Теміртаудағы құтты шаңырақ һəм Елбасы тұрған үй

Елбасы содан кейінгі сөзін былай деп жалғаған еді: Қарағанды металлур­гиялық комбинатында ме­таллург болып қызмет етіп жүргенімде ол Совет Ода­ғындағы қайталанбас завод болатын. Біз ол жерге жолдамамен келдік. «Жақ­­­сы жалақыларың, пә­терлерің болады» деген соң, бәріміз сонда ағылдық. Мен 22 жасымда үйлендім. Сөйтіп, алдыңғы қатарлы металлург ретінде цех басшысы маған мекен-жайы жазылған пәтер кілтін ұсын­ды. Асығып-үсігіп әл­гі мекен-жай бойынша бар­сақ, ол жерде тек қандай құрылыстың жүргізілетіні ғана белгіленген екен. Ме­­­кен-жайын өмір бойы ұмытпаймын: Комсо­мол­дар даңғылы 25 үй, 28 пәтер. Ол – аумағы небәрі 27 шар­шы метрді құрайтын пә­тер еді. Алайда, ол маған пәтер емес, хан сарайындай көрінетін». 
Міне, бүгін Астана күні қарсаңында Елбасымыз еңбек жолын бастаған Те­міртау қаласына жолға шық­тық. Мақсатымыз – Мем­лекет басшысы тұрған көк төбелі үйлерді көру. 
Күн санап көркейіп келе жатқан шағын қала­ның шырайы көз тойдырады. Көше бойлай сап түзеген көп қа­батты үйлерге, салынып жат­қан түрлі ғимараттарға қарап, қайран қаласың. Кенет, әлдененің тарсылы назарымызды аударсын. Трамвай. Жоқ, бұрын көр­медік емес, көрдік. Ойлап тұр­сақ, еліміздің бірен-са­ран қалаларында ғана бар бұл темір тұлпарлар ке­шегінің келмеске кетіп бара жатқан бір-бір тарихы сынды ғой. Қарағандының өзінде қал­маған. Көліктің таптырмас бұл түрі шынымен өте қолайлы. Кептелек, ке­шігу дегенді білмейсің. Баратын жеріңе уақытында жеткізеді.
Баратын жер дегендей, Президентіміз тұрған бір­неше мекенжайдың арасынан таңдағанымыз – осы қалада тұрғандағы соңғы баспанасы Димитров көше­сінде орналасқан 83-үй­дегі 6-шы пәтер (суретте). Жалпы, Елбасы Те­мір­тауда тұрған жылдар­да төрт рет қоныс ауыстырыпты. 
Жоғарыда айтқан ме­кен-жайдан бөлек, Қара­ғанды индустриалды уни­­­верситетінің проректоры Оксана Гуменчук нақ­­­тылағандай, оқудан кейін Елбасы Теміртау қа­ласындағы үшінші шағын аудандағы Республика даң­ғылындағы 63/2 үйінің 5 пәтеріне орналасқан. Үш бөлмелі пәтер, болашақ Елбасының сол баспанасы, комбинаттағы жақсы қызметі үшін берілген сы­йы екен. Аталмыш үйдің қазіргі тұрғыны Геннадий Титовскийдің айтуынша, үйдің жобасы бойынша, есіктер басқа жақтан болуы керек еді, алайда Нұрсұлтан Әбішұлы оны келесі беті­нен салдырған, және ол бүгінгі тұрғындарға өте ың­ғайлы көрінеді.
Нұрсұлтан Әбішұлы­ның Теміртауда тұрған үшін­ші үйіне, яғни Қар.шоссе көшесіндегі 24/1-ші үйге, өкінішке қарай, біздің жол түспеді... Алай­да, әріптесіміз Әсем Мир­жекееваның сараптамасынан білетініміздей, ол үйде сексеннің сеңгіріне шыққан зейнеткер ана тұрады. Жур­налиске ша­ғымданған әжей тұрып жатқан үйдің біршама тозып қалғандығын айтқан. Алдағы уақытта ол үйге жөн­деу жүргізу керегін де қала басшылығына қа­перлей кеткеніміз жөн.
Негізгі межемізден адаса қоймадық. Ойымыз – Назарбаевтар отбасы тұрған бір пәтерді кө­ріп, көрші-қолаңмен әңгі­мелесу. Біз барған үй – Елба­сының Теміртаудағы төр­тінші баспанасы. Димитров көше­сіндегі көк сарай.
Алдымыздан шығып, өзін Лидия Ходырева деп таныстырған азаматша маған 16-шы пәтерге кө­теріліп, Валентина Ку­ликовамен әңгімелесуге кеңес берді. 83 жастағы Ва­лентина Михайловнамен әңгіме жарастырдық.
– Бұрын Теміртауда қала­лық №2 аурухана болатын. Қазір жоқ. Орны да қалмаған болар. Ұзақ жыл соның отоларинголо­гия бөлімшесінде жұмыс істедім. Шағын қалада адам­дар бір-бірімен жиі ұшы­расады ғой. Он­да тұрған түк те жоқ. Нұрсұлтан Әбішұлының қара­луға келгені есімде. Кейін көрші болдық. Назарбаевтар шаңырағына жиі барып тұратынмын. Қонақ ретінде демей-ақ қоя­йын, дәрігер ретінде көп болдым. Сара Алпыс­қызын да жақсы та­ни­мын. Пәтеріміз бө­лек болғанымен, бір үй­де тұрғасын, талай көр­шіміздің отбасылық дәрі­гері болып кеттік қой. Ара­сында Назарбаевтар отбасы да бар, – деді Валентина Михаиловна.
Алғысымызды білдіріп, кетуге ниеттендік. Бізбен бірге ілесіп шыққан Лидия Александровна да тегін адам емес екен. Көп жылдар мұғалім болған, мектеп директорлығына дейін көтерілген. Аңқылдақ мі­незді. Ол кісіге де рах­ме­тімізді айтып, енді кейіп­керіміз тұрған пәтерге баратынымызды жеткіздік.
Шынымызды айтсақ, осы үйге келмес бұрын біраз материал ақтардық. Бұл қос қабатты үйлерді өткен ғасырдың 40-50-жылдары жапон тұтқындары салған екен. Тұрған жері де жаман емес. Қала орталығы. Бұл пәтерді Елбасына Теміртау қалалық атқару комитеті ұсынған көрінеді. Пәтерде көбінесе сол атқару коми­тетінің төрағалары тұрған. Себебі, пәтер қала атқару комитетіне бекітілген. Бұ­рындары мынадай ереже болатын: егер кәсіпорын өз қызметкерлеріне арнап үй салатын болса, тұр­ғын үйдің 10 пайызын ол қа­лалық атқару коми­тетінің иелігіне беруі тиіс. Бұл үйде қала басшыларымен бір­ге жұмысшылар, мұ­ға­лімдер, дәрігерлер сын­ды қарапайым адам­дардың тұр­ғаны сондықтан.
Қобалжып тұрып, о бас­тан көздеп келген 6-шы пә­терге көтерілдік. Жи­на­қ­ы, тап-тұйнақтай кіре­беріс. Түк өзгермеген сы­ңайлы. Баспалдақ шетін­­дегі сүйеніштер де ауыс­тырылмағанға ұқсай­ды. Қа­ғылған қоңырауға есік ашылды. Есіктің арғы жа­ғы­нан қазақтың көркем кел­бетті әйелі көрінді. Та­ныса келе Зәуреш Дайыр­бекова есім­ді азаматша екенін білдік. Президент тұрған пәтердің бүгінгі иесі осы кісі екен.
– Біз бұл үйге 1985 жы­­лы көшіп кірдік. Жұ­байым марқұм Бағдат Рахи­мов Гагарин аудандық ко­митетінде бірінші хатшы, қалалық атқару коми­тетінің төрағасы болды. Одақ құлағаннан кейін тоқ­­­саныншы жылдары пә­терді жекеменшіктеп ал­дық. Жетпісінші жылда­ры құ­рылыс техникумы деген болды. Кейін ол по­литех­никалық колледж болып өз­герді. Сол колледж­де 1970-2012 жылдар ара­лығында 42 жыл экономика, бухгалтерлік есеп пәндері бойынша сабақ бердім. Нұрсұлтан Әбіш­ұлымен кездесуім де қызық оқиға болды. Ол кезде Пре­зидентіміз комбинат хатшысы еді. Мен партияға өткен кезімде Нұрсұлтан Әбішұлы қалалық комитет мүшесі ретінде маған сұрақ қойып, жолдамамен келгенім туралы сұра­ған еді, – деді Зәуреш Дайырбекова.
Құтты қоныс, берекелі баспанадан қаншама ұр­пақ өрбіп, өріс кеңейген. Ша­ңырағы шашақты, боса­ғасы байлыққа толы бұл үйдің қандай да бір киесі бар дедік.

Мирас АСАН,
«Егемен Қазақстан» 
Қарағанды облысы,
Теміртау қаласы