Кеңесте өңірлік проблемалар көтерілді

Кеше елордада Орталық Азия елдерінің ЮНЕСКО істері жөніндегі ұлттық комиссияларының екі күндік өңірлік кеңесі өз жұмысын бастады. Аталған шара өңірлік ынтымақтастықты арттыруды көздейді. Кеңес Орталық Азия елдері Ұлттық комиссиялары өкілдері­нің басын қосқан ЮНЕСКО құ­зы­рына кіретін өңірлік ынты­мақ­тастық мәселелерін талқылау үшін үнқатысу алаңына айналған алғашқы шара болып отыр. Қа­зақ­стан Республикасының ЮНЕСКО және ИСЕСКО істері жөніндегі Ұлттық комиссиясының төраға­сы, Астана қаласының әкімі Иман­ғали Тасмағамбетов шара­ны өткізу өңір үшін маңызды екендігіне ерекше тоқталды. Әсіресе, бұл тарихи-мәдени жә­ді­герлерді зерттеуде және құнды деректерді жоғалтып алмауда ма­ңызды. Өкінішке қарай, Орталық Азия өңірінің тарихи-мәдени ес­керткіштерінің ЮНЕСКО-да тіркелуі мардымсыз. Осы өңірден тек 11 мәдениет және бір ғана та­биғат жәдігерінің нысаны  ұйым тізіміне еніпті. Сондықтан да мұндай құндылықтар ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік құжаттарды ре­сімдеу, ЮНЕСКО-ның Күнтіз­белік ескерткішті даталары және өзге де бөлімшелерінде тіркеуге алынуы тиіс. Сонымен қатар, тарихи-мә­дени жәдігерлерді бірлесіп зерттеу, ақпа­раттық технологияларды ортақта­сып пайдалану және өзге де мәсе­лелер көтерілді. Осы ретте Алматы қаласында әлемдегі мұздардың еруі проблемаларын зерттейтін орталық құру мә­се­лесі де қозғалды. Өзінің құттықтау сөзінде еліміздің Сыртқы істер министрі Ержан Қазыханов ЮНЕСКО насихаттап келе жатқан «жаңа гуманизм» идеясы мен адамзаттың тұрақты дамуы тұжырымдама­сы­на қосқан үлесі ретінде Қа­зақ­станның ядролық қаруды таратпау жөніндегі жаһандық қозға­лыс­тың белсенді қатысушысы екендігін алға тартты. 2009 жылы Қазақстан ұсынысы бойынша БҰҰ Бас Ассамблеясы 29 тамыз­ды Ядролық сынақтарға қарсы іс-қимылдың халықаралық күні ретінде бекітті. Бұл – Орталық Азия елдері үшін үлкен маңызға ие. Гуманизм, бейбітшілік, даму және ынтымақтастық өңір елдері халықтары үшін өзара ықпал­дас­тықтың өзегі болуға тиіс. Осы тұрғыдан келгенде Қазақстан Рес­публикасының ЮНЕСКО жанын­дағы Тұрақты өкілі Олжас Сүлей­ме­нов Ұлттық комиссиялар үшін атқарар шаруалар жетерлік екендігін баса айтты. Кейбір көрші елдерден мәлімет келтірген ол, зерт­теулер көрсеткендей, 15 жас­тағы оқушылардың 16,7 пайызы ғана өз оқығанының мазмұнын айтып бере алғандығын, ал 83 пай­ызы дұрыс оқи да алмай­тын­дығын алға тартты. Сол сияқты математика, физика, химия сияқ­ты пәндер бойынша көрсеткіш тіпті нашар. Қырғызстанда бір айдан кейін сайлау болса, оған отыздың үстінде үміткерлер тіркеліп отыр. Солардың арасынан лайықтыны таңдауда да білім керек. Сондықтан О.Сүлейменов демократияны «халық билігі» емес, білімді «халық билігі» деп өзгерту қажеттігін айта келіп, болашақ сайлаушылардың білімін тереңдету мәселесін көтерді. ЮНЕСКО-ның Алматы қа­ла­сын­дағы Кластерлік бюросының ди­ректоры С.Лазарев және ЮНЕСКО-ның қазақстандық Ұлттық клуб­та­ры федерациясының президенті Г.Исімбаева құттықтау сөз сөй­леп, бірқатар проблемаларға да тоқтала кетті. Кеңес отырысы барысында секциялық отырыстар өтті. Онда Орталық Азия елдерінің өзара ық­палдастық мәселелеріндегі өт­кір деп саналатын білім беру, табиғи-мәдени жәдігерлерді насихаттау мен сақтау, мәдениет­ара­лық үнқатысу, материалдық емес жәдігерлерді сақтау және ақпа­рат­тық-коммуникациялық техно­ло­гияларды дамыту сияқты өзекті мәселелер талқыға түсті. Асқар ТҰРАПБАЙҰЛЫ.