Алаш мұратына арналды

Ұлттың ұйытқысы, жұрт­тың жетекшісі болған Алаш арыстарының алға қойған мақ­саты, көздеген жері, діттеген мұраты тәуелсіздік еді. Тәу­елсіздік жолында күрескен ұлыларымыздың көш басында «Қазақтың – Қазақстаннан басқа Отаны жоқ» деп қай­мық­пай айтқан Әлихан Бөкей­ха­новтың тұрғаны анық. Тәу­ел­сіздігіміздің 20 жылдығы мен сол ұлт асылының 145 жыл­дығына арналған «Алаш мұраты және Тәуелсіз Қазақ­стан» атты халықаралық ғы­лы­ми-тәжірибелік конференция кеше елордадағы Тәуел­сіздік сарайында өтті. Мұндай алқалы басқосуға «Нұр Отан» ХДП, «Азаттық» – «Азат Еуропа», Азаттық радиосының Қазақ редакциясы, «Абай.kz» ақпараттық порталы және Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті ұйыт­қы болды. Конференция жұ­мы­­сына Алаш туралы тың­ғы­лықты зерттеп жүрген ғалым­дар, Ш.Уәлиханов атындағы Тарих және этнология, Мемлекет тарихы инсти­тут­та­ры­ның басшылары, Сырым және Нұрым Бөкейхановтар, өзге де азаматтар, отандық және шетелдік сарапшылар қатысты. Бұлардың арасында АҚШ-тан, Жапониядан, Ресейден, Чехия­дан, Моңғолиядан келген қонақтар да бар. Алғашқы сөзді «Нұр Отан» ХДП хатшысы, саяси ғылымдар кандидаты Ерлан Қарин алып, тәу етер тәуел­сіздігіміз туралы жан-жақты айта келіп, Тәуелсіздік Кене­са­ры, Әлихан, Ахмет, Мұс­та­фа, Смағұл, Міржақып, Мағ­жан, Шәкәрім және түрлі дәуір­лерде құрбан болған басқа да ұрпақтардың аңсаған арманы еді. Сол еркіндікке жеткізген қазақтың өршіл рухы. Бұл рух қар жамылып, мұз төсенсе де кеңес империясына қарсы шық­қан желтоқсандықтарды да жасқандыра алмады. Сөй­тіп, қазақ қамындағы азаттық рух 1991 жылы тәуелсіздікке бастап әкелді, деп ел үшін, ел тәуелсіздігі үшін күрескен арыс­тардың бірі Әлихан Бө­кей­ханов екенін қадап айтты. Осындай болмысы бөлек, бітімі ерен, тұлғасы биік, тұғыры мықтыларды жаңғырту арқы­лы кейінгі ұрпақтың бойына отаншылдық сезімді сіңіруге болатынын да назарға салды. Бұдан кейінгі сөзді алаш­танушы, көрнекті ғалым Т.Жұрт­бай алып, Алаш көсемі туралы арнайы конференция ұйымдастыру Қазақстанның саяси партиясының қуат алып келе жатқанын дәлелдейді. Бұл үлкен ұлттық жұбаныш, ұйымдастырушыларға мың алғыс дей келіп, Бөкейханов және ұлттық бірлік идеясы туралы ой өрбітті. Ал Еуразия ұлттық университетінің рек­то­ры Е.Сыдықов Алаш және қазіргі заман туралы әңгіме қозғап, еліміздегі демо­кра­тия­ның салтанат құруы туралы байланып, байыпталып Алаш қозғалысының табиғатын, та­ғы­лымын айқындау жолында атқарылуға тиіс бес ұсы­ны­сын жұрт талқысына салды. Мәскеуден келген профессор Д.Аманжолова Бөкейханов­тың саяси сабақтары, жапо­ния­лық профессор Томохоки Уяма Әлихан мен оның за­ман­дастарының ХХІ ғасырдың басындағы халықаралық ахуал­ды ұғынуы, АҚШ-тан келген Карнеги корының ғылыми қыз­меткері, Орта Азия бой­ын­ша сарапшы Марта Бриль Олкотт Алаш және Әлихан жай­лы ой қозғап, Қазақстанның өт­кені мен бүгінгісіне тоқ­тал­ды. «Азаттық» радиосының Прагадағы тілшісі С.Аққұл­ұлы Әлихан Бөкейхановтың ұлт көсемі боларлық үлгісін тілге тиек етсе, профессор Д.Қам­за­бекұлы Әлихан және ұлт руха­нияты, профессор Б.Аяған Әли­ханның асқақ арманы, Х.Әб­жанов Бөкей­ха­нов ұлт зиялы­ларының көш­ба­сында тұрғаны туралы талдаулар жасады. Бұдан кейін конферен­ция­ға қатысушылар секцияларда тәу­ел­сіздік және Әлихан Бө­кей­ха­нов деген тақырыптар  бойынша жұмыс жасады. Осы жиынның аясында Алаш арысының «Әли­хан Бөкейхан. Шығарма­лары­ның толық жинағы – Полное собрание сочинений» деген 7 томдық кітабының тұсаукесері болды. Сол секілді Әлихан Бө­кей­­ха­нов пен оның «Алаш қоз­ға­лы­сындағы үзеңгілестерінің өмі­рі мен қызметі туралы мұрағат құжаттардың, тарихи деректер мен жәдігерлердің және су­реттердің көрмесі өтті. Сүлеймен МӘМЕТ.