Еуразиялық интеграция институтының директоры, Президент жанындағы ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің мүшесі, саяси ғылымдар кандидаты Ерлан Сайыров және Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің қазіргі заманғы зерттеулер институтының директоры, саясаттану ғылымдарының докторы Мұхит Сыдықназаров Қазақстанның Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» және «Ұлы даланың жеті қыры» атты бағдарламалық мақалалары және Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына жолдаған «Сындарлы қоғамдық диалог – Қазақстанның тұрақтылығы мен өркендеуінің негізі» атты Жолдауында айтылған бүгінгі күн мәселелері төңірегінде әңгімеледі.
– Президент Жолдауының алғашқы жолдарының бірінде «Еліміздің қоғамдық-саяси өмірін жаңғыртпай, табысты экономикалық реформаларды іске асыру мүмкін емес. Бұл біздің ұстанатын басты қағидамыз» деп айтылады. Қоғамда өмір сүріп отырған адам саясаттан тыс тұра алмайды. Біз қазір жаңа қоғамдық-саяси кеңістікте өмір сүріп отырмыз. Қоғамда әркімнің даусы естілуі, өз пікірін айтуы, тыңдатуы тиіс. Ара-тұра өтіп жатқан митингілер де соның көрінісі. Қоғамды саяси жаңғырту үшін Қоғамдық сенім ұлттық кеңесі аясында митингі туралы жаңа заң жобасы дайындалу үстінде және жыл аяғына дейін бірнеше заңға өзгерістер мен толықтырулар да енгізіледі, – деді Ерлан Баяхметұлы. Аудиториямен әңгімесін осылай бастаған ғалым, алдымен қоғамдық сананың жаңғыруы қажеттігін және адамдардың уақыт өзгерістеріне бейімделуі және дайын болуы керектігін алға тартты.
– Әлем бастан кешіп отырған қиындықтар мен өзгерістерден Қазақстан да сырт қалып отырған жоқ. Өйткені біздің еліміз сол әлемнің бір бөлшегі. Біріккен Ұлттар Ұйымының мәліметі бойынша, әлем халқының бір пайызы бүкіл жер бетіндегі байлықтың 80 пайызын иемденеді. Мұндай теңсіздіктен ешқандай ел құралақан емес. Біздің елімізде де халықтың 19 пайызы кедейлік шегінде өмір сүреді. Жүрек-қан тамырлары, обыр, жүйке аурулары – әлеуметтік аурулар болып табылады. Балалар арасында өзіне қол жұмсаудан Қазақстанның алдыңғы қатардан көрінуі де ойлантады. Тығырықтан жол табу үшін барлығын мемлекеттің мойнына асып қойып отыру ендігі жерде жарамайды. Мемлекет адамдардан тұрады. Сондықтан осы елде тұратын әр азамат уақыт өзгерістеріне дайын болуы тиіс, – деді Ерлан Сайыров. Спикер тыңдаушыларға бұл жөнінде бүгінгі күннің өзекті мәселелерінен мысалдар келтірді.
Кез келген ел үшін басты байлық – адам капиталы. Онда да оқыған, білімді, дені сау ұрпақ, мамандар адам капиталы болып табылады. Соңғы жылдары Қазақстанда мектеп бітірген 35 мың түлек жоғары және арнаулы орта оқу орындарына құжат тапсырмайды. Демек, олардың барлығы да мамандық ала алмайды. Сонда ертең олар кім болмақ? Қазіргі цифрланып бара жатқан, не бір үздік технологиялар заманы талабына сәйкес, бұрынғыдай тек құрық ұстағанның барлығы отар-отар қой, үйірлеп жылқы өсіре алмайды. Спикер мойны озық елдердің экономикасынан мысал келтірді. Жер көлемі Қазақстанның кез келген облысының бір ауданындай ғана болатын Израиль жыл сайын сыртқа 6 миллиард доллардың ауыл шаруашылығы өнімін шығарады екен. Ал Қазақстанның осы саладағы экспорты мұнан әлдеқайда аз.
Мұхит Сыдықназаров Тұңғыш Президент – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық және «Ұлы даланың жеті қыры» атты мақалаларында айтылған мәселелер және олардың жүзеге асуы туралы тартымды әңгімеледі.
– «Туған жер» бағдарламасы өлкетанудың ғана ісі емес. Мұның ар жағында елімізді саяси, экономикалық, әлеуметтік жаңғыртудың өзекті мәселелері тұр. Бағдарлама өңірлердегі ішкі туризмді дамытудың, инвестиция тартудың көрігіне айналуы тиіс, қала мен даланы бірдей дамытуымыз қажет. Алматы мен Нұр-Сұлтан сияқты орталық қалалар адам капиталын шаңсорғышса тартып ала берсе, өңірлер қалай дамиды? Егер өңірлерде инфрақұрылым болса, жағдай жасалса шетелден оқу бітіріп келген талантты жастар туған жерінде қалып, оны неге түлетпеске? Осыған қол жеткізуіміз керек, – деді Мұхит Сыдықназаров. Сонымен қатар Ө.Сұлтанғазин атындағы Қостанай мемлекеттік педагогикалық университеті Қазақстан халқы Ассамблеясы кафедрасының профессоры Валерий Вишниченко, А.Байтұрсынов атындағы университет оқытушысы, филология ғылымдарының докторы Алмасбек Әбсадықов ұлттық құндылықтар туралы ой қозғады.
Уақыт бір орнында тұрмайды. «Елу жылда ел жаңа» дегендей, қоғам да, мемлекет те даму үстінде болады. Мемлекет өздігінен дамымайды. Адам қолымен, ақылымен ғажап дүниелер жасалып жатады. Дамуға ыңғайланғанмен, халықтың тарихи, ұлттық тамыры үзілсе өркениет адасады деген қағиданы семинар-тренингке қатысқан тыңдаушылардың барлығы да ой таразысынан өткізгендей болды.
ҚОСТАНАЙ
