Шаһардың сәулелі шуағы

Ел экономикасы қарышты да­­мы­ған тұста халықтың әлеу­мет­тік-тұрмыстық жағдайлары да жа­ңа сатыға көтеріліп келеді. Мәселен, қуат көзі тұрмыстың қай саласына да берік еніп, күн­көріс жеңілдеді. Осы қажеттілік­терді одан әрі жеңілдету, қана­ғаттандыру мақсатында Алматы – Талдықорған сайрағындағы алып бөген бұғауланып, Қапшағай ГЭС-ін тұрғызу 1963 жылы қолға алыныпты. Содан бері де ондаған жылдар артта қалды. Осы алып құрылыстың жұмысына белсене араласқан еңбек ардагері, шаһар­дың құрметті азаматы, Қазақ­станның және ТМД елдерінің еңбек сіңірген энергетигі Василий Казначеев сол кезді ерекше мақтанышпен еске алады. Іле өзеніндегі шатқалға құ­рыш білекті құрылысшылардың алғашқы легі келген сәт әлі есімде. Жұмыс жүргізілген жеті жыл­да 236 мың текше метр жар­тастық жыныстар мен 2,35 млн. текше метр топырақ алынып, 229 мың текше метр бетон мен темір-бетон, 11,5 мың арматура салын­ды. Топырақтан жасалған төсе­ніштің көлемі 2,8 млн. текше метр­ге жетіп, құз-жартас ұңғыла­нып, бөгет пен жол салынды. ГЭС жобасын С. Жук атын­дағы Бүкілодақтық «Гидропроект» ҒЗИ-дің Қазақ филиалы жасады. ГЭС-тің бас мердігері ретінде «ИртышГЭССтрой» тресі қатысқан еді. 1969 жылдың ма­мыр айында Қапшағай су қой­масын сумен толтыру басталды. 1970 жылы 1 қазанда Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің нұсқауы­мен Қапшағай ГЭС-ін пайдалану кәсіпорны құрылды. 2007 жылғы 14 ақпаннан бастап Қапшағай ГЭС-і «Алматы электр станса­лары» акционерлік қоғамы құра­мына енді. Стансаның бас кең­сесі Алматы қаласында орнала­сып, жұмыс осылайша қарқын алды, дейді ардагер. Қапшағай ГЭС-інің бас инженері Серік Қалиевтің айтуынша, стансаның жұмысы нәтижесінде шамамен 300-400 тонна көмір үнемделеді екен. ГЭС-тің жоба­лық қуаты 434 МВт. Алайда, 1994 жылдан бері нақты тағайын­далған 364 МВт. қуат өндірумен жұмыс істеп келеді. Қапшағай ГЭС-інің электр энер­гиясын өндіру технологиясы шаһардағы су қоймасынан су ағынын қолдану негізінде жүзеге асатынын көрдік. Су арналар арқылы су қабылдағышқа, сосын турбиналар арқылы бағыттаушы аппараттың қалқаншаларындағы шиыршықты камераға түседі. Бағыттаушы аппарат ашылған кезде су гидротурбиналар арқылы өтеді. Міне, осылайша сорғы құбыры арқылы төменгі бұру арналарына су ерекше екпінмен  түсіріледі. Станса экологиялық тұрғыда барлық талаптарға сай қызмет етуде. Соңғы жылдары заманауи жаңа техникалармен қамту мәсе­лесі қолға алынған. ГЭС-тің осы және басқа да жұмыстарын әңгі­мелеген бас инженер осындағы жұмысшылардың жағдайына да тоқталды. – Бүгінде ұжымда 174 адам жұмыс істейді. Барлығы да Қап­шағай қаласының тұрғындары. Олардың біразы стансаның негізі құрылғаннан бері еңбек еткен ардагерлер. Дәл бүгін ұжым Тәуел­­сіздігіміздің 20 жылдығын қарсы алу үшін еңбектерін еселей түс­кен. Өйткені, станса жұмысы­ның сапасы мыңдаған отбасындағы тіршіліктің шырайын кіргізетіні анық. Шаһардың сәулелі шуағы да біздің еңбегіміздің жемісі, – дейді бас инженер. Жұмысшылардың әлеуметтік жағдайы тиісті деңгейде қорғал­ған. Жалақыларының орташа мөл­­шері қала бойынша жоғары санатқа жатады. ГЭС-ке қарасты жұмысшылардың балаларына арналған «Эдельвейс» арнайы лагері бүлдіршіндердің алаңсыз демалуына әрдайым көңіл бөледі. Сонымен бірге, мамандар біліктілігін арттыру мәселесі де жолға қойылған. Жастарды осы кәсіпке тәрбиелеу жайы да ұтымды шешілгені қуантады. Күмісжан БАЙЖАН, Алматы облысы.