Мысалы, мына бір қойдың жауырын сүйегінен жасалған «Мәңгілік ел» атты кескіндемеге қараңыз. Ортада – шаңырақ, төменде – Абыз. Жұмыс авторы Бектас Кәрімұлының айтуынша, бұл мүсінге ел тәуелсіздігінің 20 жылдық мерейтойы кезінде ашылған Астанадағы «Мәңгілік ел» қақпасының символдары сіңірілген.
Екінші жұмыстың аты – «Қазақ елі». Бұл да кәдімгі қойдың жауырынынан оймыштап жасалыпты. Мұнда бас шаһардың көркіне айналған «Қазақ елі» монументінің атрибуттары бейнеленген. Үшінші жәдігер – «Тұлпардың дүбірі». Бұл жерде жылқы түлігі өте қонымды кескінделген.
Сүйек мүсіндердің авторы Бектас Кәрімұлы қазір Ақмола облысы, Шортанды ауданы Мәдениет үйінің сахна әрлеушісі. Оқыған мамандығы – суретші. Алғашқы білімді Ұлан-батыр қаласында алған. Кейін Петербордағы И.Репин атындағы көркемсурет, сәулет және мүсін институтында оқуын жалғастырған. Бектастың қолынан шыққан картиналар қазір АҚШ бастаған шетелдердің көрме сөресінен түспейді. Өйткені бұл шебер дала көшпенділерінің этнографиялық көрінісін тамаша бейнелейді. Сонысымен де таңсық.
Ал мына сүйек әрлеу өнері ше, бұл мүсіншінің тек қолы бос кезінде жасап отыратын хоббиі екен. Көркемдігі хобби деуге келмейді. Бұл кәдімгі қазақ халқының сүйек әрлеу өнері. Сүйек жонуды шебер үш жыл бұрын қолға алған екен, қазір 50-ден астам сүйек-мүсіндері әртүрлі көрмелерді аралап жүр. Тіпті өткен жылы ЭКСПО төріне қойылыпты. Қызық болғанда, Бектас жасаған жауырын-сызбаларды шетелдіктер жапа-тармағай талап әкеткен.
Сүйекті «сөйлетіп» жүрген шеберге «Кескіндемелердің дені жауырын екен, неге олай?» деген сұрақ қойдық. Ол айтады: «Қазақ халқы жауырынды қадір тұтқан. Оның ортасын бөліп тұрған қыр-белін «баланың жолы», қыр астындағы жазық-жалпақты «адамның жолы», ал жауырынның шүйесін «әулет жолы» деп қараған. Және жауырынға қарап малдың күйін, сол жылдың райын болжаған».
– Сонымен қатар, – дейді Бектас Кәрімұлы. – Сүйек арқылы бұйым сәндеу өнері қазақта болған. Олар тұрмыстық заттарын және ер-тұрмандарын сүйекпен әрлеген. Тіпті өткен Қостанай қалалық өлкетану музейінен дүмі тұтас сүйекпен көмкерілген Амангелді батырдың домбырасын көрдім. Менікі осы дәстүрді жаңғырту.
Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ,
«Егемен Қазақстан»