«Арманда кеткен арыстардың асыл мұратына біз мыңжылдықтар тоғысында қол жеткіздік. Алаштың айбыны асып, күн сөнгенше азат болды», деп бастады Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік күніне арналған салтанатты жиналысты Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев. Сол асыл мұратқа жеткелі бергі 20 жылда жүріп өткен жолымыз тарих бедерінде болмашы уақыт саналады.
Қазақ елінің ең басты бақыты – осы батырлардың білегімен, аналардың жүрегімен, жастардың жігерімен келген тәуелсіздігі. Азаттықты ата-бабаларымыз қаншама ғасырлардан бері армандап келді. Құдайға мың да бір шүкір дейік, тәуелсіздігіміз бізге ешқандай да қан төгілместен бұйырды. Кеңес Одағы құрамынан шығып, өз бетімізше шаңырақ көтеріп, қазір сол еліміздің керегесін берік етіп жатқан жайымыз бар.
Кез келген мемлекеттің қауіпсіздігі мен орнықты дамуының ең маңызды факторы – аумақтық тұтастығы мен шекарасының беріктігі. Мұның қаншалықты маңызды екендігін өзінің сан ғасырлық тарихында шекарасын тұңғыш рет шегендеп алған қазақ халқы өте жақсы біледі. Осылайша бүкіл Батыс Еуропаның аумағына тең ұлан-байтақ жерді алып жатқан Қазақстан қауіпсіздік мәселесін әскердің, қарудың күшімен емес, бейбіт жолмен келісім арқылы шешіп келеді.
Тәуелсіз ел болғалы жеткен табыстарымыз ауыз толтырып айтарлықтай Қазақстанды президенттік республика деп жариялаған 1995 жылғы Конституция мен «Қазақстан Республикасының Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі туралы» Конституциялық заң Парламенттің заң шығару функциясын жүзеге асыратын республиканың жоғары өкілді органы болып табылатынын бекітіп берді. Сөйтіп, біздің елімізде тұрақты негiзде жұмыс iстейтiн, екi палатадан тұратын (Сенат және Мәжiлiс) Парламент өмірге келді.
Бірнеше партия додаға түскен соңғы сайлау «Нұр Отан» халықтық-демократиялық партиясының айқын жеңісімен аяқталды. Басқа партиялардың бірде-біреуі 7 пайыздық кедергіні еңсере алмады. Нәтижесінде нұротандықтар Парламент Мәжілісіндегі барлық 98 орынды иеленді. Жаңадан сайланған Мәжіліс саяси жүйенің құрамдас бөлігі ретінде өзі де жаңаруға түсіп, бүкіл қызметін, әсіресе, негізгі функциясы – заң шығару ісін қоғамдық қатынастардың қазіргі заманғы күрделі, өскелең талаптарымен үйлестіре білді.
Бүгінде Елбасының әлеуметтік-экономикалық даму бағытындағы көптеген бастамалары жоғары заң шығарушы өкілетті орган тарапынан қолдау тауып, заңнамалық қамтамасыз етіліп барып үлкен өмірге жолдама алып жатыр. Нәтижесі де орасан. «Нұр Отан» ХДП мен оның Мәжілістегі фракциясының және Үкіметтің өзара ынтымақтастықта әрекет етуі арқасында Президент Жолдауы мен партияның Халықтық тұғырнамасындағы міндеттер абыроймен атқарылып келеді. 2007 жылдан бастап Қазақстанның ішкі жалпы өнімінің оң қарқынмен өсуі осы сөзімнің айғағы болса керек.
2009 жылғы әлемдік қаржы дағдарысына қарамай, еліміз былтыр ішкі жалпы өнімін 148 миллиард АҚШ долларына жеткізді. Екінші деңгейдегі банктердегі халықтың салымдары 2011 жылы 2,5 триллион теңгеден асып, 2007 жылмен салыстырғанда 1,5 триллион теңгеге ұлғайды. Жұмыссыздық деңгейі 5,2-5,4 пайыз деңгейіне дейін төмендеді. Қазір «халықтық IPO» жүзеге асырудамыз. Бұл да халықтың нарық жағдайына бейімделіп еңбек етіп жатқанын көрсетеді. Бұл толағай табыстарымыз жаңа көкжиектерді бағындыратынымызға нық сендіреді.
Президенттік сайлауда сайлаушылардың Нұрсұлтан Әбішұлына жаппай дауыс беріп, сенім білдіргені халықтың Елбасының айналасына топтасқанын көрсетті. Н.Назарбаевтың сайлаудағы үстем жеңісі Қазақстан халқының бүгіні мен ертеңін іс басындағы Мемлекет басшысымен байланыстыратынын айқын дәлелдеп берді.
Биылғы Конституция күніне және ел Тәуелсіздігінің 20 жылдығына орай еліміздің бас қаласындағы «Қазақ елі» монументі алдында ел Президенті – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас қолбасшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың қатысуымен әскери шеру өткізуіміз Ата Заңымыздың қадірі артып, елімізде зайырлы да құқықтық қоғам орнағандығын паш етті.
Елбасының сарабдал саясатының арқасында бүгінгі таңда елімізді, халқымызды бүкіл дүние жүзі біледі. Қазақстанның Шығыстан жарқыраған жұлдыздай шоқтығы биік болуының сыры жақсы жағынан танылғандығында десем қателеспеймін. Мемлекетіміз Н.Назарбаевтың бастамасымен ядролық қарудан әлемде бірінші болып бас тартты. Ядролық қару ешқандай елге, халыққа жақсылық әкелмейтіндігі бесенеден белгілі. Оны ұстап тұру үшін де қаншама қаржы қажет десеңізші. Бұл жөнінде Президент Н.Назарбаев АҚШ-тағы келіссөздер жайында «Ғасырлар тоғысында» атты кітабында нақты былай деп көрсеткен: «Құрама Штаттар 1992 жылы ядролық қарусыз мемлекет атанумен шектелу туралы қайта сөз көтерді. Мен тағы пікірімнен тапжылмадым: әуелі ұлы мемлекеттер біздің қауіпсіздігімізге кепілдік берсін, сосын біз өз аумағымыздағы барлық ядролық қарулардан бас тартамыз». Осының өзі сол кездегі келіссөздердің болашақ қауіпсіздігіміздің іргетасын қалағанын көрсетіп тұрған жоқ па. Біздің елдің ядролық қарудан алғашқы болып бас тартқаны бүгінде әлемге үлгі болып отыр. Біздің қасиетті жерімізді ондаған жылдар бойы ойрандаған Семей ядролық полигонын жабу туралы Жарлыққа Қазақстан Республикасының Президенті қол қойғалы биыл тура 20 жыл толды.
Жер бетіндегі Біріккен Ұлттар Ұйымынан кейінгі үлкен құрылым – 56 елдің басын қосқан Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымының үшінші мыңжылдықтағы, ХХІ ғасырдағы Саммиті Қазақстанның төрағалығымен Астанада өтті. Астана Декларациясы тарихқа алтын әріптермен жазылды. Бұл да осы жиырма жылдықта жеткен әлемдік басты жеңістеріміздің бірі.
Экономикалық саладағы жетістіктеріміз қаншама. Егер 2011 жылдың көрсеткішін алар болса, осы жылдағы ішкі жалпы өнімді әрбір қазақстандықтың басына шаққанда 11 мың АҚШ долларынан келеді екен. Біздің есебіміз бойынша, бұл көрсеткіш 2013-2014 жылдары 14,5 мыңға жетуі тиіс. Әрине, мұның барлығы да аянбай еңбек етудің нәтижесі. Мемлекет басшысының тапсырмасын барлық деңгейдегі әкімдер уақтылы орындап, Парламент соған лайықты, халық ыңғайына дұрыс келетін заң шығарудың арқасында осындай жетістіктерге жетіп отырмыз. Еліміз осылайша ерте есейіп, экономикасы өркендеген мемлекеттер қатарына қосылды.
Біз бұдан да ары қарай дами береміз. Себебі, Елбасының бастамасымен қабылданған 2030 жылға дейінгі стратегиялық бағдарламада осының барлығы да көрініс тапқан. Одан бері қарай келетін болсақ, қазір 2020 жылға дейінгі стратегиялық жоспар жүзеге асырылуда. Осы бағдарламалардың бәрінің мақсаты – Қазақстан мемлекетін өркендеген елдердің қатарына қосу, қазақстандықтардың көңіліне сенім ұялату. Әлемді жайлаған дағдарысқа қарамастан, кейінгі үш жылда бюджеттік сала қызметкерлерінің жалақысын, зейнетақы мен жәрдемақыны өсіріп, әлеуметтік көмекке баса назар аударып келеміз. Экономикалық саясат экономиканың шикізаттық емес секторын дамытуды ынталандыруға, ең алдымен, экономиканың нақты секторы кәсіпорындарының инновациялық қызметіне, қолайлы инвестициялық ахуал құруға, жеке инвестицияларды ынталандыруға бағытталатын болса, мемлекеттік органдардың лицензиялық-рұқсат беру жүйесін және бақылау-қадағалау қызметін жетілдіру арқылы бизнес-ахуалды жақсарту бойынша жұмыстар жалғаспақ. Бюджет тапшылығын болжамды ІЖӨ-ге қатысты 2012 жылғы 2,6 пайыздан 2014 жылы 1,3 пайызға дейін немесе 758,5 млрд. теңгеден 460,2 млрд. теңгеге дейінгі қысқарту жоспарланған.
Мемлекеттік саясат шағын және орта бизнесті қолдауға бағытталып отыр. Ел экономикасының басым бөлігін орта бизнес өкілдерінің иеленуіне де оңтайлы жағдай жасалып жатыр. Елбасы «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз!» атты Жолдауында осы салаға айрықша назар аударды. Индустриялық-инновациялық жобалардың қалаларда ғана емес, аудан орталықтарында да іске асуы шағын және орта бизнестің өсіп-өркендеуіне арналған бастама екені айдан анық. Осы орайда мұндай игі шаралар ел экономикасында бәсекеге қабілетті өнімдердің саны мен сапасын арттыруға жол ашып отыр.
Қазақстанның гауһары – Астана қаласын салуымыздың өзі үлкен тарихи оқиға. 1994 жылдың 6 шілдесінде Елбасының Астананы көшіру туралы баяндамасын қызу талқылай келіп, ел астанасын Алматыдан Ақмолаға көшіру туралы ұсынысымен келіскен депутаттар өздерінің бұл шешімдеріне «туған күнге жәй сыйлық» деп те қараған болар. Сол кездерде мемлекеттік қызметте жүргендердің біразы ел астанасы ауыстырылған кезде бұл жаққа келуге күмәнданып, Алматыда қалып қойды. Бірақ бүгінгі таңда астананың Ақмола жеріне көшірілуі дұрыс екендігіне барлығымыздың көзіміз жетті. Сарыарқа төсінен әдемі де зәулім ғимараттары бой көтерген елорданың көркіне қазір әлем тамсанатын болды. Былайша айтқанда, тарихтың жаңа беті ашылды. Халықаралық өлшемдерге сай келетін қала қазір еліміздің айбыны да мақтанышы.
Соңғы жылдары Мемлекет басшысы Қазақстан халқының денсаулығына мейлінше көп көңіл бөліп отырғандығы белгілі. Барлық мәселенің түйіні – «Саламатты Қазақстан» бағдарламасы жүзеге асырылып, соның нәтижесі оң өзгерістер әкелуде. Бұған нақты мысал келтірер болсақ, биыл еліміз бойынша бала туу көрсеткіші 25 пайызға өсіп, өлім 11 пайызға азайған. Ал өмір сүру көрсеткіші 2 жылға артқан.
Қазіргі таңда елімізде әлемнің озық технологиялары игеріліп, заманауи құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілген көптеген жаңа кәсіпорындар ашылуда. Ендігі мәселе жеткен жетістіктерді еселей түсу. Егер халықтың бірлігі бекем болып, Елбасымызға үлкен қолдау көрсетіп, «Президент біреу, халқы тіреу» деген қағида ұстансақ, онда Қазақстанның шоқтығы биік елу мемлекеттің ортасында тұратын күннің де жақындай түсетіні анық.
Сауырбай Есжанов, Парламент Мәжілісінің депутаты.