Өзіндік ерекшеліктері мен тарихи маңызы бар бұл нысандарда туризмді дамыту бағытында жұмыстар атқарылуда. Оның ішінде Түркістан қаласын тарихи-мәдени және туристік орталық ретінде көркейту мақсатында «Көне Түркістан» жобасы әзірленіп, ЮНЕСКО-ның келісімімен жұмыстар жүргізілуде. Түркістан қаласына келушілер санын 2025 жылы 1,5 млн адамға жеткізу жоспарланып отыр.
Қазірдің өзінде тарихи, мәдени және діни жәдігерлерге бай қалаға келушілер аз емес. Бір ғана мысал, Түркістан қаласынан жүз шақырым қашықтықта, теңіз деңгейінен 1300 метр биіктікте орналасқан сарқырама – үңгір «Жылаған атаға» жылына екі мыңға жуық адам келеді екен. Әсіресе, Ресей, Өзбекстан, Қырғызстан, Татарстан, Қытайдан және еліміздің барлық өңірлерінен келушілер көп. Әзірге бұл жерге арнайы жол талғамайтын көліктермен ғана баруға болады. Жол қиындығына қарамастан, жыл сайын табиғат тылсымын тамашалауға келетіндердің көбейе түсуі туристік орта үшін таптырмас бағыт екендігін дәлелдеп отыр. Сондықтан Түркістан қалалық әкімдігі жол - көлік инфрақұрылымын қалыптастыру жөнінде ұсыныстар әзірлепті. Қала әкімі Ә.Өсербаевтың мәлімдеуінше, осыдан 4 жыл бұрын қалаға 618 мың турист келсе, өткен жылы бұл көрсеткіш 1 млн 60 мың болған, оның 24 мыңы алыс-жақын шетел азаматтары. Өткен жылы туристерден 4080,0 млн теңге табыс түсіп, бюджет көлемі 1 10,0 млн теңгеге ұлғайған.
Еліміздегі тарихи-мәдени ескерткіштердің 80 пайыздан астамы Оңтүстік жерінде орналасуы да туризм индустриясын жан-жақты дамытуға мүмкіндік береді. Бұл бағытта 3 басымдыққа көңіл аударылуда. Біріншісі – туристік инфрақұрылымды дамыту, оның ішінде серпінді жобаларды жүзеге асыру. Олар Түркістан, Шардара, Сарыағаш, Қасқасу кешендері. Екіншісі, қызмет көрсету сапасын арттыру болса, үшінші басымдық – өңірдің туристік әлеуетін насихаттау және жарнамалау. Облыста «Қасқасу» тау-шаңғы курорты, «Сарыағаш» жаңа курорт қалашығы, Түркістан мен Отырарда тарихи-танымдық туризм кешені, ал Шардарада жағажай туризмі дамытылатын болады. Нәтижесінде, 2021 жылы ішкі туризм көлемін 220 000 адамға және сырттан келетін туризмнің көлемін 20 000 адамға арттыру көзделуде.
Шымкент қаласының орталығында ескі қалашықтың орны бар. Көне қаланың тарихын түгендеу түгіл бір күндік алаңсыз ас ішу қиын болған замандарда осы мәдени ескерткіш сүріліп кетуге шақ қалған. Жан-жағын қидалап кесіп, құрылыс базары бой көтерді. Үстіңгі қабатын тесіп шағын тұрғын үйлер салынды. Тегістеліп кетуге шақ қалған. Алла қалап, археолог-ғалымдар мен журналистердің жанайқайы арқасында осы қалашық аман қалды.
Бүгінде облыс әкімдігінің араласуымен ескі қалашық аспан астындағы ашық мұражайға айналатын болды.Енді ондағы базар, тұрғын үйлер сүріліп, оның орнына бұрынғы қаланың көне ескерткіш қорған қабырғалары салынатын болады. Қазба деректер Шымкент қаласының шын жасы 2200 жыл екендігін дәлелдегенін ескерсек, көне қалашық туристер үшін де құнды жәдігер болатыны анық.
Сонымен қатар, Шымкенттен бөлек, Түркістан қалалары мен Отырар ауданында дүниежүзілік талаптарға сай этноқалашықтар бой көтеретін болады. Ондағы мақсат – көне мұраларды сақтап, туристерге өңір тарихын кеңінен насихаттау. Бұл туралы Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі Жансейіт Түймебаевтың төрағалығымен өткен қала құрылысы кеңесінің кезекті мәжілісінде мәлім болды. Кеңес отырысына Қазақстан Сәулетшілер одағының төрағасы Ақмырза Рүстембеков пен елімізге танымал сәулетшілер мен қалалық әкімдіктің өкілдері, сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері бойынша жергілікті атқарушы органдардың, мемлекеттік сәулет-құрылыс басқармасының басшылары қатысты.
Күн тәртібінде 10 сәулеттік жоба қаралды. Солардың ішінде Түркістан қаласын әлемдік деңгейдегі тарихи-мәдени орталық ретінде даму тұжырымдамасын бекіту, Отырар ауданындағы «Арыстанбаб» кесенесінің және «Көне Отырар» қалашығының айналасын абаттандыру мен Шымкент қаласындағы – «Шымкент СИТИ» тұрғын ауданының жанындағы этноқалашықтың эскиздік жобалары талқыланды.
– Елбасы «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында туған жеріміздегі тарихи кешендерді қалыпқа келтіру мен оларды әлемге таныту жайында ерекше тебіреніспен жазды. Ал еліміздегі археологиялық мұралардың басым бөлігі Оңтүстік Қазақстан облысында. Сондықтан көне мұраларымызды сақтай отырып, бірлесе кеңесіп, жаңа сәулеттік ғимараттарды дүниежүзілік талаптарға сай етіп салуымыз қажет. Ол ғасырларға қалатын ерекше ғимараттар болуы тиіс. Осындай сәулетті нысандарымыз арқылы туристердің санын арттыруға болады, – деді Жансейіт Қансейітұлы. Енді этноқалашықтар туризм әлеуетін көтеруге қызмет етеді.
