен тоқтамай, 20 мың бас ұсақ малға арналған бордақылау алаңын да салмақ. Жоба құны – 500 млн теңге. Жоба 2024 жылға қарай жүзеге асады. Сонымен бірге «Бес қара» ЖШС арнайы мал сою бекетін ашып, етті шетелге экспорттамақ. «Ет Агро-Манкент» компаниясы Сайрам ауданынан 5000 басқа арналған бордақылау алаңын, етті терең өңдеу кешенін, сою бекетін салуды қолға алып отыр. Жоба жүзеге асқанда жаңа 100 жұмыс орны ашылады. Жер, несие және газбен қамту мәселесі бар. Бұл орайда жаңа жобалар, ізденістер аз екенін айтқан облыс әкімі индустриалды аймақтардың бәріне ревизия жасап, мәселелерді зерделеуді, инвесторларға жағдай жасап, кәсіпорындарды көбейтуді тапсырды.
Түркістан облысы