Жетіген – Қорғас темір жол желісі шетелдермен байланысты дамытып, ел экономикасын өркендетеді
Дерек пен дәйек
•Жетіген – Қорғас теміржолы пайдалануға берілгенде, Ақтау мен Алматыдан Қытайға жүк және жолаушы тасымалы 500 шақырымға қысқарады.
•Тапсырмаға орай темір жол желісі өтетін аудандардан жалпы көлемі 1400,536 гектар жер телімі бөлінген.
•Аталған құрылыстың жалпы құны 153,2 млрд. теңгені құраса, темір жол тармағының ұзындығы 293,2 шақырым.
•Темір жол желісін пайдалану кестесінде 2055 адам еңбек етсе, Алтынкөл шекара өткеліндегі мемлекеттік қызметтегілер саны 430 адамға жетеді деп белгіленген.
•Қыркүйек айында Іле өзенінің үстінен өтетін көпір құрылысы аяқталып, көгілдір лента қиылды.
•Құрылысты 2011-2012 жылдары екі кезеңмен іске қосу көзделген.
•Бірінші іске қосу кезеңіндегі құрылыс нысандарына 13,6 млрд. теңге, екінші кезеңіне 3,0 млрд. теңге жұмсалады деп жоспарланған. •Темір жол желісімен пойыздар қозғалысын реттеу заманауи жүйе бойынша жүзеге асырылады.
• Жетіген, Шелек, Тасқарасу, Құндызды және Алтынкөл стансалары мен Жарсу және Ортақұдық разъездерінде тұрғын үй, әлеуметтік сала нысандарын салу қарқынды жалғасып отыр.
•Алтынкөл стансасына Панфилов ауданы арқылы 130 шақырымдық газ құбырын тарту жоспарланған.
•Темір жолда еңбек ететіндерге 26 үш қабатты, 89 бір қабатты екі пәтерлі, 9 бір қабатты үйлер мен, 70 орынға арналған шағын отбасылық жатақхана салынуда.
•Алтынкөл стансасы орналасқан Пенжім ауылында 240 орындық балабақша, 600 орындық мектеп, дәрігерлік амбулатория, 11 үш қабатты, 37 екі пәтерлі тұрғын үй құрылыстары қызу жүргізілуде.
•Алып құрылысқа 4500 адам күші жұмылдырылған.
•Құрылыс басталғаннан бергі кезеңде 85,947 млрд. теңге игерілген.
Барыс-келіс, алыс-беріс жақсарады
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты Жолдауында: «Біз қазірдің өзінде «Жетіген – Қорғас» және «Өзен – Түркіменстанмен мемлекеттік шекара» темір жол желілерін салып жатырмыз, олар іс жүзінде біздің өнімдерге Қытай мен Парсы шығанағы елдерінің рыноктарына жол ашады. Біз салуға кірісетін «Батыс Қытай – Батыс Еуропа» автожолы – тауарлар үшін маңызды магистраль» деп атап көрсеткен болатын.
Іле ауданы аумағында орналасқан Жетіген темір жол бекеті мен еліміздің шығыс шекарасындағы Қорғас ауылын жалғастыратын шойын жол желісінің құрылысы осылай басталған-ды. 2009 жылғы тамызда облысқа жұмыс сапарында Жетіген стансасындағы салтанатқа қатысқан Елбасы Жетіген – Қорғас темір жол желісінің халықаралық маңызымен қатар, ел экономикасына қосар үлесі қомақты екенін айрықша атап өтті.
Жалпы құны 153,2 млрд. теңге болатын темір жол тармағының ұзындығы 293,2 шақырымды құрайды. Биылғы жылдың желтоқсан айында алғашқы пойыз қозғалысы басталады.
Тәуелсіздігіміздің мерейтойы қарсаңында Жетіген – Қорғас, одан әрі Қытай Халық Республикасына және сол ел арқылы басқа да мемлекеттермен темір жол қатынасы арқылы экономикалық, сауда-саттық, алыс-беріс жүзеге асырылады. Қазақстандықтар мен алыс-жақын шетелдерден келетін жолаушылар және халықаралық жүк тасымалы бұрынғыдай тек өңірдің Алакөл ауданындағы Достық темір жол бекеті арқылы емес, Жаркент өңірін басып өтетін халықаралық темір жол арқылы да жүзеге аспақ.
Алып құрылыстың негізгі тапсырыс берушісі әрі жүзеге асырушысы – «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамы. Өткен айда Іле өзенінің үстінен өтетін алып көпір құрылысы аяқталып, көршілес жатқан Ұйғыр және Панфилов аудандары басшыларының қатысуымен көгілдір лента қиылды. Басқа да көпірлер мен өтпелер рет-ретімен салынуда.
Жетіген – Қорғас темір жол желісінде әлеуметтік мақсаттағы нысандар мен кедендік инфрақұрылым және шекаралық нысандар құрылысы жобасы да жалғасуда. Халықаралық маңызы зор құрылыс алға жылжыған айлармен бірге қарқын алып отыр. Сонымен қатар, шойын жол желісі басып өтетін аудандарда қазірдің өзінде мыңдаған адам жұмыспен қамтылды. Сонымен бірге, темір жол желісімен алғашқы пойыз құрамдары қатынай бастағанда тағы да жүздеген жаңа жұмыс орны ашылатын болады.
Жетіген – Қорғас темір жол желісімен пойыздардың қозғалысын реттеу осы заманғы жүйе бойынша жүзеге асырылады. Онда шағын разъездердегі пайдалану қызметтерін барынша азайту қарастырылған. Осыған байланысты Жетіген, Шелек, Тасқарасу, Құндызды және Алтынкөл стансалары мен Жарсу және Ортақұдық разъездерінде ғана тұрғынжайлар мен әлеуметтік сала нысандары салынуда. Құрылыс алаңдарын таңдауға қойылатын талаптар ескерілген. Соған сай тұрғын-жай құрылысына арналған алаңдар мен аралық қосындарды келесі елді мекендерге байланыстырып орналастыру көзделді.
Мәселен, Жетіген стансасы – Жетіген кентінде, Шелек стансасы – Масақ ауылында, Тасқарасу стансасы – Рахат ауылында, Алтынкөл стансасы – Пенжім ауылында, Құндызды стансасы мен Жарсу және Ортақұдық разъездері тікелей осы стансалар мен разъездерде.
Техникалық-экономикалық негіздеме бойынша құрылыс нысандарының болжамды құны – 16,6 млрд. теңге. Құрылысты 2011-2012 жылдары екі мәрте іске қосу кезеңімен жүзеге асыру жоспарланған. Бірінші іске қосу кешеніндегі құрылыс нысандарының құны 13,6 млрд. теңге болса, екінші іске қосу кешенінің құны – 3,0 млрд. теңге.
Сәтін салса, бірінші іске қосу алдағы желтоқсанда аяқталып, Тәуелсіздігіміздің 20 жылдық мерейтойы қарсаңында шойын жолмен алғашқы пойыз құрамы сапарға шығады. Бұл кешен бойынша теміржолшылар, мемлекеттік қызметшілер мен олардың отбасыларына арналған ең қажет деп табылған тұрмыстық жағдайлар жасалады.
Бүгінгі күні Алтынкөл стансасындағы шекаралық және кедендік инфрақұрылым, инженерлік инфрақұрылым нысандары, стансаларға кірме жолдар, газбен және баспанамен қамтамасыз ету нысандары тұрғызылуда. Болашақта Алтынкөл стансасына Панфилов ауданының аумағы арқылы 130 шақырымдық газ құбырын тарту қарастырылған. Мұнда тек шекаралық стансаны ғана емес, Жаркент қаласы мен Шолақай, Үлкен Шыған, Пенжім ауылдарын да көгілдір отынмен қамтамасыз ету ойластырылып, жұмыс жүйеленген.
Екінші іске қосу кешеніне тұрғын-жайдың қалған қоры мен Алтынкөл және Тасқарасу стансаларындағы әлеуметтік нысандар құрылысы енгізілген. Тұрғын-жай қажеттілігін есептеуде Жетіген – Қорғас темір жол желісінің пайдалану штатында 2055 адам, Алтынкөл шекара өткеліндегі мемлекеттік қызметтегілердің саны 430 адамға жетеді деп белгіленген.
Техникалық-экономикалық негіздеменің қолданыстағы нормативтеріне сәйкес, 26 үш қабатты, 89 бір қабатты екі пәтерлі, 9 бір қабатты бір пәтерлі үйлер мен 70 орынға арналған шағын отбасылық жатақхана салынбақшы. Пенжім ауылында (Алтынкөл стансасы) 240 орынды балабақша, 600 орынды мектеп, дәрігерлік амбулатория, асхана құрылысы басталып кетті. Рахат ауылында (Тасқарасу стансасы) шағын мектеп пен фельдшерлік-акушерлік қосын салынады.
Жаңа халықаралық темір жол желісінің іске қосылуының нәтижесінде Ақтау мен Алматыдан Қытайға жүк және жолаушы тасымалдау қашықтығы 500 шақырымға қысқарады. Сонымен бірге, шекаралық екінші темір жол өткелінің арқасында көрші Қытаймен және сол арқылы әлемнің басқа елдерімен экономикалық қарым-қатынас одан әрі нығайып, жүк және жолаушылар тасымалы артады.
«Жетіген – Қорғас» темір жол құрылысы барысында жол бойында үлкен стансалар салынуда. Соның бірі – Панфилов ауданындағы Алтынкөл стансасы. Былтыр ғана бұл өңір құм сусыған жазық дала болатын. Құм ортасынан тыңнан түрен салғандай заманауи үлгідегі нысандар бой көтеріп, аймақты түрлендіріп әкетті. Осында темір жол вокзалы, кедендік тексеру бекеті, жүк тиеп-түсіретін орын, әлеуметтік нысандардың құрылысы жедел жүргізілуде. Осы жұмыстармен «АБК Құрылыс-1» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі айналысуда.
Бүгінгі күні мұнда 900 адам еңбек етсе, оның 200-і жергілікті тұрғындар. Тағы да жұмыс күші қажеттігі айқын аңғарылады. Нәтижесінде, қажетті мамандықтарға оқыту жұмыстары қолға алынған.
Мәселен, үшжақты келісім бойынша құрылыс компаниясында 30-дай жаркенттік тәжірибеден өтуде. Солардың бірі Наталья Лимкова. Бес жыл жұмыссыз отырған ол жергілікті жұмыспен қамту орталығы арқылы кәсіби білімін жетілдіру мақсатында №18 кәсіптік лицейде 3 айлық курста білімін көтеруде. Енді бір айдан соң куәлік алып, «АБК Құрылыс-1» фирмасына тұрақты жұмысқа қабылданады. Осындай жастар қатары көп екенін де айтқан жөн.
Алтынкөл стансасында құрылыс көлемі ауқымды болғандықтан жұмыс күндіз де, түнде де тоқтаусыз жүргізілуде. Әсіресе, тас қалаушы, дәнекерлеуші, сылақшы, эксковаторшы мамандықтары аса қажет. Сондай-ақ, темір жол жұмысшылары мен әскерилендірілген күзетшілерге деген сұраныс өсіп отыр.
Құрылыс жұмыстары әлеуметтік қызмет саласына да едәуір салмақ салуда. Өйткені, сұранысқа орай дайын мамандар қажет. Олар да өз тарапынан сараптама жүргізіп, жұмысшыларды кәсіби даярлықтан өткізуде.
Өңір жұртшылығына үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы осындай игіліктер әкелді.
Амандық БАТАЛОВ, облыс әкімінің бірінші орынбасары.
Жақсы жол бәрін жақындатады
Жетіген ауылындағы №29 жол жөндеу-машина стансасының ұжымы алдағы ел Тәуелсіздігінің 20 жылдығын толымды табыстармен қарсы алғалы отыр. Олай болатын жөні де бар. Өйткені, Жетіген – Қорғас темір жолы үлкен маңызға ие екенін қарапайым жұмысшылар жақсы түсінеміз. Сондықтан да күн демей, түн демей еңбек етудеміз.
Цехта негізінен темір жол рельстері құрастырылып, жолға төселетіндей етіп арнайы вагондармен Жетіген мен Қорғас арқылы құрылыс жүріп жатқан разъездерге жіберіледі. Әрине, бұл үлкен жауапкершілікті талап етеді. Осы талап деңгейінен көрінуге күш салып, кәсіби шеберліктерімізді жұмсап келеміз. Осы орайда Б.Жекеев, И.Ысқақов және басқа да әріптестерімнің тындырымды істеріне сүйсінемін. Баршаның игілігіне арналған алысты жақындататын жаңа темір жол құрылысының ашылу сәтін асыға күтудеміз.
Берікбай АЛПЫСБАЕВ, жол жөндеуші.
Біздің де үлесіміз бар
Осыған дейін Жетіген ауылындағы «Рассвет» кеңшарында қарапайым механизатор болдым. Мектепті бітіргеннен соң тракторшы болып жұмысқа араластым. Темір жолда 2000 жылдан бері жұмыс істеп келемін.
Жетіген – Қорғас темір жол құрылысының жұмысы қызу жүріп жатқан қазіргі тұста біздің мамандығымыз ауадай қажет. Өйткені, жол бойындағы жұмыстар бульдезор сияқты алып техникасыз қиынға түскен болар еді.
Міне, қазір де кезекті сапарға шығып барамын. Мені онда да жауапты жұмыс күтіп тұр. Осы Жетіген ауылында тұрамын. Жолдасым Патигүл үй шаруасында. Аңсар, Әзиза, Әлібек сияқты үш ұлым өсіп келеді. Менің барым да, бақытым да солар. Оларды да еңбекке баулып, жұмысты мейлінше адал атқарып, жоғары өнімділікке қол жеткізіп жүргеніме қуанамын.
Құралбек АСАНБАЕВ, бульдезерші.
Жетігеннің келешегі зор
Мен Сыр бойының, Қызылорда өңірінің тумасымын. Бірнеше елдің экономикалық қарым-қатынасына негіз қалайтын темір жол құрылысына қатысқаным, әрине, мәртебе. Жетіген ауылындағы жол жөндеу-машина стансасында Нұрқанбек Айытбеков тәрізді зейнет жасында болғанымен Құрметті теміржолшы ретінде бізден ақыл-кеңесін аямайтын қариямыз бар. Көп жағдайда оның ақылы мен тәжірибесіне жүгінеміз. Жол төсеу, жөндеу жұмыстары тиянақты жалғасуда. Айлығымыз жақсы.
Айтып-айтпай не керек, күні ертең Жетіген ауылы үлкен елді мекендердің біріне айналатыны қуантады. Темір жолға қатысты құрылыс нысандары бірінен соң бірі бой көтеріп жатыр. Іргемізден теміржолшыларға арналған тұрғын үй кешендері де салынады. Бұл да тұрғындар игілігі. Бір сөзбен айтқанда, бүгінгі өрелі істер ел Тәуелсіздігінің жемісі. Ал, оған үлес қосу азаматтық парыз.
Мұңайтпас КҮЛПЕЙІСОВ, жол жөндеушілер бөлімінің шебері.
Беттердегі материалдарды дайындаған «Егемен Қазақстанның» Алматы облысындағы меншікті тілшісі Күмісжан БАЙЖАН.