КЕРБҰЛАҚТЫҢ КҮЛШЕСІ-АЙ
Ежелден-ақ, «Ас атасы – нан» деп халқымыз оның бір түйірін жерге тастамай қадірлеп, қастерлеген. Тіпті, осы тағамның қадір-қасиеті жайлы «Алтын, күміс – тас екен, арпа-бидай – ас екен» деп сонау қиын-қыстау кезеңдері ашаршылыққа ұрынғандар бір түйір дәннің қадірін білгендігін айтсақ та болар. Нарықтық қатынас өз билігін жүргізген кезде Шаған тауының етегін жайлаған Кербұлақ ауданының жұртшылығы астықты алқаптың берерін арттыруға жұмылуы тегін емес. Мұнда, сала-сала болған алқаптарда жайқалған дәні баданадай бидайдың және арпа мен сұлының сортты тұқымын өзге аймақтардың диқандары сатып алып, берекелерін тасытқанын көруге болады. Алқаптағы жайқалған бидайды ұнға айналдырып, наубайхана ашқандар қатарының молдығын осыдан іздеген жөн. Мәселен, астықты аймақтағы орталық наубайхана жеке кәсіпкер Мұратбек Ахметжановтың басшылығымен күні бүгінге дейін жұмысын жалғастыруда. 1996 жылы жеке меншікке алынып, содан бері наубайханада нанның тоғыз түрі пісіріліп келеді. Жаңа ғана қалыптан шыққан таба нан, батон, тандыр, үй наны, қара нан, бидай наны, Кербұлақ тоқашы, кірпіш, жай нанның иісі танауды жарып, тәбетіңді ашады. Наубайхана ұжымы күн сайын үш мыңнан аса осындай нан түрлерін пісіріп, елді мекендердегі сауда орындарына жөнелтеді. Бөлке нанның бағасы 47 теңге болса, ол сауда орындарында 50 теңгеден сатылады. Нан бағасының мұндай қолжетімділігі наубайхана ұжымының іскерлігі мен халыққа деген жанашыр көзқарасынан туындаған. Бағаның тұрақты болуын кәсіпкердің қанағатшылдығынан іздеген жөн. Мәселен, ұжымдағы 50 адамның айлығын, пештің тоқтаусыз жұмыс істеуін, нанның жеткізілуін, жанар-жағармай бағасының өсуін қосыңыз. Жай ғана есепке жүгінсек, өнімнің өзіндік құны сатылымдағы бағасынан әлдеқайда қымбат болатынын көреміз. – Ұн бағасы қымбат. Ал, оған нанның дәмді болуы үшін қосылатын заттар бар. Осыған қарамастан аудан әкімдігінің қолдауымен бағаны тұрақты ұстауға күш салып келеміз. Нан – қасиетті тағам. Сондықтан да тұтынушы дастарханынан тұрақты табылуы үшін іскерлік танытудамыз, – дейді наубайхананың инженер-технологы М.Ғабдуллин. Кербұлақ тоқашының дәмі-ай, деген тұтынушы берген баға осының айғағындай. Күмісжан БАЙЖАН. Алматы облысы.* * *
ҚОРДАЙДАҒЫ ҚОҢЫР ЖЕЛ ҚУАТЫ
Ел Тәуелсіздігінің 20 жылдығы қарсаңында қуаттылығы 1500 кВт. Қордай жел электр бекетінің бірінші кезегі іске қосылып, пайдалануға берілді. Қордай жел электр бекеті еліміздегі жел қуатының алғашқы жобаларының бірі және желді пайдалану арқылы электр қуатын өндіретін бірінші өнеркәсіптік нысан болып табылады. Қордай ЖЭС-нің бірінші кезегінің құрылысына «Изен-Су» компаниясы 370 млн. теңге инвестиция салды. ЖЭС құрылысы жобасын іске асыруға 40 жұмысшы тартылды. Ал 500-ден астам отбасы мен олардың жеке шаруашылықтарының электр қуатына деген қажетін өтейтін бекетте небары 9 адам жұмыс істейтін болады. Президент Н.Назарбаевтың жаңғырмалы қуат көздерін дамыту туралы саясаты және елімізде қалыптасқан жағымды инвестициялық ахуал облысқа отандық және шетелдік инвесторларды тартуға жағдай жасауда. Соның нәтижесінде алдағы уақытта жаңғырмалы энергия қуаттарының 11 жобасы жүзеге асырылады. Облыста өткен жылы қуаттылығы 1,5 МВт. Меркі су электр бекеті пайдалануға берілген болатын. Ағымдағы жылы қаржыландыру көздері арқылы Т.Рысқұлов ауданында қуаттылығы 2,1 МВт. Қарақыстақ су электр бекеті және қуаттылығы 9,2 МВт. Шу ауданындағы Тасөткел су электр бекеті құрылысының жұмыстары басталды. Бұл 2 су электр бекеттері келесі жылдың төртінші тоқсанында іске қосылады деп жоспарланып отыр. Көсемәлі СӘТТІБАЙҰЛЫ. Жамбыл облысы.* * *
ЖЕЗҚАЗҒАННЫҢ ЖҰЛДЫЗЫ ЖОҒАРЫ
Елбасы жақында облыста болған жұмыс сапарында Жезқазған аймағын дамытуға арналған бағдарлама қабылданатындығы туралы мәлім еткен еді. Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша алдағы бес жылда Жезқазған, Сәтбаев қалаларын және Ұлытау ауданын әлеуметтік-экономикалық дамытудың кешенді жоспары әзірленіп, Үкімет қаулысымен бекітілді. Оның негізгі бағыттарын облыс әкімі Серік Ахметов жергілікті жұрт өкілдерімен өткен кездесуде таныстырып, жан-жақты баяндап берді. Бұл бағдарламаны іске асыру шараларына 130 млрд. теңге бөлінген. Ол 8 тараудан тұрады. Атап айтқанда, минералдық-шикізаттық базаны кеңейту, индустриялық-инновациялық дамуды жандандыру, коммуналдық шаруашылық, тұрғын үй құрылысын өрістету, көлік, әлеуметтік инфрақұрылымды жетілдіру, қоршаған ортаны қорғауды жақсарту, туризмді қалыптастыру қарастырылған. Соған сәйкес мәселен, өңір кен көздеріне геологиялық барлау жұмыстары жүргізіледі. Қазба байлықтардың қосымша қоры анықталып, оларды өндіруді 60-80 жылға дейін ұзартуға мүмкіндік туады. Сонымен қатар, техногенді минералдық түзілімдерді қайта өңдеу жүргізілетін болады. Мұның өзі жыл сайын 400 тоннадан аса қосымша катодты мыс алуға ықпал етеді. Алдағы жылы 3,4 млрд. теңге көлемінде жаңа инвестициялық жобалар жүзеге асырылады. Соның ішінде Жезқазған кеніштерінен сыртқары орналасқан жерлерде тау-кен кәсіпорындарын, құс фабрикасын салу, жеңіл өндірісті кеңейту қолға алынады. Сондай-ақ тамшылата суғару әдісін қолдану арқылы көкөніс өндіретін жылыжай шаруашылығын құру, бос жатқан кварц кеніштерінде ферроқорытпа өндірісін қалыптастыру жобаланып отыр. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласындағы қордаланып қалған мәселелерді шешу үшін Жезқазған жылу-электр орталығы жаңғыртылып, Сәтбаев қаласындағы №1 жылу стансасы техникалық жағынан қайта жарақтандырылады. Жезқазғанда «Қазақмыс» корпорациясының өндірістік қуаттарының жылу жүктемелерін қамтамасыз ету үшін екі шағын қазандықтың, Үйтас, Айдос, Есқұла су құбырларының құрылысы аяқталады. Бұлардан бөлек Жезқазғанды ауыз сумен қамтамасыз ету үшін су қоймасы салынады. Қала ішіндегі су құбырлары желісін және тазалау құрылғыларын жаңғырту жұмыстарын атқару белгіленген. Бұдан да басқа жұмыстар аз емес. Мәселен, Жезді кентінде бос қалған ғимараттар, инженерлік коммуникация мен көліктік инфрақұрылым қалпына келтіріледі. Ұлытау ауданында туризм дамытылады. Аймақ келешегіне жарқын жол ашатын аталған бағдарламаны жезқазғандықтар жылы қабылдап, мемлекеттік көмек-қолдауға ризашылықтарын білдіруде. Айқын НЕСІПБАЙ. Жезқазған.
