Қаратауда сар желген ойсылқара

Жойқын бураларды жай ғана көріп қоймай, ғұн­дардың атақты шеберлері бураның айқасуын біздің заманымыздан үш ғасыр бұрын әдейілеп қолаға құйып отырған. Сәулетті етіп жасаған Ой­сылқараның бір ғажайып суреті Ор­тас­та бір ғұн обасынан табылған. Еш жерде кездеспейтін, тарихи заманда ғұндар жасаған ұлы мүсін. Тол­қынды ой түсіретін сұлу ком­позицияның ортасында ұлы күштің иесі Ойсылқара тұр­ғызылған, оның табаны оймышталған бура, үсті кісіге ұқсас тәңіріге табындырып, басын көкке қаратып, үміт елесін сурет­теген. Ойсылқараның екі жақ иығына көптеген ін­гендердің жүгіре шығып, өзінің қызықтауын, қуанышын ардақтаған. Суреттің өзі адамның махаббаты сияқты, поэзия түрінде суреттелген бір асқан бейне. Ғұндар тек жойқын бураларды алыстырып қоюмен бірге, екі айғырды да таласқа тү­сіріп, оларды да көркем бей­немен қолаға түсірген. Сон­дай Ойсылқараның бір жойқын суреті Қаратауда, бірі Хантауында, ал кейбірі Бұлақты, Білеуті өзендерінің бо­йын­да сақталып келген. Ең ұлы сурет – Қаратаудың Ойсыл­қарасы, дейді Әлкей ағамыз. Оны көп інгендер ортасына алып, бураны өзінің шабытына келтіріп, асқақтатып тұр. Бұл суретте көп реа­лис­тік ой бар. Түйелердің мінезі, буралардың гүрілдей асқы­нуы оны анық көрсетеді. Пах, шіркін, Ойсылқаралар тізбектеліп Қаратауда сар желген жануарлар елес бе­реді... Неге екенін қайдам, академик Ә.Мар­ғұланның көп томдығынан алынған фотосурет көз алдыңда тұрады.

АЛМАТЫ