Қалай дегенде де осыдан бір жыл бұрын Ақтөбе аймағында діни экстремизмнің жетегінде кетіп, «елді ала тайдай бүлдірген» лаңкестердің әрекеті ұмытыла қойған жоқ. Қазіргі кезде бұдан қандай сабақ алынды? Діни ахуалды тұрақтандыру үшін қандай іс-шаралар белгіленді?
Біз төменде осы сауалдар төңірегінде екі-үш ауыз ой қорытқанды жөн көрдік. Бұған дейінгі тәжірибеде теріс іс-әрекеттер толеранттылық сана-сезімнің толық қалыптаспауы салдарынан орын алатынын көрсетеді. Бұл әрі діни сауаттылық деңгейінің төмен екендігінің де басты бір хабаршысы. Міне, дәл осы тұстан, дәл осы үстірттік пен мәкіліктен діни экстремизм мен терроризм көріністері қылтиып, бой көрсететінін зерделеу қиын емес.
Егер аурудың алдын ала білсе, кез келген дерттен құлан-таза айығып кетуге болатыны секілді діни фанаттар мен радикалды топтардың алдын алса болжамды қауіп-қатерден сақтануға болатыны да ешқандай талас туғызбайды. Бұл үшін дәстүрлі емес діни бағыттарда жүргендермен тікелей бетпе-бет келіп түсіндіру жұмыстары жүргізілсе, бұл іс белгілі бір нәтижелерге бастай алары анық. Осы орайда Ақтөбе облыстық дін істері басқармасы жанынан ашылған «Аңсар» ақпараттық-талдау орталығының қызметіне оң баға беруге болады.
– Біздің басты мақсатымыз – өңірдегі діни ахуалды реттеуге және оны оң жолға қоюға ықпал жасау. Бұл үшін бірінші кезекте ақпараттық-түсіндіру топтарының қызметіне соны серпін беруді қажет деп таптық. Біздің қызметіміздің басым бағыттарының бірі топ мүшелері мен жергілікті имамдардың білімін жетілдіру болып табылады. Бүгінгі кезде құр жалаң сөзбен оны аяғына дейін жеткізу еш мүмкін емес. Сондықтан істі жүргізудің оңтайлы тәсілдері мен жолдарына иек артып отырмыз. Әртүрлі семинарлар мен дөңгелек үстелдер ұйымдастыру, ақпараттық материалдар мен шағын студияның мүмкіндігін кеңірек пайдалану осы бағытта қолға алынды, – дейді «Аңсар» ақпараттық-талдау орталығының жетекшісі Жандаулет Сүлейменов.
Оның айтуынша, дәстүрлі емес ағымдардың әрекетін бейтараптандыру мен теріс ағымның жетегінде кеткендерді дәстүрлі ислам дініне қайтарудың басты жолдарының бірі – әлеуметтік желілерді пайдалана отырып түсіндіру жұмыстарын жүргізу. Орталық басшысының ой-тұжырымына қарағанда, олардың ұйымдастырған шараларына еліміздің өзге аймақтарынан келген білікті теологтар да қатысқан. Осындай жүргізілген сан-алуан жұмыстардың арқасында деструктивті діни ағымдарды жақтайтындардың саны азая түскені байқалады. Бүгінгі күні дәстүрлі дінге қайтып оралғандардың саны 200-ге жуықтайды. Мұның өзі, сөз жоқ, оң нәтиже.
Алайда, бұған қарап өңірдегі діни ахуал түбегейлі шешімін тапқан десек, шындыққа көлеңке түсіріп алармыз. Бұл ретте терең әлеуметтік зерттеулер жүргізу және жұмыстың тың да тиімді әдістерін іздестіру ақтөбелік мамандар мен теологтардың төл істері болып қала бермек.
Сондай-ақ, аймақта діни әдебиеттер мен діни тақырыптағы ақпараттардың мазмұнын тереңдету қажеттілігі байқалады. Сонымен бірге, діни мақсаттағы заттарды тарату ісіне де байыпты көзқарас қалыптастыру керек екені аңғарылады. Бұл үшін өңірде арнайы стационарлық орындар белгіленгені әрине жақсы нышан. Әйтсе де тек осындай орындарды арқа тұтумен іс бітпейтіні де неғұрлым назарда болса, діни экстремизмнің алдын алуға бағытталған мақсатты жұмыстар соғұрлым оң нәтиже бере алады демекпіз. Терроризм мен діни экстремизм идеологтары өз арнасын мейлінше кеңірек жасауға ұмтылатыны табиғи жайт.
– Қазіргі кезде олардың ең басты насихат құралы интернет кеңістігі екені айтпаса да белгілі. Өңірдегі діни ахуалды сауықтырумен айналысып жүргендер бұған қарсы іс-әрекет ретінде облыс тұрғындарының діни сауаттылығын жетілдіруді қолға алып отыр. Жат ағымдардың торына түсіп қалатындар бірінші кезекте жастар екендігі де белгілі. Сондықтан оларды алдын ала сақтандыру мақсатында облыстық мешіттер мен православие шіркеулерінде арнайы сайттар ашылғаны қолдауға тұрарлық мәселе деп білеміз. Мұнда дәстүрлі дін аясында жазылып ілінген материалдарға жастар селсоқ, енжар қарамайды, – дейді Ақтөбе облыстық орталық «Нұр-Ғасыр» мешітінің баспасөз хатшысы Индира Ізбасхан.
Облыста жоғарыда айтылған «Аңсар» ақпараттық-талдау орталығы діни ахуалға талдау жүргізу ісінде өзін оң қырынан таныта алғаны үлкен мерей. Облыстық дін істері басқармасының басшысы Жолдас Қалмағамбетовтің айтуынша, осы бағыттағы жұмыстарды зерделей алатын «Аңсар» тектес орталықтар Мұғалжар және Темір аудандарында өз тиімділігін көрсете бастапты. Қазір облыстың барлық аудандарында дін істерімен айналысатын орталықтар ашу көзделген. Бұл жөнінде өңір басшысы Бердібек Сапарбаев діни бірлестіктер мен байланыстар жөніндегі кеңестің кезекті отырысында мәлімдеді. Қазір аймақта жергілікті имамдардың білімі мен білігін көтеру жөнінде жаңа жоба жүзеге аса бастады.
Соңғы деректер өңірде облыс имамдарының 63 пайызының жоғары немесе арнайы орта діни білімі бар екенін көрсетеді. Сондай-ақ, өткен жылмен салыстырғанда кадрлық құрамның сапасы 18 пайызға артқаны да жаңа жобаның тигізген шапағаты деуге болады. Биыл «Нұр-Мүбәрак» ислам мәдениеті универститеті мен еліміздің үздік медреселерінен он екі түлек Ақтөбе мешіттеріне имам болып тағайындалыпты. Оның үстіне, қазіргі күндері 80-ге жуық ақтөбелік Қазан қаласындағы Ресей ислам институтында оқып жүр екен.
Бүгінде еліміздің барлық өңірінде дерлік теолог мамандардың жетіспейтіні биылғы көктемде Ақтөбеде өткізілген Парламент Мәжілісінің көшпелі отырысында көтерген еді. Бұйырса, өңірде алдағы жылдары бұл мәселе оң шешімін тауып қалатын түрі бар. Өйткені, Татарстандағы Ресей ислам институтында 37 студент облыс әкімінің грантымен теология мамандығы бойынша білім алып жүргені осылай деп тұжырым жасауға мүмкіндік береді. Ал Ақтөбедегі медреселерге колледж мәртебесі берілгені де жаңашылдыққа қарай жасалған тағы бір оң қадам болмақ.
Түптеп келгенде, мұның бәрі дін істерімен айналысатын кадрлық корпустың сапалық деңгейін көтеретіні хақ.
Темір ҚҰСАЙЫН,
«Егемен Қазақстан»
АҚТӨБЕ
