Ең алғаш 2015 жылы Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі, Астана қаласы мемлекеттік қуыршақ театрының негізін қалаушы және көркемдік жетекшісі Құралай Ешмұратованың мұрындық болуымен өмірге келген өнер мерекесі әр үш жыл сайын қызықты бағдарламасымен көрерменін қуантудан бір сәт те жалыққан емес.
2010 жылы Жастар театры шаңырағынан бөлініп, Астана қаласы әкімдігінің қолдауымен дербес өнер ошағы ретінде шығармашылық жұмысын жалғастырған театр ұжымының бүгінде жеткен жетістігі аз емес. Әлемнің түкпір-түкпірін аралап, қазақтың қуыршақ өнерін жаһанға танытумен бірге, елордалық кішкентай көрермендердің көркем танымын қалыптастыруда атқарып жатқан еңбегі ересен. Астана қаласы қуыршақ театры бастамасымен қолға алынған сондай ауқымды жұмыстардың бірі – халықаралық «Құралай» қуыршақ театрлары фестивалі.
Еліміздегі халықаралық деңгейдегі тұңғыш қуыршақ театрлары фестивалінің Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі Құралай Ешмұратованың есімімен аталуы тегін емес. Қазақ қуыршақ өнерінің тұңғыш кәсіби режиссері, «Халықтар достығы», «Құрмет Белгісі» ордендері мен «Ерен еңбегі үшін» медалінің иегері, Қазақ ұлттық өнер университетінің құрметті профессоры Құралай Ешмұратованың жансыз қуыршақты сахнада сөйлетуде сіңірген еңбегі зор. Елордамыздың төрінде бой көтерген бір ғана Астана қаласы Мемлекеттік қуыршақ театрының негізін қалап, шығармашылық ұжымды аяғынан тік тұрғызып, әлемдік деңгейдегі қуыршақ театрларымен иық тірестірерлік кәсіби шеберлік биігіне шығаруы да өнер иесінің тынымсыз ізденіс пен өз ісіне, мамандығына деген шексіз сүйіспеншілігінің жемісі болса керек.
– Қуыршақ театрының ерекшелігі сол – біз әртүрлі жастағы көрермендермен жекелей жұмыс істейміз. Яғни, қуыршақ театрында көрермен аудиториясына шектеу жоқ. Технологиялар да, қуыршақтар да, драматургия да үнемі ауысып отырады. Сондықтан да қуыршақтар – жас балалардан бастап, ересек адамдарға дейін қызықты Һәм қажет өнер. Себебі кез келген адамның ішінде бір-бір балдырған өмір бойы тіршілік кешеді. Сол балалығын жоғалтпаған адам бақытты. «Құралай» фестивалінің де көздеген мақсаты осы – қуыршақ театрының аудиториясын кеңейтіп, барлық жастағы көрерменге бірдей рухани қуаныш сыйлау, – дейді Астана қаласы Мемлекеттік қуыршақ театрының көркемдік жетекшісі, Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі Құралай Ешмұратова.
Италия, Польша, Ресей, Тунис, Босния және Герцеговина, Бельгия, Түркия, Эстония, Сербия және еліміздің төл театрлары қатысқан мерекелік шара төрт күн бойы көрерменін балалық шақтың балғын күндеріне сапар шеккізді. Фестивальдің ашылу салтанатында қала көшелерінде ұлттық киімдегі балалар мен қуыршақ театры актерлерінің, алып қуыршақтардың, «Зара» шоу-балеті әртістерінің қатысуымен ұй++6+ымдастырылған үрлемелі оркестрдің сүйемелдеуінде өткен қуыршақтар шеруі бас шаһар тұрғындары мен қонақтарына қуыршақтар әлемінің естен кетпес қуанышын тарту етті. Фестиваль шымылдығы 80 жылдан аса тарихы бар еліміздің бас қуыршақ театры – Алматы қаласы Мемлекеттік қуыршақ театры ұсынған Құралай Ешмұратованың «Қаңбақ шал» қойылымымен түріліп, сан алуан қызықты шараларға ұласты. Атап айтсақ, төрт күн бойы қуыршақ өнерінің жанкүйерлері «Бусинки» қуыршақ театры (Босния және Герцеговина), «Верди» қуыршақ театры (Италия), «Қаракөз» қуыршақ театры (Түркия), Санкт-Петербург қуыршақ театры (Ресей), «Projekt» қуыршақ театры (Эстония), «Marek Waszkiel» қуыршақ театры (Польша), «Figurentheater Vlinders» қуыршақ театры, Тамбов Мемлекеттік қуыршақ театры (Ресей), Тунис ұлттық қуыршақ өнері орталығы (Тунис) және еліміздің төл театрлары Алматы мен Астана қаласы мемлекеттік қуыршақ театрларының халық ертегісі «Қаңбақ шал» және Роза Мұқанованың Семей ядролық полигонының адамзатқа әкелген қасіретін баяндайтын «Мәңгілік бала бейне» қойылымын тамашалады.
Сонымен қатар қуыршақ өнерінің шебері, сербиялық маман Амелла Вученовичтің өткізген «Қуыршақ және бала», «Әдепке тәрбиелеу» және «Қуыршақтану өнері» тақырыбындағы шеберлік сабақтары да қуыршақ театрлары актерлерінің кәсіби біліктілігін арттыруда тағылымы мол тәжірибе болғаны сөзсіз. Шілде айын шуаққа бөлеген айтулы өнер оқиғасы, сөйтіп, балдырғандарды шат-шадымен қуанышқа бөлеп, естен кетпес ерекше әсерімен салтанатты көңіл-күйде мәресіне жетті.
Назерке ЖҰМАБАЙ,
«Егемен Қазақстан»
