Семейде швед суретшісінің көрмесі ашылды

Семейдегі Шығыс Қазақстан облыстық Невзоровтар отбасы атындағы бейнелеу өнері музейінде швед суретшісі Туве Крабоның «Түзелмейтін қателік: алғашқы жарылыс» жеке көрмесінің ашылуы өтті. Көрме Швеция Король­дігінің Қазақстандағы елші­лігінің қол­дауы арқылы му­зейдің «Мәде­ниет арқылы үн қатысу» халық­аралық жо­басы аясында ұйым­дас­тырылыпты. Көрмеде осыдан 25 жыл бұрын Қазақстан Президентінің Жарлығымен жабылған Семей ядролық по­­л­игонындағы ядролық сы­­нақ­тардың адамзатқа жә­не қоршаған ортаға ти­гізген зар­дабын көрсе­туге ар­нал­ған жұмыстар сериясы ұсы­нылыпты. Суретші Туве Крабоның қыл­қаламынан туған картина­ларда ядролық қарудан зардап шеккен орындар бейнеленеді. Бұл көріністер қазіргі кездегі қауіп-қатерлерге қайтарылған қатқыл жауап секілді. Су­ретші қолтаңбасының бір ерекшелігі, оның картиналары әңгімені баяндайтын сахналық көрініске айнал­ған­дығында. Туве Краво туын­­дылары топтамаларына не­гіз бол­ған темірқазық-ұғым – «бар­­лық зұлымдықтың артында адам тұрады». Ащы да болса, ақиқат. «Көбіне өз образдарым­ды интернет желісінен ала­мын, олардың басым бө­лігі – адамзат трагедия­сы мен экологиялық зардап шек­­кен орындар. Мен қа­зіргі қоғамдағы апатты оқи­ға­лар ағымы адамзатты мейі­рімсіз ете ме деп қор­қамын. Адам­затқа шынайы мән-мағына бере­тін жана­шырлық пен түсі­ністік секілді сезімдерді бейнелеу өнері арқылы қай­тар­ғым келді», дейді суретші. Туве Крабо өзі айтпақшы, «соғысты жан алысқан ұрыс алаңы ретінде емес, қыл­мыс жасаған орындар ре­тінде салғы­сы келген». Се­мей полигоны – қылмыс жасал­ған орынның бірі. Қазақ халқының қасіретінен швед­тік суретшінің қол­таңбасы арқылы төрткіл дүние хабардар болып жатса, бұл да ақиқаттың салтанат құрған­дығының тағы бір айғағы. Швед суретшісінің ықыла­сына ұйи­тынымыз да сол. Көр­медегі адам қо­лымен жа­салған қылмыс орындары кар­тиналарға көз тастай отырып, ядролық қарусыз әлемнің ма­ңы­зын тереңірек ұғына түс­кендейміз. Қазіргі уақытта Туве Кра­бо Швецияның Гетеборг қа­ла­сында жұмыс істейді. Ол 16 жыл бойы шет елде тұрған, соның ішінде Фран­­ция, Авс­­тралия, Иор­да­ния елде­рі бар. Ол Мар­сель және Па­рижде бейне­леу өнеріне үйреніп ма­шық­танды, ал 2003 жылы Па­рижде бейнелеу өнері мек­тебін бітірген. Автор кино, проза, бейнелеу өнері тәрізді өнердің түрлі саласымен шұғылданады. Раушан НҰҒМАНБЕКОВА, журналист СЕМЕЙ