Конгресс барысында келелі тақырыптарға негізделген ауқымды баяндамалар тыңдалып, талқыланумен бірге қазіргі заманғы түркологияның жетістіктерін паш ететін кітап көрмесі ұйымдастырылып, жаңа ғылыми еңбектердің тұсауы да кесілді. Сондай кітаптардың бірі һәм бірегейі белгілі түрколог ғалымдарымыз, филология ғылымдарының докторлары, профессорлар Жансейіт Түймебаевтың, Мағрипа Ескееваның, Гүлғайша Сағидолданың «Түркітану сериясы» бойынша баспадан шыққан 8 томдық ғылыми зерттеу еңбектерін ерекше атауға болады. Аталмыш көп томдықтың бірі «Мәңгілік Ел» идеясын дамытудың лингивистикалық негізі» деп аталынған. Онда «Мәңгілік Ел» идеясының рухани ұлы мақсат-мұраттарын іске асырудың негізгі тетіктерінің бірі – гуманитарлық пәндердің көкжиегін кеңейтіп, соның ішінде жалпы түркілік рухани құндылықтарды сақтауға, жаңғыртуға, соны ғылыми айналымға түсірудің, оларды кешенді түрде талдаудың лингвистикалық мүмкіндіктері қарастырылған. Мәселенки, солардың қатарында көне түркі жазба ескерткіштері тіліндегі Bengu El идеясы, осы идеяны жаңғыртудың лексикографиялық негіздері, түркі тілдерін салыстыра зерттеудің ортақ руханиятты жаңғырту құралы екендігіне қатысты жан-жақты, терең талдаулар бар.
Ж.Түймебаев пен Г.Сағидолданың бірлесіп жазған «Қазақ және түркі тілдерінің салыстырмалы-сипаттамалы грамматикасы», «Алтаистиканың тарихи лингвистикалық негізі», «Қазақ және татар тілдерінің салыстырмалы-сипаттамалы грамматикасы», Ж.Түймебаев пен М.Ескееваның жазған «Түркітанудың тарихи-лингвистикалық негіздері», «Көне түркі жазба ескерткіштері тілінің морфологиялық жүйесі» және де үш автордың ортақ қолтаңбасы қалған «Түркі тілдерінің салыстырмалы-тарихи грамматикасы» атты ғылыми еңбектерінің қазіргі түркологияда алатын орны айрықша дер едік. Өйткені түркологияның ең қажетті, өткір бір саласы түркі тілдері лингвистикасын бұлайша ашып талдап, жеке-жеке зерттеу нысанына айналдырған ғалымдардың еңбектері кемде-кем. Түркі тілдерін тарихи-фонетикалық, морфологиялық, грамматикалық тұрғыдан салыстыра зерттеу кешенді, кемел іс дер едік. Сол себепті осы еңбектердің ғылыми теориялық, практикалық маңызы өте зор болмақ.
Отандық түркология саласында тіл мамандары үшін таптырмайтын құнды да бағалы ғылыми еңбектердің жарыққа шығуы – үлкен табыс әрі мерей! Елбасының бастамасымен елімізде кең өріс алып жатқан рухани жаңғыру бағдарламасы негізінде атқарылар ұшан-теңіз істің толайым жетістіктері мол болып, түбі бір түркінің рухани дүниесі осылайша түгенделе берсін! – деген ізгі тілегімді жеткізгім келді.
Раушангүл АВАКОВА,
филология ғылымдарының докторы, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ профессоры
