Тәнге қуат, жанға шуақ сыйлаған

Өмір толқынында тосыннан немесе жүре келе дертке шал­ды­ғып, сырқат азабын тартқан­дар­дың көпшілігі табиғаттың өзінен дәрмен тауып, ауруынан айығып жатқан жағдайларын жиі кездестіруге болады. Осы орайда емдеу-сауықтыру орындарына деген ха­лық ықыласы айрықша артып отыр­ғанын айтуға тиіспіз. Жаны­на дерт жамап, жүйкесін мұң тор­лаған мыңдардың денсаулығын қалпына келтіріп, көңіліне шуақ құйған осындай киелі орындар қатарында ғасырдан астам та­ри­хы бар «Жаңақорған» шипажайы­ның орны өзінше маңызды. Теріскен көлінің тұзды суы мен батпағының айрықша шипа­лық қасиетке ие құрамын ерте кезден байқаған көкірегі ояу, көзі қарақты жандар адамзат маңда­йы­на біткен «маржан» мекенді игі­лікті мақ­сат­қа пайдалануда па­расатты жұмыс жүргізіп келіпті. Біз әңгімегелі отырған Жаңақор­ған аймағындағы емдік шипасы бар тұзды кеніш ХХ ғасырдың басында белгілі болған екен. Оның негізін қалаған Федор Мартюков аталмыш орында хуторлар салдырып, халықты емдеу ісін бастаған. Өзі 1920 жылдан 1941 жылға дейін осы орында дәрі­гер­лік қызмет атқарыпты. Соғыс жыл­дары бұл орын жаралы жау­ын­гер­лер­ді емдейтін әскери госпиталь қыз­метін атқарса, 1954-60 жыл­да­ры соғыс мүгедектерін ем­деу-сау­ық­тыруға арналған санаторий, 1961 жылдан бастап  Кә­сіп­­одақтар федерациясының мү­лік пен активтер басқармасы акционерлік қоға­мы Жаңақорған санаторийі болып қызметін жал­ғастырып келеді. Кеңестік кезеңде еңбек адам­дарына деген қамқорлық пен жа­нашыр көзқарастың нәтижесінде ауыр өндірісте, ауыл шаруашы­лы­ғында тер төккен еңбеккерлер мүддесін қорғау бірінші орынға қойылғаны жасырын емес. Мұ­ға­лімдер қауымына құрмет қалып­тас­ты. Нағыз еңбек адамдары қ­о­ға­мымыздың адал құрылыс­шы­ла­ры саналды, мекеме, кәсіпорын кәсіподақтары ұйымы тарапынан жеңілдіктерді пайдаланды. Міне, сол кезеңдері аталмыш санаторийге жұмыс орындарының жол­да­масымен ағылып келіп жататын қарапайым еңбек адамдары қа­жы­ған тәнге қуат, шаршаған жүй­ке­ге шуақ сыйлаған киелі мекен­нің мейіріміне қанып, құр атқа мінгендей сергіп қаларын өздері де ап-айқын сезініп, жыл айналмай тағы жолдама алып, Жаңа­қор­ғанның қара батпағына балаша құндақталып, бойды буған жел-құздан ада-күде арылуға асы­ғатын. Негізінде, ережесіне келсек, сүйек буынның жанды сыз­дат­қан сырқатына таптырмайтын дауа болып табылатын «Теріскен» көлінің тұзды батпағымен емдеуді үш жыл қатарынан қабылдау ләзім. Міне, сонда алған еміңіздің тиянақты нәтижесі жаныңызды жаздай жадыратары кәміл. Рас, өтпелі кезеңнің қи­ын­шылығына тап болған санаторий жұмысы нарық қыспағына тө­теп бере алмай, біраз то­қы­ра­ды. Мекемелер қысқарып, мемлекет қамқорлығынан қағажу қал­ған қызметкерлердің қалтасы кө­тер­мейтін жолдама құнының қым­баттығы талай талапқа тұсау салды. Келуші болмаған соң санаторий жұмысы да тоқтаудың сәл-ақ алдында қалды. Осы кезеңде басшылықты батыл қолға алған білікті маман  Амангелді Абдуллаев қаржы көздерін қарастыруға көшті. Қарамағындағы маман­дар­ды өңірдегі жұмысы дұрыс жолға қойылған алпауыт компаниялар мен өндіріс орындарына жіберіп, қалталы азаматтарды шақырып, шипажай қызметін жарнамалауды міндеттеді. Осындай жұмыстар­дың нәтижесінде тамырына қан жүгіріп, қарқын ала бастаған Те­ріскеннің тірлігі ендігі кезекте жа­ңа технологияның талабына икем­делуге көшті. Жаңадан фи­зио­терапиялық кабинеттер ашыл­ды. Бұрыннан келе жатқан әдіс: лаймен емдеу және рапа (тұзды су) ваннасын қабылдау сынды емдеу түрлерін жан-жақты кеңейту бағытында жаңадан аппараттар сатып алынды. Нақты анализдер үшін лабораториялық аппараттармен толықтырылды. Емдеу-сауықтыру орнының бү­гінгі тыныс-тіршілігі жөнінде ши­пажайдың бас директоры Ба­қыт­жан Абдуллаев былай деп әңгімелейді: – Біздің санаторий бір мезгілде 650 кісіні қабылдайды, жы­лы­на 13-14 мың емделушіге қызмет көрсетіледі. Емделушілер 6 жо­ға­ры білімді дәрігер, 24 орта бу­ын­ды медқызметкерлердің қарауын­да болып, қалыпты қызметтеріне қалтқысыз ықыластарын білдіріп жатады. Емдеу орнының аты мен атағы елімізден тысқары жерлерге де кеңінен танымал болып отыр. Қазірде Түркия, Қытай, Ресей, Әзербайжан мемлекеттерінен келушілер қатары көбейіп келеді. Негізінен кеннің еш қоспасыз қа­ра батпағының сүйек-буын, қуық, бедеулік ауруларға керемет емдік шипасы барына бүгінде кім-кім­нің де дауы жоқ. Аяғын баса алмай келген жүздеген қалталылар сырқатынан құлан-таза айығып, қуаныштарында шек болмай, ал­ғыс жаудырып аттанып жататы­нын көргенде Жаратқан Иеміздің өзі берген сырқаттың шипасын да қоса жаратып, пенделеріне тарту еткен теңдессіз жақсылығы еске түседі. Тағы бір айта кетерлігі, 1994 жылдан бастап санаторий маңынан жерасты шипалы су көзі табылды. Бұл су арқылы ауру­лар­ды асқазан-ішек сырқатынан ай­ықтыру қызметі жолға қойылып келеді. Санаторийде ем түрлерін ұлғайту мақсатында игілікті бас­тамаларымыз көп. Атап айтқанда, бұғы мүйізінің қанымен жүйке, иммундық жетіспеушілік, бел кү­шінің әлсіздігі сынды адам ағза­сындағы ақауларды емдеуді жолға қойдық. Балмен орау әдісі ар­қы­лы буындағы суықтарды алу, теріні жұмсартып, жасартуға бола­тыны дәлелденіп отыр. Сол сияқ­ты демікпе ауруларын тұзбен емдейтін арнайы бөлме аштық. Мас­саж жа­саудың да нүктелік, классикалық, шығыстық түрлері қолданылып келеді. Емдеу орны жаңадан УЗИ, кардиограмма ап­па­­раттарымен қам­тамасыз етілді. 500 орындық асханамыз нәрлі та­ма­ғымен дема­лу­шылардың зор ықы­ласына кенелуде. Ағарған жа­ғын жергілікті кәсіпкерлеріміз қам­тамасыз етуде. Емдік денешы­нықтыру, жаттығу залы, теннис, бильярд әркімнің қа­лауына қарай қызмет жасайды. Қалың жұртшылықтың жан қалауына айналған қасиетті емдеу орталығы жөнінде емделуші­лер­дің өздері де жылы лебіздер білдіреді. Халқымыздың мақтаны­шы­на ай­нал­ған Қасым Қайсенов, Роза Бағ­ланова, Қадыр Мырза-Әлі сынды қазақтың біртуар пер­зент­терінің арнайы жазып қал­дыр­ған қолтаң­баларындағы ақжа­рыл­қап тілектер де біздің ойы­мыз­ды растай түседі. Баян ҮСЕЙІНОВА, Құдайберген ЕРТАСОВ, Қазақстан Журналистер одағының мүшелері. Қызылорда облысы, Жаңақорған ауданы.