Сенім мен бірлік адамзатқа ауадай қажет

Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев  БҰҰ Бас Ассамблеясының 66-сессиясында сөз сөйледі «Нұрсұлтан Назарбаев бүгін Аме­ри­каға ұшады. Елбасымыз онда қазір өтіп жатқан Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Ассамблея­сы­ның 66-сессиясына қаты­сып, сөз сөйлейді. Президент ұша­ғы сейсенбіде Нью-Йорктегі Дж.Ф.Кен­неди әуежайына қонған кездің өзінде Астанада түнгі сағат 12 болғалы тұр. Сондықтан Нұрсұлтан Назарбаевтың бүгін кешке өтетін кездесулерін Елба­сы­мыздың БҰҰ мінберінен сәр­сен­бінің сәтіндегі сөзімен қоса әңгімелейтін шығармыз».

 Сауытбек АБДРАХМАНОВ  – Нью-Йорктен.

Парижден жолданып, газетте жа­рия­ланған мақаламызды осы­лай аяқ­та­ғанбыз, сәрсенбілік нө­мір­ге Америкадан біз жазған ма­қала шықпайтынын аңғарт­қан­быз. Кешегі нөмірде Прези­дент­тің баспасөз қызметі дайындаған шағын ақпарат берумен шектелгеніміз сондықтан (Онда «Қа­зақ­стан Президенті Нұрсұл­тан Назарбаев Біріккен Ұлт­тар Ұйымы Бас Ассамблеясының 66-сессия­сы­на қатысу үшін жұмыс са­пары­­мен Нью-Йорк қаласына келді. Мемлекет басшысы БҰҰ Бас Ас­сам­блеясының 66-сессиясының жалпы жа­рыссөзіне, ядролық қауіп­сіздік жө­нін­дегі жоғары деңгейдегі отырысқа қаты­са­ды, сондай-ақ жұ­мыс сапары аясында бірқатар екі­жақты кездесулер өткізеді», деп қана жазылған – ред.). Иә, айналасы екі-үш күннің ішінде Оралда, Атырауда болып, өңірлердегі істің жайымен танысқан, Астраханда Ресей Президенті Дмитрий Медведевпен мемлекетаралық мәселелерді тал­қы­лаған Елбасымыз аттың басын Парижге бұрған еді. Жаһандық саясаттағы салмағы дәйім сезіліп тұратын Франция басшысымен келіссөз жүргізіп, бірнеше компаниялар басшыларымен кездескеннен кейін де Нұрсұлтан Назарбаев «әлем астанасы» деп әспеттелетін сол әсем қалада аялдамай, көк мұхит­тың ар жағына аттанып кете барды. Атлант аспанындағы алты мың шақы­рым­ды сегіз сағатта артқа тастаған Президент ұшағы Нью-Йорк әуежайына қон­ған­нан кейін небәрі үш сағат өткенде Елбасымыздың екі жақты кездесулері басталып жүре берді. Қазақстан Президентінің Кипр Рес­публикасының Президенті Димитрис Христофиаспен кездесуінде екіжақты қа­рым-қатынастардың жай-күйі мен даму перспективасы, сондай-ақ БҰҰ Бас Ас­самблеясының 66-сессиясы аясында тал­қылауға енгізілген мәселелер сөз болды. – Біздің елдеріміз арасында еш­қан­дай проблема жоқ. Біз өз елдеріміз сырт­қы істер министрлерінің сапар ал­ма­суын шештік. Мен Президент Нұр­сұл­тан Назарбаевты Кипрге келіп қай­туға шақырдым, – деді Д.Христофиас қазақстандық журналистерге арналған брифинг кезінде. Ал Мемлекет басшысының «Эксон Мобил» корпорациясы директорлар ке­ңе­сінің төрағасы Рекс Тиллерсонмен кездесуінде инвестициялық ынты­мақ­тас­тықты тереңдету, сондай-ақ қазақ­стандық жобаларды іске асыруға аме­ри­калық компаниялардың қатысуын ке­ңейту мәселелері талқыланды. Кездесулер аяқталған кезде мұндағы сағат тілінің өзі кешкі жетіге жетіп жығылған болатын. Астанада бұл кезде таңғы сағат бес. Сонда Президент үшін алдыңғы күннің ұзақтығы... отыз үш сағатқа созылғанын көреміз. Жаһан­да­ну заманының жанталасы осындай. Ел деп, жер деп аттан түспей, тебінгіні тер­ге шалдырып, құс ұйқылы болып жүрген Азаматымыздың жұмыс ырғағы осындай. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Америка Құрама Штаттарына жұмыс бабын­дағы сапарының екінші күні кеше таң­ертең Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Ассам­блеясының 66-сес­сия­сын­да­ғы жалпы жарыссөздің ашы­луына қа­ты­судан басталды. БҰҰ Бас Ассам­блея­сының сессиясы 13 қыр­күйекте ашыл­ғанымен, бұған дейін мұнда күн тәр­ті­біндегі талай мәсе­ле­лер талқы­ла­нып тасталғанымен, негізгі жалпы жарыссөз ресми түрде кеше мәреден аттанды. БҰҰ-ның Бас хатшысы қызметіне қайта сайланған Пан Ги Мун Ұйымның бейбітшілікті сақтауға бөлетін қаржы­сы 8 миллиард долларды құрайтынын, егер әлемдегі қақтығыстардың алдын алудың сәті түссе, осынша ақшаның біраз бөлігін басқа мақсаттарға жұмсауға мүмкіндік туатынын айтты. Біріккен Ұлттар Ұйымының бұл бағытта игі істер тындыра алатынына мысал ретінде ол Гвинеядағы, Кениядағы, Қырғыз­стан­дағы ахуалдарды реттеудің сәті түс­­кенін атады. Айыр қалпақты ағайын­дардың тұтанып кете жаздаған азамат соғысын Қазақстанның ЕҚЫҰ-дағы төрағалығы тоқтатқаны, дәл осы Вашингтонда жаһандық антиядролық саммит жүріп жатқан күндері Нұр­сұл­тан Назарбаевтың төраға елдің бас­шы­сы ретінде сол түйінді тарқатуда қатты қайрат көрсеткені белгілі. Пан Ги Мун Палестина мәселесіне байланысты «Па­лестиналықтар мемлекет құруға құ­қы­лы, израильдіктер тыныш өмірге құ­қылы» деген тұрғыда сөйледі. Бас дипломат одан басқа не айтсын. БҰҰ Бас Ассамблеясы 66-сессиясы­ның төрағасы Нәсір Әбд әл-Әзиз ән-Нәсір он үш жылдың ішінде Катардың БҰҰ-дағы тұрақты өкілі қызметін ат­қар­ған. Ол өз сөзінде адамзаттың жаңа мыңжылдық басында жаңа қатерлермен бетпе-бет келіп отырғанын, оларды ең­серу үшін халықаралық қоғамдастық­тың белсенділігі, жауапкершілігі қай ке­здегіден де маңызды екенін баса айтты. Бразилия Президенті Д.Руссерф­фтің сөзі қызығушылықпен тыңдалды. Жаңа сайланған басшының ойын еркін жеткізетіні, көсіліп сөйлейтіні көрініп тұрды. АҚШ Президенті Барак Обаманы осы жолы бұрынғыдай баспасөз өкіл­де­рі­не бөлінген залдағы экраннан емес, балконнан тыңдай алдық. Балкон БҰҰ мінберіне көтерілген шешендерді «тірідей» көруге мүмкіндік бергенімен, ілес­пе аудармаға онша жарытпайды екен. Орысша аударманың сапасы нашар, сөйлемдері іркес-тіркес, оның үс­тіне дауысы сондай нашар естіледі. Барак Обама бүкіл әлемдегі ахуалды талдап өтуді мақсат тұтқандай әсер қал­дыр­ды. Ирак та, Ауғанстан да, Оң­түстік Судан да, Ливия да, Йемен де, Бахрейн де, Сирия да қозғалды. «Біз үнсіз қалғандардың бәрінің дауысы боламыз» – (синхронды аудармада «Мы будем голосом для всех, кто является безмолвным» деп айтылды). Обаманың бұл сөзі көп жайды аңғартып тұр. АҚШ Президентінің Палестинаға байланыс­ты не айтатыны осы күндердегі басты «интрига» болып тұрған еді. Осыдан бір жыл бұрын Палестина мемлекетін құру идеясын қолдайтынын мәлімдеген Обама жақында ғана егер Махмұд Аббас Бас Ассамблеяға Палестинаны тану туралы мәселе қойса, өз елінің вето құқын пайдалануы мүмкін екенін ескерткен. Қауіпсіздік Кеңесінің бес мү­шесінің кез келгені кез келген мәселе бойынша вето қойса, қандай шешім де қабылданбай қала беретіні белгілі. Бұл жолы Барак Обаманың Палестина тура­лы айтқаны біршама жаймашуақ шық­ты. АҚШ Президенті ол өңірдегі бейбітшілікке тек компромисс арқылы ғана қол жететінін айтты. Сонымен бірге, түптің түбінде Палестина мемлекетін құ­руға қол жететініне сенетінін де аңғартты. Катар Әмірі шейх Хамад бин Халифа әл-Танидің, Мексика Президенті Ф.Кальдеронның сөздерінен кейін ал­ғаш­қы мәжілістегі бесінші сөз Қа­зақ­стан Республикасының Президенті Нұр­сұлтан Назарбаевқа берілді. Мұнда сөз беру тәртібі өзгермейді. Бұрынғы келгендерімізде де көргенбіз. Алдын­да­ғы шешен мінберге шыққаннан бес минуттан кейін келесі сөйлеуші залдағы орнынан көтеріледі де күту бөлмесіне өтеді. БҰҰ Хаттама қызметінің адамы төралқадан орын алып, сондағы арнайы рәсім орынтағына отыруын сұрайды. Кеше де солай болды. Нұрсұлтан Назарбаев сөз басында Тәуелсіздік алғанына 20 жыл толған Қазақстан Республикасы Біріккен Ұлт­тар Ұйымы Жарғысын ұдайы берік ұстанумен келе жатқанын қадап айтып өтті. Елбасымыз еліміздің әлемдік қоғамдастық үшін аса маңызды екі ірі істі бастап бергенін орынды еске салды. Оның біріншісі – Қазақстанның Семей ядролық полигонын жауып, ядролық қарусыз әлемге адамзат тарихында алғаш қадам басқандығы. «Бұл менің елімнің жаһандағы бейбітшілік пен тұрақтылықты қамтамасыз етуге қосқан ұлы үлесі», деді Назарбаев дүние жүзінің ең мәртебелі мінберінен. Артық-кемі жоқ, дәл солай. Өткен жылы осында, Вашингтондағы ядро­лық қару­сыздану жөніндегі жаһандық саммиттен жазған мақаламызда: «Бүкіл әлем тарихы – соғыс тарихы, қарулану шежіресі. Мыңдаған жылдар бойы адам­дар адамдарды қырып-жоюдың жаңа жолдарын ойлап табу үшін жан­та­ласты, мемлекеттер жойқын қару-жа­рақты көбейткен үстіне көбейтуге ұм­тылды. Мыңдаған жылдар бойы халиф, хан, патша, король, император, генсек атаулының бәрі өз елінің бес қаруы бойында болуын, жатжұрттықтарды жап­пай қырып-жоюға дайын тұруын көз­деді. Тек бір ел ғана жаңа қаруға ұм­тылу былай тұрсын, қолына келіп түсіп тұрған аса алапат қарудан өз еркімен бас тартты. Тек бір ер ғана айрықша айбын болатын қатерлі қарудың өңе­шіне өз қолымен құм құйды. Ол елдің аты – Қазақстан. Ол ердің аты – Нұрсұлтан», дегеніміз сондықтан еді. Қазақстан тындырған осындай аса ірі істің екіншісі – Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңесті шақыруға қол жеткізгендігі. На­зарбаевтың сонау 1992 жылы жасаған ұсынысы бойынша 2002 жылы алғаш рет шақырылған АӨСШК жұмысына бүгінде 29 ел қатысып келеді, ең бас­тысы – сол 29 елде Жер планета­сын­дағы барша адамзаттың тең жартысы өмір сүріп жатыр. Елбасымыз осы фактіге де екпін түсіре айтып өтті. «Өткен жылы Қазақстан ТМД ел­де­рінің ішінен бірінші болып ЕҚЫҰ-ға төр­ағалық етті», деді мұнан әрі Нұрсұл­тан Назарбаев. Ресми мінберден кішік сөйлеген дұрыс та шығар, дегенмен, Қа­зақстанның осы биікке тек ТМД ел­де­рінің арасынан ғана емес, бүкіл Азия елдерінен, бүкіл түркі дүниесінен, бү­кіл мұсылман әлемінен бірінші бо­лып қол жеткізгенін де үстеп айтып жібергенде артықтық етпес пе еді, ол жағ­дай­дан БҰҰ-ға мүше 193 мемлекеттің (193-ші мемлекет – биыл тәуелсіздігін жариялаған Оңтүстік Судан) бәрі бірдей хабардар бола бермеуі де мүмкін ғой деп мына жақта біз отырдық. Қай­дан білейік. Үлкен саясаттың өзінің сөз саптауы бар. Мына әлемде дін мұ­сыл­ман жұртына көзқарастың құбылың­қы­рап тұрғанын да мұндайда ескермесе бол­майтын шығар, бәлкім. Негізінде, біз ендігі жерде ТМД елдерінің арасы­нан алдыңғы қатарға шыққанымызды місе тұтпауымыз керектігі күмәнсіз. Қазақстанның ендігі жердегі өлшем­дері басқаша болуға тиіс екенін Прези­дент­тің өзі де айтып келеді. «КСРО тара­ға­лы бері біз реформалардың қар­қы­ны мен экономикалық дамудың серпінділігі жөнінен алдыңғы пози­ция­ларға шыға алдық. Жиырма жылдың ішінде жан басына шаққандағы ішкі жалпы өнім 14 есе өсіп, 700 доллардан 10 мың долларға жетті», деді Қазақстан Президенті кеше БҰҰ мінберінен. Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстанның Ислам Ынтымақтастығы Ұйымына төрағалығының халықаралық және өңір­­лік қауіпсіздікті нығайту, ислам әлемі мен Батыстың арасындағы үнқа­тысуды алға жылжыту, исламофобияға қарсы тұру, жаппай қырып-жою қаруын таратпау режімін күшейту бағыттарына жұмылдырылып жатқанын айтып өтті. Қазақстан төраға ел ретінде Сомалидегі гуманитарлық дағдарысқа орай азық-түлік, дәрі-дәрмек жеткізу, елді эконо­ми­калық тұрғыдан демеу үшін 350 миллион доллар қаржы жинауға жұ­мыл­дырғаны да орынды еске салынды. Елбасымыз кеше Астана Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшы­лары­ның съездерін алдағы кезде Біріккен Ұлттар Ұйымының аясында өткізу жөнінде ұсы­ныс жасағанын хабарлады. «Мұның өзі планетадағы сенімді ны­ғай­ту жөніндегі жаһандық үнқатысуға қосқан біздің үлесіміз», деді Нұрсұлтан Назарбаев. Қазақстан басшысының сөзі адам­зат­тың алдында тұрған қауіп-қатер­лер­ді анық айтып, оларды еңсерудің жол­дары жөнінде нақты ұсыныстарын ор­таға салуымен де назар аудартты. Этнос­аралық, дінаралық төзгісіздік ұшқындары тіпті толеранттылық дәс­түр­лері берік деген елдердің өзінде де жалт-жұлт етіп, жасын төгіп қойып жатыр. Назарбаевтың жаппай ақпарат­тан­ған мына дүниеде электрондық экс­тремизмнен сенімді қорғаныс қажет­тігін қозғағаны БҰҰ аясындағы тың тезистердің бірі болды. Басқаларды айтпағанда, бүгінде БАҚ электронды пошталарының өзі хакерлер шабуы­лы­на ұшырап қалатынын мына біз жақсы білеміз. Хакерлердің банктерге шабуыл жасап, миллиондаған долларларды суырып шығарып жатқанын интернеттен өзіңіз де оқып жүрсіз. Қазақстан Президенті кеше әлемдік қоғамдастық қарауына Ядролық қару­сыз әлемнің жалпыға ортақ декла­ра­циясын дайындауға кірісуді ұсынды. Назарбаевтың мына ойы жаһандық тұрғыда қызығушылық туғызады, пі­кір­таласқа тамыздық болады деп ша­ма­лаймыз. Елбасымыз былай деді: «Бү­гінгі таңда ядролық қаруға ие державалар тарапынан ядролық қарусыз мемлекеттерге нақты заңды кепілдіктер жоқ. Бұл маңызды өлшем тұрғысынан қара­ған­да, Таратпау туралы шарт жұмыс істемейді. Қазіргі кезеңде ядролық қару жанталаса қаруланудың тежеуші фак­торына емес, қайта қозғаушы күшіне айналып отыр». Ал қазір ол қаруға қолы жетпеген, бірақ қолын жеткізуге жанталасып жүрген елдердің бәрін бірдей басқаларға шабуыл жасауды ойлас­тыруда деудің жөні жоқ, олар басқа­лар­дың өзіне ондай қаруды қолданбауына сенбегендіктен де солай етуге мәжбүр болып отыр. Ядролық қарудан өз еркімен бас тарту арқылы Қазақстанның ядролық қаруға ие бес мемлекеттің (АҚШ, Ресей, Қытай, Ұлыбритания, Франция) тарапынан қауіпсіздік кепілін сонау 1994 жылы, ЕҚЫҰ-ның Будапешт Саммитінде, қазақша айтқанда, ерте жарықта алып алғанының қадірін осыдан өзіңіз-ақ шамалай беріңіз. Нұрсұлтан Назарбаев өз сөзінде бар­ша адамзатты мына бір ащы шын­дыққа тіке қарауға шақырды. «Сондай-ақ әлемдік қоғамдастықтың де-факто ядролық мемлекеттерге ұжымдық жол­дауын қабылдап, оларға өздерінің шам­шыл ниеттерінен бас тартуға, жал­пыға ортақ шарттарға қосылуға шақыруды ұсынамын», деді Елбасымыз. Шы­нын­да да, ядролық сынағын ашықтан ашық жа­самағанымен, Үндістан, Пәкстан, Сол­түс­тік Корея сияқты бірқатар ел­дер­дің іс жү­зінде, яғни де-факто ядролық мемлекеттер екенін ескермеудің тіпті де жөні жоқ. Қазақстан басшысы одан арғы сөзін төмендегіше жалғады. Онда да ха­лық­аралық қоғамдастықтағы түйткілді жәйт­терге қатысты бірқатар ой-пайым­дар көлденең тартылды. Мәселен, эко­номикалық үдерістердің жаһандану­да­ғы өсіп келе жатқан деңгейі БҰҰ қыз­метінің экономикалық құрамдасындағы парадигмалардың ауысуы қажеттігін талап етіп отырғанын атап көрсетті. Әлемдік құрылымдардың, деді осы орай­да Нұрсұлтан Әбішұлы, валюта­лық және сауда-экономикалық реттеу саласындағы жұмысының басты маз­мұ­ны әлемдік дағдарыстарды болжап, себептерін аластау болуы тиіс. Бүгінде ағымдағы жаһандық дағда­рыс­қа әлемдік қаржы жүйесіндегі ақау алып келгенімен бәрі де келіседі. Бірақ оның кемшін тұстарын жоюға бағыт­тал­ған ешқандай шара әлі күнге қабыл­данбай отыр. Аталған мәселедегі баяу­лық дағдарыстың жаңа қуатты қысы­мы­на соқтырып, өңірлік және әлемдік тұрақсыздыққа ұрындырады. Барлық құрылымдар мен қатысушылардың нақ­ты құқықтары мен жауапкершілік нормалары көрсетілген, тиімді әлемдік резервтік валютасы бар, алыпсатарлық капиталға қатаң бақылау орнатылған жаһандық экономикалық басқарудың тиім­ді тетіктерін құру маңызды. Осы тұрғыдан келгенде, Жаһандық реттеу туралы пакт жасау идеясы көкейкесті болып табылады. Келесі маңызды мәсе­ле – жаһандық аштық пен өсе түсіп отырған су тапшылығының алдын алу. Ақпараттық кеңістік – бұл адамзат болашағы үшін жер байлығы, әуе және су әлемі, ғарыш сияқты маңызды сала. Бірақ бүгін ақпараттық үдерістерді реттеп отыратын бірде-бір халықаралық конвенция, бірде-бір көпжақты келісім жоқ. Банктерге, компанияларға, мемлекеттік мекемелерге, әскери және тіпті ядролық нысандарға көптеген хакерлік шабуылдардың іс жүзінде жазасыз қа­ла­тындығы осымен түсіндірілмей ме? Жаһандық-ақпараттық кеңістіктің ха­лық­аралық құқықтық базасын қалып­тас­тыруды маңызды санаймын. Бұған 2002 жылы қабылданған БҰҰ Бас Ассам­блеясының киберқауіпсіздіктің жа­һандық мәдениетінің 9 элементі ту­ралы қарары негіз болады, деді аталған проблемаға байланысты Қазақстан басшысы. Жаңа әлемдік тәртіптің «пісіп-жетілуі» жанжалдардың өсуімен қоса жү­реді. Бүгінде әлемде қаруланудың жи­ынтық шығыны «қырғи-қабақ соғыс» жылдарындағыдан екі есе жылдам – жылына 6 пайызға өсіп отыр. Олар бүгінде 1,5 триллион долларға жетті. Осы ретте менің осыдан 19 жыл бұрын алғаш жылжытқан БҰҰ-ның бітімгершілік күш-жігері қорын құру туралы ұсынысым бұрынғыдан да көкей­кес­тірек бола түседі. Бұл жерде әңгіме БҰҰ-ға мүше әр мемлекеттің әскери бюджетінің 1 пайызын аударуы туралы болып отыр. Әлемдік қоғамдастықты осы идеяға оралып, қажетті шара қа­был­дауға шақырамын. 66 жыл бұрын БҰҰ «оның барлық мүшелерінің егемендік теңдік қағидатына» негізделген ұйым ретінде құрылды. Алайда, бүгін­де ұлттық егемендік пен аумақтық тұ­тас­тық қағидаты көп жағдайда эрозияға ұшырайтынын көрмеу мүмкін емес. Нұрсұлтан Назарбаев мұның ұлттар арасындағы сенімге селкеу түсіруі мүмкін екендігін атап көрсетті. Бүгінде, деп жалғады ойын Қазақ­стан басшысы, жаңа өмір шындығын есепке ала отырып, ішкі жанжалдарды реттеуге әлемдік қоғамдастықтың қаты­суы заңды болып табылатын шектерді нақты айқындап, мемлекеттердің ұлт­тық егемендігіне қатысты халықаралық құқықтың нормаларын жетілдіру қажет. Егер БҰҰ қауіпсіздіктің өңірлік құры­лым­дарымен тығызырақ іс-қимыл та­ны­татын болса, онда Жердегі бейбітшілік тек беки түседі. Еуразия өңіріне қатысты айтатын болсам, бұлар – АӨСШК, ШЫҰ, ҰҚШҰ. Қауіпсіздік Кеңесінің құрамы мен қызметінде қазіргі әлемнің құрылымын тепе-тең көрсету маңызды. Осымен бір мезгілде, вето тетігі қабылданатын шешімдер дұ­рыстығы мен тиімділігінің кепілі болып қалады. Қазақстан өзінің канди­да­тура­сын БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің 2017-18 жылдардағы тұрақты емес мүшелігіне ілгерілетті. Біз әлемдік қоғам­дас­тық­тың қолдауынан үміттіміз. Құрылымдық реформалар шең­бе­рінде БҰҰ-ның табиғи және техногендік апаттардың алдын алу мен олардың салдарларын еңсеру мәселелеріндегі рөлін жоғарылатуды қарастыру қажет, деді сөзінің соңында Нұрсұлтан Назарбаев. Тарих адамзаттың әрбір жаңа дәуірінің алдына кең ауқымды міндеттер қояды. Бүгінгі ең маңызды мәселе – ХХІ ғасырдағы жаһандық трансформация қиындықтарынан лайықты өту. Барлық ұлттар арасындағы сенім мен бірлік – бұл жаңа әділетті әлемдік тәртіптің негізі. Назарбаев осы күндері бүкіл әлем­нің аузында жүрген Палестина проб­ле­ма­сын да айналып өткен жоқ. Бұл жай­ын­дағы Елбасымыз сөзі жөнінде де, осын­дағы пікірталасты да ертеңгі ма­қа­ла­да арнайы жазған жөн сияқты кө­рінеді. «Барлық ұлттардың арасындағы сенім мен бірлік – әлемнің әділдікпен жаңадан құрылуының негізі», деді сөзінің түйінінде Нұрсұлтан Назарбаев. Иә, сенім мен бірлік барша адамзатқа ауадай қажет. Қазақстан Президенті кешегі сөзі­мен әлемдегі беделді саясаткерлердің ор­тасынан ойып тұрып орын алғанын тағы да танытып берді. Елбасы мерейі – ел мерейі. Нұрсұлтан Назарбаев Австрия Рес­публикасының Президенті Ханс Фишермен кездесті. Тараптар екіжақты өз­ара іс-қимылдың өзекті мәселелері мен БҰҰ Бас Ассамблеясы сессиясының күн тәртібін талқылады. Президент Түрік Республикасының Премьер-министрі Реджеп Эрдоғанмен кез­десті. Кездесу барысында екіжақты қа­рым-қатынастар мәселелері талқы­лан­ды. Мемлекет басшысы Еуропалық Кеңестің Президенті Герман Ван Ромпеймен кездесу өткізді. Кездесуде екі­жақ­ты өзара іс-қимыл мәселелері мен БҰҰ Бас Ассамблеясы сессиясының күн тәртібі талқыланды. Бүгін Қазақстан Республикасының Президенті ядролық қауіпсіздік жөнін­дегі жоғары деңгейлі мәжілісте сөз сөйлейді деп күтіліп отыр. Суреттерді түсіргендер С.БОНДАРЕНКО, Б.ОТАРБАЕВ.