Шаруалар қарақшы-барымташылардан күштірек
Жұма, 7 қыркүйек 2012 7:28
Мадагаскар арал-мемлекеті – экзотикалық сипаты бар ел. Кейде қала мен ауылының арасы қосылып жатады. Қалада да мал – тіршілік көзі. Енді сол малға қатысты қақтығыстар жиі кезігеді. Тіпті ол адам өліміне де апарып соқтырады.
Жұма, 7 қыркүйек 2012 7:28
Мадагаскар арал-мемлекеті – экзотикалық сипаты бар ел. Кейде қала мен ауылының арасы қосылып жатады. Қалада да мал – тіршілік көзі. Енді сол малға қатысты қақтығыстар жиі кезігеді. Тіпті ол адам өліміне де апарып соқтырады.
Жақында, нақтырақ айтқанда, осы қыркүйектің алғашқы күні елдің оңтүстік-шығысындағы Бетрука қаласына жүзге тарта қарулы қарақшы-барымташылар шабуыл жасап, тұрғындардың мыңға тарта сиырын, ол зебу деп аталады, айдап кетеді. Бұл оқиға дереу полицияға да хабарланады. Полиция тіпті авиацияны пайдаланып, барымташылардың ізіне түседі. Бірақ олар бір қырғынның алдын алуға үлгермейді. Қырғын дегенде, қарулы қарақшылардың жергілікті халыққа жасаған зұлымдығы емес, керісінше, ашынған шаруалар барымташыларды қырып салыпты. Таспен, балтамен, найзамен қаруланған шаруалар бір түнде-ақ 67 қарақшының көзін жояды. Ал олардың өз араларынан тек 12 адам ғана жараланыпты.
Мұндай оқиғаның жалғасы болатыны белгілі. Қисынға салғанда, қарақшылар кек қайтаруы тиіс. Соны ескерген полицияның жергілікті жасағы ауыл, қала маңдарын қорғауға алады. Бірақ тағы да күтпеген жағдай болады. Әбден ашынған шаруалар тағы да шабуылға шығып, барымташыларды тұрақтарына дейін індете қуып барып, олардың 27 адамын өлтіріп қайтады. Енді полиция шаруалардан қарақшы-барымташыларды қорғауға мәжбүр болады.
Әрине, мұны саяси оқиғалардың қатарына жатқызуға бола қоймас. Сөйтсе де, қарақшы-барымташы болса да, 90 адамның өлтірілуі назар аударарлық жағдай. Халық қиянатқа, қылмысқа қарсы бас көтеріп, өздерін өздері қорғауға шешімді қадам жасаған. Оның үстіне, бұл елдегі қалыптасқан өмір салтына өзгеріс ене бастағанын аңғартады екен. Зебу сиыры – бұл елдегі қасиетті мал. Сөйтсе де оның сүтін ішіп, етін жеуге болады. Ал барымташылық – белгілі дәрежедегі табыс көзі, сонымен бірге жастардың өздерінің «есейгендерін» көрсетеді, қылмысты дүниеге жолдама да береді екен.
Мадагаскар шаруаларының қарақшы-барымташыларға қарсы белсенді әрекетке көшуі елдегі қалыптасқан жағдайды өзгертер, енді барымташылар аяғын байқап басады дейсің. Бұған дейін сол барымташылар түрлі қарулармен жарақтанып, тіпті полицияны, лауазымды адамдарды сатып алып, еркін қимылдапты. Сірә, шаруа халықтың өз күштеріне сенімі енді қарақшы-барымташылардың басынуына жол бермес.
Басқа елдегі жағдайды айтқанда, әркез өз елің есте тұрады. Қарақшы, барымташы деп сипаттамағанмен, бізде де мал ұрлайтындар, биылғы жылы оларға шөп ұрлайтындар да қосылыпты, тапа-тал түсте көлікпен келіп жұрттың малын, басқадай дүниесін тартып алып кететін көрінеді. Мұндай фактілер айтылып, жазылып жатыр. Олар әбден басынған. Соларға қарсы халықтың өзін көтерсе дейсің. Мадагаскардағыдай қырып салмағанмен, ұрлықпен оңай олжа іздегендердің адымын аштырмайтын әрекеттер керек-ақ.
Мамадияр ЖАҚЫП, «Егемен Қазақстан».
