Железинканың жетістігі, Қашырдың қарқыны жақсы

Есеп беру уақытында облыс орталығынан 220 шақырымдай жерде орналасқан осы екі алыс ауданға барып қайттық. Мол астық өсіретін, малды, көкөніс, жемістері де, картобы, күнбағысы да жеткілікті болғандықтан, негізінен өсіп-өркендеу жағынан тұрмыс-тіршіліктері ауқатты, әлді аудандар саналады. Бұл аудандарда 100 мыңның маңайында құс өсіріледі. Екі аудан да Ертіс өзені жағасында, Ресейдің Новосібір жағына баратын халықаралық үлкен жолдың бойында орналасқан. Аудандарда әртүрлі ұлт өкілдерінің ба­сын қосқан, дені өз ұлтымыз болып келетін 40 мыңдай адам тұрады. Бірінің – 41, екін­шісінің 42 ауылы бар. Екі аудан орта­лық­тарында тәуелсіздік қарлығаштарындай бо­лып жар­қыраған жаңа қазақ мектептері ашылды. Кейбір өзге ұлт өкілдері елдеріне кетіп, олардың орындарына өз қандас­та­рымыз келе бастады. Тағы бір жаңалық – биыл өзге елмен шекаралас отырып сол жақтың жаңалықтарын көретін ауылдар енді облыс әкімі Бақытжан Сағынтаевтың бастамасымен «Хабар» және «Қазақстан» теле­хабарларын көріп отыр. Қараша айы­нан бастап қос аудан тұрғындары сандық спут­никтік тележүйе арқасында 37 арнаны тамашалайтын болады. Аудан орталығы Железинкадағы қазақ орта мектебі Железин аталып жүргені ту­ралы біз талай жазып едік, күні кеше облыстық мәслихаттың шешімі қабылда­нып, енді мектеп Міржақып Дулатов есімін алатын болды. Аудандарға жігерлі, жас әкімдер келді. Ендігі үкілі үміт – осы жігіттерде. Мысалы, Қашыр ауданының әкімі Болат БАҚАУОВ есепті кездесуде жасаған баян­дамасында айтып өткеніндей, аудан­дағы негізгі басымдық бағыт – агро­өнер­кәсіптік кешенді дамытуға берілген. Жал­пы, аудан бойынша ауыл­шаруашылық өнді­рісімен 12 кәсіпорын, 207 шаруа және фермерлік қожалықтар, 6858 жеке шаруалар айналысады. Өткен жылы ауыл шаруа­шылығы тауар өндірушілері 33 бірлік жаңа техника сатып алыпты, 37 мың тонна егін бастырылған, астық өнімділігі 5,4 центнерді құрап, 26 мың тонна күнбағыс жиналып, 55 мың тонна шөп дайындалған. Октябрь ауылдық округінің «Дидар» ша­руа қожалығы ет өндіру бағытындағы ірі қара малды дамыту бойынша асыл тұ­қымды ша­руа­шылық мәртебесін алды. Ауыл­шаруашылық өнімдерін қайта өң­дей­тін 9 наубайхана, күн­бағыс майын шы­ға­ратын 6 цех, 3 диірмен, 2 шұ­жық цехы, күн­бағыс тұқымдарын сақ­тай­тын қойма, сүтті қайта өңдейтін 2 цех, 1 макарон цехы жұ­мыс жасайды. 7 мал сою пункті ашыл­ды. Ал, аудан орталығы Тереңкөлде жеке кәсіпкер Г. Крафт өнімділігі 50 мал басын құрайтын сою пунктінің құрылысын жүр­гі­зуде. Бұл жерде 35 адам жұмысқа орнала­сады. Осындай істердің нәтижесінде өткен жылы 800 жұмыс орындары ашылыпты. *** Келесі бағытымыз Железинка ауда­нының орталығы – Железинка ауылы болды. Аудандық мәдениет үйі жып-жылы, ұқып­ты қолдардың күтімі байқалады. Жылы болған соң, жиылыс та көңілді. Былтыр біз аудан орталығының тұрғын­дары қаладағыдай тұрмыс кешуде, 300 үй­ге жылу мен ыстық-суық су орталықтанған құбыр арқылы келіп тұрады, деп жаз­ғанбыз. Аудан әкімі Жанат ШҰҒАЕВТЫҢ қо­ры­тынды есебіне құлақ қойдық. Өткен жы­лы ас­тықты дақылдар 92,5 мың гектар жерге егілген. Алған өнім жаман емес. Ауданда 22,3 мың бас ірі қара мал, 26,7 мың қой мен ешкі, т.б. бар. Ет пен сүт те, жұмыртқа да жетеді. Ауданда аттестаттаудан өткен 2 асыл тұқымды шаруашылық болса, олар: «Бақауов» шаруа қожалығы және «Век-ПВ» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі. «Рақышев» шаруа қожалығы қазақтың асыл тұқымды ақ бас сиырларын өсіруде. Со­нымен қатар, «Шандер» және «Пшеничников» шаруа қожалықтары асыл тұ­қымды шошқа өсіреді. Ауданда 12 мал сою алаңдары, 28 бейімделген мал көм­белері ашылды. Ауылшаруашылық өнім­дерін дайындау және қайта өңдеу саласы дамуда. Аудандағы ауыл шаруашылығы өнім­де­рін өндірудің жаңа бағыттарының бірі етті құс шаруашылығын дамыту болып табылады. Ол үшін 15 мың құсы бар «Ба­қауов» шаруа қо­жалығының қаз ферма­сына биылғы жылы «Жаңабет» серіктестігі ашқан, инкубатор ор­натылған тағы бір қаз фермасы қосылды, мұнда 10 мың құс өсіріледі. Тұрғындар да үй­лерінде қаз өсі­румен айналыса бастады. Ал, «Нүкер» ауыл­дық тұтыну кооперативінің бас­шысы, облыстық мәслихаттың депутаты Қай­рат Нүкенов Береговое ауылының тұрғында­ры­на белгілі шарттармен жоғары сауын сиыр­ларын алуға мүмкіндік берді. Келі­сім-шарт­тың шарттары орындалған жағ­дай­да үш жыл­дан кейін сиырлар жалға алушының меншігіне өтетін болады. – Жалпы, ауданда жұмысшы, кәсіптік бағыттағы білім алған мамандықтардың жеткіліксіздігі сезіле бастады – деді Жанат Шұ­ғаев. – Сондықтан, жұмысшы кадр­ла­рын даяр­лайтын кәсіптік лицей ашылды, ауылдан келіп оқитын балалар үшін жатақханасы бар. Одан кейін, «Жол картасы» бағдарламасы ая­сында 40 адам тас қалаушы, газ-электрмен дәнекерлеуші, сылақшы-сырлаушы, 31 адам таркторшы, наубайшы, жүргізуші маман­дық­тары бо­йынша кәсіптік оқуға жіберілді. Өткен жылы ауданға 9 жас дәрігер келді. Оларға үй берілді. Аудан орталығында жар­қы­раған жаңа аурухана бой көтерді. Алыс­тағы ауылдарда дәріханалар, клуб ашыл­ды. Спорт секция­ла­рында 4268 адам спорт­пен шұғылданады. Ұлттық спорт түр­лері бойынша 13 секция жұмыс істейді, оларда 215 адам айналысады. – Әрине, біз Болат Бақауов пен Жанат Шұғаев басқаратын аудандарда бәрі жақ­сы деп үзілді-кесілді пікір айтудан аулақ­пыз. Бірақ, неге екені белгісіз, жиналған халықта үнсіздік басым. Ауылдарымыз­дың ауыз су мен жол жағдайлары сын көтере қоймайды. Ал, Тереңкөлдегі жеке меншік астық қа­былдау орнының дауы әлі жалғасуда, әрі тарт та бері тартпен жүр­ген­де 3,5 мың тоннаға жуық астық ысы­рап болған көрінеді. Қашыр ауданында жа­рықсыз отырған Батпақкөл деген ауыл бар. Железинканың Үрлітүп және Степной ауылдарында оқитын бала болмаған соң, бастауыш мектептері жабылған. Бізді, мысалы, өзіміз барып көрген Озерный ауылындағы мектептің жағдайы ойлант­ты. Ал, 55 оқушысы бар Мыңкөл ауылын­дағы мектеп екі пәтерлі үйде орналасқан. Сон­дықтан, шекаралық қос ауданға оралман отбасыларын көптеп әкелуді ойлас­тырған жөн. Әкімдерді ауылдағы ауыз судың жа­рамсыздығы, жолдардың жағда­йы, мектептердегі бала санының аздығы, өзге ұлт өкілдері тұратын аудандардағы ана тіліміздің жағдайы, ауыл атаулары ойлан­туы керек пе дейміз... Фарида БЫҚАЙ. Павлодар облысы.